Dindarlyǵymyzdan dańǵoılyǵymyz basym-aý...

Alaıda osy oryndy pátýany aýyldardaǵy moldalardyń bári birdeı jergilikti jamaǵattyń sanasyna sińirip, biryńǵaı tártip ornata almaı keledi. Keı jerlerde qaqaǵan aıazdy kúni de qabirdiń tórt buryshynan tórt adam aıat oqıtyn dástúr shyǵaryp alypty. Al qaısybir aýyl­da dindarlardyń jarysa aıat oqýy áli kúnge jalǵasyp jatyr. Buǵan tipti jurtqa ónege aıtyp, ortaq tártipke shaqyratyn jóni bar, ájeptáýir qyzmet atqaryp júrgen azamattar da aýyldaǵy týysy qaıtqan kezde esh qarsylyq bildire almaı, kóptiń yńǵaıyna jyǵylyp júrgenin kórip júrmiz. Qyzyljarmen aýyly aralas, qoıy qoralas Kókshe óńirinde de osylaı bolyp shyqty.

«Birde shalǵaıdaǵy bir aýylǵa qaıtys bolǵan jamaǵaıyndy jerleýge bardyq. Qatty aıaz edi. Soǵan qaramastan qabir basynda jarysa aıat oqý bastaldy. Biz sııaqty qaladan kelgen aǵaıyndardyń kóbiniń aıaǵynda tabany juqa, qonyshy qysqa etik. Sýyq ótip, denemizdi dirildetip áketip barady. Kemi jeti-segiz adam aıat oqydy-aý deımin. Sol sátte shetten kelgen jasy úlken aqsaqaldyń biri: «О́ńsheń dúmshe nemeler, qashan doǵarasyńdar?! Aıat oqý básekesine kelip pe edińder?! Ortalyq meshitimizdiń qabir basynda Quran bir-aq ret oqylsyn degen pátýasyn nege tyńdamaısyńdar? Aıaǵymyzdan sýyq ótkizip aýyrý úshin keldik pe munda?!», dep aıǵaıǵa basty. Sóıtip, janymyz qaldy...», deıdi kókshetaýlyq joldasym.

Demek soltústik óńirlerdegi meshitterdiń basshylary aldymyzda «kári quda» – qys qylyshyn súıretip kele jatqanyn eskerip, ólim jóneltý kezindegi jarysa aıat oqý «dástúrin» tyıý máselesine taǵy bir nazar aýdaryp, tıisti shara qoldansa, quba-qup bolar edi. Munyń ózi halyq densaýlyǵyn saqtaý úshin mańyzdy ekeni daýsyz.

El ishindegi ólim-jitim jóneltý salttary da oılandyrmaı qoımaıdy. Qımas kisisinen aıyrylyp bir qınalǵan kedeı adam ony aqtyq saparǵa attandyrý úshin taǵy da qınalatyny ras. Osyndaı tyǵyryqqa tirelgen kezde kómek qolyn sozatyn baqýatty aǵaıyn tabylsa nemese Kókshe óńirindegi birqatar aýyldaǵydaı kórshi-qolańdary qaraılasyp, aýyrtpalyqty birge kóterisse, ol – árıne, qaraly úı úshin úlken jeńildik. Áıtpese, shynynda da, «ólim joqtyń artyn ashady» degendeı, kedeıler qıyn jaǵdaıǵa tap bolyp jatady. Osyny eskergen Kókshetaý qalalyq ardagerler keńesi, jergilikti meshit, «El birligi» qoǵamdyq birlestigi budan birneshe jyl buryn ózara aqyldasa kelip, kisi jerleý rásiminen keıin beriletin as mázirin shekteýdi uıǵarǵan. Meshit ashanasyna jınalǵan jamaǵatqa dastarqanǵa tek maı, baýyrsaq, nan, kámpıt qoıyp, shaı berý jetkilikti dep tapqan. Bul bastama turmysy tómen aǵaıyndarǵa qolaıly ekeni anyq. Al baı-baǵlandar men aýqatty týys-týǵany kóp kisiler asqa jylqy soıatyn baıyrǵy dástúrinen jańylǵan joq. Tek jergilikti meshit basshylary astaýǵa salynyp beriletin etti dastarqanǵa týrap ákelgen jón dep uıǵarypty. Alaıda bul pátýany da jergilikti jurttyń bári birdeı qoldaı qoımapty. «Osy as úshin ádeıi semirtken malymyz edi. Dastarqanǵa múshelerin týrap ákelmeı, jurtqa kórsetip bergimiz keledi...», dep dańǵoılanatyndar az emes kórinedi.

«Bertinde ákesi dúnıeden ozǵan bir kásipker dastarqanǵa etti týrap ákelýge qarsy bolyp, ortalyq meshittiń bas ımamyna meni ertip bardy. «Eki meıramhanada as bergeli jatyrmyz. Sizden ótinip suraıtynym – etti týramaı, múshelerin astaýǵa tutas kúıinde salýǵa ruqsat berińiz», dedi. Bas ımam sál oılanyp baryp: «Onda siz meshitke sadaqa berińiz», dedi. «Qansha bereıin?», dep surady kásipker. «Eki meıramhana úshin eki jylqynyń qunyna teń qarjy shyǵaryńyz», dedi bas ımam. Shamasy, ol kásipker bul shartty qabyl almaıtyn shyǵar dep oılasa kerek. Biraq kásipker birden kelisim berip, bas ımamnyń kózinshe meshittegi sadaqa jáshigine bir mıllıon teńgeni menimen birge sanap saldy. Sóıtip, bas ımamnyń sheginetin jeri qalmady...», deıdi joldasym.

Iá, bizdiń dindarlyǵymyzdan dańǵoıly­ǵymyz basym-aý áli...