Ekologııa • 05 Maýsym, 2019

Qaǵaz ydysqa qashan kóshemiz?

Bir ǵasyr buryn oılap tabylǵan qaǵaz staqandar búginde tańsyq emes. Keı jerde keń qoldanys tapsa, keı elde endi óndiriske jol ashylyp jatyr. Sapargúl Rabaeva Qazaqstanda alǵashqy bolyp qaǵaz staqandardy naryqqa shyǵara bastady. Mundaǵy maqsat – tabıǵat-anany aıaýsyz búldirip, lastap jatqan plastık ydystarǵa az da bolsa tosqaýyl bolý.

Aıa О́MIRTAI

«S5 ECOCUP» kompanııasy shyǵaratyn konvert pishindi qaǵaz ydys sýyq jáne jyly sýsyndarǵa arnalǵan. Eń bastysy, staqandar alyp júrýge óte yńǵaıly ári únemdi.

– Plastık qaldyqtardyń zııany týraly sońǵy 5 jyldan beri turaqty zertteı kele, naryqqa ekonomıkalyq tıimdi balama usynýdy jón kórdim. Staqandy 3 jastaǵy bala da qıyndyqsyz qoldana alady, – deıdi atalǵan kompanııanyń dırektory Sapargúl Rabaeva.

Iá, staqandardy qoldanatyn óz orny bar. Mysaly, júzdegen adam qatysatyn jıyndarda, ýnıversıtet, saýda alańdary, emhanalar, mektep syndy kez kelgen qoǵamdyq oryndarda kádege jaratýǵa bolady. 100 paıyz tabıǵı aǵash talshyqtarynan d2w tehnologııasymen jasalǵan qaǵaz ydys tabıǵatta syrtqy faktorlardyń áserimen eń kóbi 18 aıda túk qalmaı ydyrap ketedi. Ol bul ıdeıany iske asyrýyna myna bir jaǵdaıdyń sebep bolǵanyn aıtady.

– Bir kúni balammen meshitke bardym. Balam sý ishkisi kelip mazamdy aldy, al sý toltyrylǵan dıspenserdiń qasynda ydys bolmady. Jaqyn mańaıda dúken de joq edi. Ásirese aıaǵym aýyr kezde uzaqty kún emhanada júrgenimde keıde sý ishetin ydys taba almaı qalǵan kezderim boldy. Aqyry oılana kele osy jobany qoldanysqa engizý qajet dep taptym, – deıdi ol. Ol staqandardyń belgili bir kólemin Qytaıdaǵy óndirýshi kompanııaǵa tapsyrys berý arqyly jasatqan. Endigi armany Nur-Sultan qalasynda bir rettik qaǵaz staqandar óndirý boıynsha kásiporynnyń qyzmetin uıymdastyrýdy kózdeıdi.

– Jobany iske asyrý sheńberinde óndiristik korpýs salǵymyz keledi. Aıtyp otyrǵan joba ázirge bıznes ıdeıany damytý múmkindigin ǵana kórsetedi. Sondyqtan kásiporyn ashylyp jatsa bastapqy parametrler ózgerýi múmkin, – deıdi Sapargúl.

Onyń aıtýynsha, plastık qaldyqtardy qabyldaý pýnktterin qurý, turmystyq jáne ónerkásiptik qoqystardy suryptaý jáne kádege jaratý boıynsha ınfraqurylymdy edáýir jaqsartý qajet. Sondaı-aq Qazaqstan azamattaryn ekologııalyq saýatty etý deńgeıin qamtamasyz etetin normalardy iske asyrý kezek kúttirmeıtin másele dep sanaıdy.

– Kún saıyn san myńdaǵan plastık ydystardy bir ret qoldanyp, laqtyryp jatyrmyz. Bul teńizdegi qoqystyń 70 paıyzyn quraıdy. Al zardap shegetin janýarlar ǵana emes, sý aıdyndary arqyly ydyraǵan plastık bólikteri topyraq, sý, aýa arqyly adam aǵzasyna da túsýi yqtımal. Plastık ydystar arzan shyǵar, biraq ekologııalyq resýrstardy saqtap, qaıta qalpyna keltirý úshin sonshalyqty úlken qarajat bólinip jatyr, – degen Sapargúl jastardy qorshaǵan ortaǵa jaýapkershilikpen qaraýǵa shaqyrady. Saıyn dalamyzǵa saparǵa shyqsańyz, kózińiz jeter edi: dala tolǵan plastık bótelkeler, staqandar, ár jerde jelbiregen sellofandar aq jońqa bolyp shashylyp jatyr. Plastık ónimderiniń zııany týraly qansha márte aıtylsa da, budan bas tarta qoıǵandar birli-jarym. Ásirese biz sııaqty ekologııalyq mádenıeti tolyq qalyptasa qoımaǵan elder úshin bul naǵyz apatqa aparar jol ekenin uǵynýymyz tıis, – deıdi kásipker.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz