Alǵashqy, ıaǵnı «2019 jylǵy 9 maýsymǵa taǵaıyndalǵan Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kezekten tys saılaýynda saılaý aldyndaǵy pikirtalastar men pikirsaıystardy ótkizý týraly» másele boıynsha Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi Lázzát Súleımen baıandama jasady. Ol elimizdiń Ortalyq saılaý komıssııasy Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kezekten tys saılaýynda saılaý aldyndaǵy pikirtalas pen pikirsaıysty ótkizý týraly qaýly qabyldaǵanyn jetkizdi. Osy qabyldanǵan qaýlyǵa saı saılaý aldyndaǵy televızııalyq pikirtalas men pikirsaıys kúni anyqtaldy dedi. Baıandamashynyń naqtylaýynsha atalǵan pikirsaıys  aldymyzdaǵy 29 mamyrda Nur-Sultan qalasyndaǵy «Habar» agenttigi» aksıonerlik qoǵamynyń televızııalyq arnasy efırinde ótkizilmek.

Al qazirgi ýaqytta Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń saılaýynda saılaý aldyndaǵy televızııalyq pikirtalastar men pikirsaıystardy júrgizý tártibin kózdeıtin reglament ázirlendi, dedi odan ári L. Súleımen. Mine osy reglament boıynsha birinshiden, saılaý aldyndaǵy televızııalyq pikirtalas pen pikirsaıysty ótkizý tártibi aıqyndalǵan. Ekinshiden, saılaý aldyndaǵy televızııalyq pikirtalas pen pikirsaıysqa qatysýshylar Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenttigine kandıdattar jáne olardyń senim bildirgen adamdary bolyp tabylady. Buǵan keńirek túsindirme bergen Lázzát Súleımen saılaýaldy pikirtalastar men pikirsaıystar – saılaýaldy úgitti júrgizýdiń bir joly, deıdi. «Osy oraıda aıta ketý kerek, 2018 jylǵa deıin televızııalyq pikirsaıystar OSK tarapynan tek Májilis saılaýynda ótkiziletin bolsa, qazirgi saılaý týraly zańnamaǵa sáıkes Prezıdent saılaýynda da, máslıhattar saılaýynda da, ıaǵnı úmitkerler arasynda olardyń kelisimimen ótkizilýine bolady. Iаǵnı, pikirsaıystardy, pikirtalastardy ótkizýdiń sheńberi keńeıip otyr» dep atap ótti ol.

Úshinshiden, eger burynǵy zańǵa sáıkes Ortsaılaýkom pikirsaıystar men pikirtalastardy ózi ákimshilendirse, qazirgi talap boıynsha pikirsaıystardy ótkizý buqaralyq aqparat quraldarynyń enshisine berilip otyrǵan kórinedi. Sondyqtan da joǵaryda aıtylǵan, ıaǵnı qabyldanǵan qaýly boıynsha saılaý aldyndaǵy televızııalyq pikirtalas pen pikirsaıys 2019 jylǵy 29 mamyrda Nur-Sultan qalasyndaǵy «Habar» agenttigi» aksıonerlik qoǵamynyń televızııalyq arnasy efırinde ótkiziledi.

Tórtinshiden, qatysýshylar telepikirtalastardy ótkizý reglamentin saqtaýǵa, basqa qatysýshylardyń atyna kemsitetin aıyptaýlardan, kórineý jalǵan, bir-biriniń abyroıy men qadir-qasıetin qorlaıtyn sózder aıtýdan aýlaq bolýǵa, pikirsaıysty ádep normalary sheńberinde júrgizýge tıis. Besinshiden, telepikirtalastar men pikirsaıystar qoǵam damýy úshin mańyzdy, ıaǵnı «Qazaqstannyń ekonomıkalyq damý basymdyqtary», «Qazaqstannyń áleýmettik jańǵyrýy» atty taqyryptary boıynsha júrgiziledi. Sondyqtan  opponenter arasynda «suraq-jaýap» túri de qamtylady dep kútilýde. Oǵan qosa  qatysýshylar óz saılaýshylaryna tikeleı úndeýin jasaı alady.

Sóıtip bul  telepikirtalas 3 raýndqa bólingen. Birinshi raýndtyń taqyryby - «Qazaqstannyń ekonomıkalyq damý basymdyqtary» dep atalady. Bul, ıaǵnı saılaý aldyndaǵy televızııalyq pikirtalas pen pikirsaıystyń birinshi raýndy eki týrdy qamtıdy. Birinshi týrda árbir qatysýshy óziniń saılaý aldyndaǵy baǵdarlamasyn tanystyrý maqsatynda sóz sóıleıdi. Ekinshi týrda qatysýshylardan ózderiniń opponentterine «suraq-jaýap» túrinde pikirsaıys sessııasy joramaldanady. Qatysýshylar ózderiniń opponentterine eki suraqtan qoıyp, sondaı-aq eki suraqqa jaýap bere alady. Al ekinshi raýndtyń taqyryby - «Qazaqstannyń áleýmettik jańǵyrýy» dep atalady. Ekinshi raýndtyń birinshi týrynda qatysýshylar berilgen taqyryp boıynsha sóz sóıleıdi. Sol ekinshi týrda júrgizýshilerdiń barlyq qatysýshylarǵa bir suraqtan qoıýy joramaldanyp otyr, dedi baıandamashy. Úshinshi raýndtyń taqyryby - «Saılaýshylarǵa arnaý» dep atalypty. Osy úshinshi, ıaǵnı qorytyndy raýndta qatysýshylar tikeleı saılaýshylarǵa arnap sóz sóıleıdi eken.

Otyrysta qaralǵan ekinshi, ıaǵnı 2019 jylǵy 9 maýsymǵa taǵaıyndalǵan Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kezekten tys saılaýyna halyqaralyq uıymdar men shet memleketterdiń baıqaýshylaryn akkredıtteý týraly Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi Záýresh Baımoldına  baıandama jasady. Onda ol 2019 jylǵy 6, 13, 21 mamyrda Ortalyq saılaý komıssııasy 125 baıqaýshyny akkredıttegeni týraly habarlady. Onyń ishinde 109 baıqaýshy bes halyqaralyq uıymnan, ıaǵnı Táýelsiz Memleketter Dostastyǵynan, Táýelsiz Memleketter Dostastyǵynyń Parlamentaralyq Assambleıasynan, Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymynyń Demokratııalyq ınstıtýttar jáne adam quqyqtary bıýrosy men Islam yntymaqtastyq uıymynan akkredıttelgen.

Oǵan qosa Armenııa, Bolgarııa, Grýzııa, Malaızııa, Moldova, Latvııa, Reseı Federasııasy jáne Túrkııanyń ortalyq saılaý organdarynyń ókilderi bolyp tabylatyn 8 shet memleketten 16 baıqaýshy bar.

Odan ári baıandamashy aǵymdaǵy jyldyń  2 jáne 23 mamyrynda Syrtqy ister mınıstrliginen birqatar Mıssııalardyń baıqaýshylaryn akkredıtteýge usynystar túskenin aıtty. Máselen, 19 baıqaýshy Táýelsiz Memleketter Dostastyǵynan kelgen baıqaýshylar Mıssııasynyń quramynda bolsa, 24 baıqaýshy Shanhaı yntymaqtastyq uıymynan baıqaýshylar Mıssııasynan. Sol sııaqty 10 baıqaýshy Túrkitildes Elderdiń Parlamenttik Assambleıasynan jáne

63 baıqaýshy Eýropadaǵy qaýipsizdik jáne yntymaqtastyq uıymynyń Parlamentaralyq Assambleıasynan kórinedi.

Sonymen qatar Ázerbaıjan, Belarýs, Latvııa jáne Mońǵolııanyń ortalyq saılaý organdarynyń ókilderi bolyp tabylatyn shet memleketterden 7 baıqaýshy usynylyp otyr. Sóıtip búgingi kúni 123 baıqaýshynyń barlyǵy akkredıtteýge shyǵaryldy, dedi Z.Baımoldına. Akkredıtteýge usynymdardyń  túsýine qaraı baıqaýshylar jónindegi derekter jańartylyp turady.  Osylaısha halyqaralyq uıymdar men shet memleketterden baıqaýshylar sany 24 mamyrǵa 248 adamdy qurap otyrǵan kórinedi. Jalpy shet memleketter men halyqaralyq uıymdardyń baıqaýshylaryn akkredıtteýdi Ortsaılaýkom 2019 jylǵy 3 maýsym kúngi saǵat 18.00-ge deıin júzege asyrmaq.