Sharýalardy shyryldatqan temir jol sheneýnikteri

Kollajdy jasaǵan Qonysbaı ShEJIMBAI, «EQ»

Buǵan aıǵaq retinde jýyr­da Qostanaı qalasynyń №2 soty «Qaztemirtrans» AQ Qos­tanaı fılıalynyń dırektoryn jergilikti kásipkerden para alǵany úshin 6 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý týra­ly úkim shyǵarǵanyn aı­tý­ǵa bolady. Qostanaı ob­­lys­­tyq sotynyń baspa­sóz qyz­­meti buqaralyq aqpa­rat quraldaryna málim­de­ge­nin­­deı, ol ótken jyldyń 1 qazany men osy jyldyń 23 mamyry aralyǵynda jappaı astyq tasymaldaý kezeńinde júk vagondaryn esh kedergisiz ári jedel berý úshin «Vadısa M» JShS dırektorynan jalpy somasy 1,2 mln teńgeni quraıtyn zańsyz syıaqy alǵan kórinedi. Para berýshi de qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes jazaǵa tartylyp, bergen parasynyń 20 eselengen somasy mólsherinde, ıaǵnı 24 mln teńge aıyppul tóleıtin bolypty.

Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń má­limetine qaraǵanda, keıingi bes jyl ishinde QTJ men onyń ve­domstvolyq baǵynysty uıym­darynyń laýazymdy tul­ǵa­laryna qatysty 136 qyl­­mystyq is qozǵalyp, temir jol sheneýnikteriniń 52-si sottalǵan eken. Bul sa­­­la­­daǵy qylmystyń 70 ­pa­­­­­ıyzy paraqorlyq bolyp shyq­ty. Negi­zinen, olar oryn­­­­dal­ǵan ju­mys aktilerine qol qoıý, jumysqa qabyldaý jáne qyzmet boıynsha aýy­sý kezinde zańsyz syıaqy alý­men, sondaı-aq júkterdi ta­­sy­maldaý úshin vagondar men lokomotıvterdi jedel ári kedergisiz berýmen baılanysty. Júrgizilgen taldaý QTJ-nyń jekelegen bó­limshelerinde vagondarmen aıla-sharǵy jasaý boıyn­sha jemqorlyq shemalary qurylǵanyn kórsetken. Ja­san­dy kedergiler men olar­dy bólýdiń jasyryn prosedýrasyna oraı kásipkerler óz máselelerin para berý arqyly sheshýge májbúr bolǵan. Is júzinde para bergen kásipker ǵana óz júgin ýaqtyly jibe­rip, ózgelerdiń aptalap-aılap kútýine týra kelgen. Munyń bári kásipkerlerdiń sózi­men ǵana emes, qylmystyq ister­diń naqty materıaldarymen de rastalǵan.

Soǵan qaramastan, QTJ bas­shylyǵy osy sala­da­ǵy para­qorlyqty tyıýdyń pár­men­di sharalaryn qol­dan­baı, astyqty óńirlerdiń sharýalaryn bıylǵy kúzde taǵy shyryldatty. Olarǵa Parlament Májilisi Agrarlyq máseleler komıtetiniń depýtattary arasha túsip, jýyrda Úkimetke depýtattyq saýal joldady. Onda: «Eksporttaýshylar as­tyq tasyǵyshtar men bos vagon­dardy ýaqtyly ala almaı otyr. Sharýalardyń elevatordan astyq jóneltýdi jos­parlaýǵa múmkindigi bol­ma­ǵandyqtan, jasaǵan ke­lisim­sharttarynyń merzi­min amalsyz buzýlaryna týra keledi. Al QTJ olarǵa tasymaldaý josparyn oryndamaǵany úshin aıyppul salyp jatyr. Buǵan qosa, stansalarda ma­nevr­lik lokomotıvter tapshy. Sol sebepti stansalarda týyndaıtyn irkilister úshin QTJ men vagondardyń ıeleri olarǵa taǵy da aıyppul salyp jatyr. Vagondar júk jóneltý stansalaryna ákelingenimen, olardy elevatorlarǵa jetkizý keıde 4-5 táýlikke deıin ke­shik­tiriledi. Astyq tıelgen vagondardy qaıtadan júk jó­neltý stansalaryna jet­kizýde de osyndaı ahýal qa­lyptasyp otyr. Osynyń sal­darynan sharýalar eleva­tor­larǵa syımaı jatqan ónim­derin eksportqa shyǵara almaı, eleýli valıýtalyq túsim­de­rinen qaǵylý ústinde.

Osyǵan oraı, eksporttaý­shylardy astyq tasıtyn vagondarmen qamtamasyz etý máse­lesin shuǵyl sheshýdi, QTJ-nyń­ manevrlik jáne ma­­gıstraldyq ­loko­mo­tıv­ter­di ýaqtyly ber­meýine baı­­la­nys­ty astyq pen un jó­­nel­týshiler tarapynan jol berilgen tasymaldaý jos­­­­paryn oryndamaý jáne va­­gon­dardyń stansalar men bas­qa da temir joldardaǵy nor­­matıvten tys irkilisteri úshin salynǵan aıyppul sank­sııa­larynyń kúshin joıýdy, sondaı-aq QTJ janynan osy máselelermen aınalysa­tyn arnaıy shtab qurýdy usy­na­myz», delingen.

Májilismenderge Úkimet: «Búgingi tańda astyq ta­sy­ǵysh­­tar parki 10,5 myń bir­lik­ten astam («Astyq Trans» AQ-da – 4750, basqa menshik ıelerinde – 2700, sheteldik parkte – 3050). Bul astyq eks­porttaýshylardyń sura­nysyn tolyq qamtamasyz etedi. Vagondardy jetkizý-alyp ketý úshin QTJ-nyń 130 manevrlik lokomotıvi men jekemenshiktegi 767 loko­motıv iske qosylǵan. Stansa­ishilik jumystardy lokomotıv kúshimen qamtamasyz etý úshin poıyz qozǵalysynyń qaýip­sizdigi talaptaryna saı kele­tin jeke operatorlardy iske qosý máselesi qaras­ty­ry­lyp jatyr.

Budan bólek, astyq eks­port­­taýshylardy qoldaý maq­­sa­tynda QTJ tarapynan osy jyldyń sońyna deıin ma­nevrlik jáne ma­gıst­­­­raldyq lo­komotıv­ter­di ýaqtyly bermeý sebepti jol berilgen astyq tasıtyn vagondar irkilisi úshin aıyppul sanksııalaryn salmaý týraly sheshim qabyldandy. Vagon­dar­dy der kezinde berý úshin QTJ-nyń Qostanaı jáne Aqmola oblystaryndaǵy fı­lıal­darynda táýlik boıy ju­­mys isteıtin jedel astyq toptary quryldy. Buǵan qosa, astyqty óńirlerde oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqar­ma­larynyń, «Atameken» ult­tyq kásipkerler palata­sy­nyń, memlekettik kirister organ­da­rynyń, vagon operatorlary – «Qaztemirtrans» AQ men «Astyq Trans» AQ-nyń jáne júk jóneltýshilerdiń ókilderiniń qatysýymen vagondardy elevatorlar boıyn­sha bólýdi kelisý jónindegi jumys toptary quryldy», dep resmı jaýap qaıtardy. Odan elimizde astyq eksportyn ýaqtyly qamtamasyz etý úshin qajetti múmkindik jet­kilikti ekeni, ıaǵnı vagon tap­shylyǵy qoldan jasalaty­ny, al barlyq másele osy sa­ladaǵy jemqorlyqty jo­ıyp, jumysty durys uıym­das­­tyrýda ekeni anyq ańǵa­ry­lyp tur.

Endeshe, «Eshten – kesh jaqsy» degendeı, Úkimet qol­danyp otyrǵan sharalar oń nátı­jesin berip, temirjol sheneý­nikteri sharýalardy shyryldatýyn osymen doǵa­ra­dy dep sengimiz keledi.