Sońǵy ýaqytta «aqyldy tehnologııalar» ómirimizdiń ajyramas bir bóligine aınaldy. Alaıda «aqyldy» sózin bárimiz túsingenimizben túbine tereń boılaı bermeımiz. «Aqyldy qalanyń» negizgi mindeti – jaılylyq, qoǵamdaǵy qaýipsizdik, tıimdilik jáne qorshaǵan ortaǵa zııandy tómendetý. Búginde Aqmola oblysynda ornalasqan Aqkól qalasy elimizdegi alǵashqy «aqyldy qala» atandy. «Smart Aqkol» jobasyn «Qazaqtelekom» AQ Aqmola oblysynyń ákimdigimen jáne seriktes kompanııalarmen birigip júzege asyrdy.

akorda.kz
Elbasymyz Nursultan Nazarbaev «Astananyń tájirıbesi negizinde Smart city «etalondy» standartyn qalyptastyryp, Qazaqstan qalalary arasynda ozyq praktıkany taratýdy jáne tájirıbe almasý isin bastaý kerek», dep aıtqan bolatyn. Mine, osy oraıda qolǵa alynǵan «Smart Aqkol» jobasynyń ıgiligin qazirgi ýaqytta qala turǵyndary kórip otyr. Sondaı-aq joba Qazaqstandaǵy barlyq «aqyldy qalalardy» damytýdyń biryńǵaı standarty sanalady. Sonymen «aqyldy qala» degenimiz qandaı qala?
«Aqyldy qala» – tehnologııalar arqyly derekterdi jınap, sodan keıin bul derekterdi aktıvter men resýrstardy tıimdi basqarý úshin paıdalanatyn qala aýdany. Joba qaladaǵy barlyq qyzmetterdi onyń ishinde jol jáne kólik júıelerin, elektr stansııalaryn, sýmen jabdyqtaý jelilerin, qaldyqtardy basqarý, qylmystardy anyqtaý, barlyq qoǵamdyq qyzmetterdi bir ýaqytta monıtorıng jasap, basqarýmen erekshelenedi. Iаǵnı qysqasha aıtqanda, bul joba bir mezette qaladaǵy barlyq jaǵdaıdy baqyldaýda ustaýǵa múmkindik beredi. Al bul degenińiz – óz kezeginde adamdardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge, sondaı-aq olarǵa jaılylyqtyń joǵary deńgeıin tartý etedi.
Aqkól – Qazaqstandaǵy alǵashqy «aqyldy qala»
Búginde elimizdegi telekommýnıkasııa naryǵyn damytý saıasatyn iske asyryp otyrǵan «Qazaqtelekom» kompanııasy «Smart Aqkol» jobasyn Tengri Lab jáne Eýrazııalyq Toppen (ERG) birlese iske asyrdy. Aqkól qalasy áleýmettik ınfraqurylymǵa, damyǵan agrarlyq sektor men ónerkásiptik áleýetke ıe, qalada 14 myń adam turady. Aımaqta «aqyldy qala» standartynyń júzege asýy óńirge ınvestorlar men daryndy mamandar tartyp, qala ajaryn arttyra tústi.
Bıyl qańtar aıynda Elbasy Nursultan Nazarbaev Aqmola oblysynyń Aqkól qalasyna jumys sapary barysynda «Qazaqtelekom» aksıonerlik qoǵamy jelilik magıstraliniń tehnıkalyq toraby Málimetterdi óńdeý ortalyǵynyń jumysymen tanysyp, joǵary baǵasyn berdi. Bul ortalyq Aqkóldegi barlyq beınebaqylaý, energııa resýrstaryna ekologııalyq monıtorıng, baqylaý jáne esep júrgizý, jol trafıgin basqarý, órtke qarsy qaýipsizdik júıelerinen kelip túsetin málimetterdi jınaqtap, «Smart Aqkol» ahýaldyq ortalyǵyna jiberedi. Derekterdi jınaý jáne óńdeý býnkerlik tıptegi «Qazaqtelekom» derekterdi óńdeý ortalyǵynda júzege asady.
Qalany sıfrlandyryp, aqparattardy bir jerge jınaý úshin qalada «Qazaqtelekom» kompanııasy qajetti sıfrlyq jáne zııatkerlik ınfraqurylym qurdy. Kompanııanyń qoldaýymen 17,5 km talshyqty-optıkalyq baılanys jelisi, LoRaWAN energııa tıimdilik jelisi, qoǵamdyq Wi-Fi jáne LTE jelisi jańǵyrtyldy. Bul óz kezeginde túrli modıfıkasııadaǵy 100-ge jýyq kamerany ornatý, ekologııalyq jáne energııa resýrstaryn baqylaý jáne esepke alý, jol trafıgin, órt qaýipsizdigin, kósheni jaryqtandyrý jáne basqa da IoT datchıkterdi basqarý múmkindigin týǵyzdy. Turǵyn úılerge sýdy esepke alýdyń 4500 qurylǵysy jáne elektr energııasyn esepke alýdyń 6000 qurylǵysy ornatylǵan.
Memleket basshysy qaladaǵy jumystyń alǵashqy nátıjelerine, sonymen qatar elimizdegi iri qalalarynda tehnologııalardy engizý perspektıvalaryna qyzyǵýshylyq tanytty. Bul elimizdegi «aqyldy qalanyń» alǵashqy standartyna berilgen jaqsy baǵa desek arttyq aıtqandyq emes bolar.
Turmys sapasyn arttyrady
Elbasy «Aqyldy qalalar» óńirlik damýdyń, ınnovasııany taratýdyń jáne elimizdiń barlyq aýmaǵynda turmys sapasyn arttyrýdyń lokomotıvterine aınalady» degen bolatyn. Buny praktıkada júzege asyrǵan Aqkól qalasy búginde elimizdegi úlken qalalarǵa arnalǵan úzdik úlgi retinde qarastyrylady. «Qazaqtelekom» AQ Basqarma tóraǵasy Qýanyshbek Esekeevtiń aıtýynsha, «Aqkól qalasynda ahýaldyq ortalyqty salý jáne uıymdastyrý maqsaty – shaǵyn qalalar úlgisinde azamattarǵa jaıly jaǵdaı jasaý men qaýipsizdikti arttyrý jáne oń tájirıbeni megapolısterge odan ári taratý».
Kompanııa «aqyldy qala» jobasyn tek osy aımaqta taratýmen shektelmek emes. Sonymen qatar kompanııa elimizdegi iri megopolısterdi de úzdik tehnologııalarmen qamtamasyz etip jatyr. Mysaly, kompanııa Qazaqstan boıynsha 5,5 mln turǵyn sany bar 1,5 mln páterdi, 100 myńǵa jýyq kireberisti qamtıtyn 30 myńnan asa kóppáterli úıdi GPON optıkalyq jelisimen qamtamasyz etti. Sondaı-aq TMD-da eń iri LoRa tehnologııasy bazasynda M2M jelisi qurylysynyń 1-kezeńin aıaqtalyp, Almaty, Astana, Shymkent jáne Aqkól qalalary jelimen qamtyldy, bıyl barlyq oblys ortalyǵy qamtylady. Mine, munyń barlyǵy iri qalalardyń barlyǵyn derlik «aqyldy qalaǵa» aınaldyrý maqsatynda júzege asyp jatyr.
Búginde qala turǵyndary ıgiligin kórip jatqan Aqkól qalasynda barlyq kommýnaldyq qyzmetter tolyqtaı sıfrly júıege kóshken. Qala turǵyny, zeınetker Qadyrgúl apanyń aıtýynsha, «qazir kommýnaldyq tólemderdi tóleý úshin saǵattap kezekte turmaı-aq, uıaly telefonnyń bir knopkasyn bassańyz jetkilikti», deıdi qýanyshyn jasyra almaı.
Sonymen qatar «aqyldy qalalardyń» qaladaǵy qaýipsizdikti saqtaýda aıtarlyqtaı úlesi bar. О́ıtkeni kósheniń ár túkpirine ornatylǵan beınebaqylaý kameralary qalany bir jerden baqylaı alady. Qala turǵyny Toqtar aǵa da osy týraly óz pikirin bildirdi. «Sońǵy ýaqytta qoǵamymyzdaǵy bolyp jatqan jaǵdaılar balalarymyzdy beımezgil ýaqytta balalarymyzdy dalaǵa shyǵarmaq túgili, kúndiz de birge mektepke aparyp kelýge májbúrleıtin. Bul bir jaǵynan qanshama ýaqyt shyǵyny bolǵanymen, balamyzdyń qaýipsizdigi úshin basty jumysqa aınalǵan. Alaıda, qalamyz «aqyldy qalaǵa» aınalǵaly bunyń ıgiligin kórip jatyrmyz. О́ıtkeni qaladaǵy árbir jaǵdaıdyń bir ortalyqqa «baılanýy» qylmys sanyn da aıtarlyqtaı azaıtty dep aıta alamyn», dedi ol.
Aqkól qalasy búgingi kúni aqyldy qalalar qaýipsizdikten bastap ekologııany qamtıtyn 11 salanyń standartyna saı jumys isteıdi. Kóshelerdegi aıqyndylyǵy joǵary kameralar qoǵamdyq oryndar men joldardy qadaǵalasa, al kóppáterli úı aldyndaǵy kameralar quqyqtyq tártipti saqtaýǵa jáne jaǵdaıdy baqylaýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar órttiń aldyn alý, qoǵamdyq kólikterdegi Wi-Fi tehnologııasy da halyqtyń ıgiligine aınalyp úlgerdi.
Mine, osylaısha álemdik standarttarǵa saı, joǵary tehnologııaly ınfraqurylymdy jasaıtyn «Qazaqtelekom» taǵy da bir sapaly servısimen halyqtyń yqylasyna ıe boldy. Aıta keteıik, sondaı-aq kompanııa elimizde telefon baılanysy qyzmetterin, Internet taratý, aqyly sıfrlyq teledıdar, túrli ınnovasııalyq qyzmetterdi jáne servısterin halyqqa usynyp otyr.
Mádına JÁLELQYZY,
«Egemen Qazaqstan»
Áıelder kúresine jerlesterimizge jalǵyz joldama buıyrdy
Sport • Keshe
Kókshetaýda jigit saýda úıiniń terezesinen qulap mert boldy
Aımaqtar • Keshe
Kıik múıiziniń 293 danasy tárkilendi
Oqıǵa • Keshe
Batys Qazaqstandaǵy Bórli aýylynda karantın sharalary kúsheıtildi
Aımaqtar • Keshe
Imanbek Zeıkenovtiń jańa týyndysy jaryqqa shyqty
О́ner • Keshe
Dınara Sádýaqasova týrnırge qatysýdan ne sebepti bas tartqanyn aıtty
Qazaqstan • Keshe
Elorda ákimi merdigerlerge yńǵaıly jol salýdy tapsyrdy
Elorda • Keshe
Mańǵystaýǵa «Sputnik V» vaksınasynyń kezekti partııasy jetkizildi
Aımaqtar • Keshe
Mádenıet mınıstriniń qatysýymen qyzmetkerler 300 túp aǵash ekti
Ekologııa • Keshe
Almatyda túske deıin 55 turǵynǵa vaksına egildi
Aımaqtar • Keshe
Agrarlyq mamandyqtarǵa bólinetin aýyl kvotasy artty
Bilim • Keshe
Sankt-Peterbýrgte Jambyl Jabaevqa arnalǵan kitap kórmesi ashyldy
Rýhanııat • Keshe
Ortalyq memlekettik arhıvke jańa basshy keldi
Taǵaıyndaý • Keshe
IIM Rıdderdegi bala ólimine baılanysty úndeý jasady
Aımaqtar • Keshe
«Nur-Sultan – Temirtaý» tas jolyn sý shaıyp ketti
Aımaqtar • Keshe
Shymkenttiń tórinde «Egemen Qazaqstan» kóshesi ashyldy
Aımaqtar • Keshe
Tatıana Ahmetova Olımpıada joldamasyn ıelendi
Kúres • Keshe
«Ortalyq Azııa» halyqaralyq saýda ortalyǵy qurylatyn boldy
Úkimet • Keshe
Ázerbaıjanda «Qazaq ádebıeti aptalyǵy» ótip jatyr
Qazaqstan • Keshe
Altaı Kólginov elordany velosıpedpen aralap shyqty
Elorda • Keshe
Prezıdent Hanzada Fılıpptiń qaıtys bolýyna baılanysty kóńil aıtty
Prezıdent • Keshe
Respýblıka boıynsha 8 óńir qyzyl aımaqta tur
Qazaqstan • Keshe
Elordada Joǵarǵy sot sýdıasy qamaýǵa alyndy
Oqıǵa • Keshe
Nursultan Tursynov Almatydaǵy týrnırdiń jeńimpazy atandy
Sport • Keshe
Rıdderde joǵalyp ketken 2 jasar balanyń denesi tabyldy
Qoǵam • Keshe
Elordalyq oqýshylar IV toqsanda qalaı oqıdy?
Bilim • Keshe
Pnevmonııadan 1 naýqas qaıtys boldy
Koronavırýs • Keshe
Elimizde 1511 adam koronavırýstan aıyqty
Koronavırýs • Keshe
Qazaqstanda bir kúnde 2734 adam koronavırýs juqtyrdy
Koronavırýs • Keshe
Qazaqstan-Reseı birlesken demarkasııalyq komıssııasynyń otyrysy ótti
Saıasat • 09 Sáýir, 2021
Shymkentte trıatlonnan Qazaqstan chempıonaty ótedi
Sport • 09 Sáýir, 2021
Qazaqstan elshisi Shvesııanyń Syrtqy ister mınıstrimen kezdesti
Saıasat • 09 Sáýir, 2021
ShQO-da turǵyndar evakýasııalandy
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Qazaqstanda qansha mıkroqarjy uıymy jumys isteıtini belgili boldy
Ekonomıka • 09 Sáýir, 2021
Prezıdent Atyraý jáne Aqtóbe oblystary ákimderiniń esebin tyńdady
Prezıdent • 09 Sáýir, 2021
Elbasy Hanzada Fılıpptiń qaıtys bolýyna baılanysty kóńil aıtty
Elbasy • 09 Sáýir, 2021
Bıyl 4 myńǵa jýyq etnıkalyq qazaq qandas mártebesin aldy
Qoǵam • 09 Sáýir, 2021
Asqar Mamın «Roskosmos» basshysymen kelissóz ótkizdi
Úkimet • 09 Sáýir, 2021
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Qostanaı oblysynda jappaı vaksına egý bastalady
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
M.Áıtenov: Halyqqa vaksına egýdiń mańyzdylyǵyn qarqyndy nasıhattaý kerek
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy qalaı júzege asyrylyp jatyr?
Rýhanııat • 09 Sáýir, 2021
Prezıdent ǵarysh salasynyń mamandaryna rızashylyǵyn bildirdi
Prezıdent • 09 Sáýir, 2021
Uıǵyr aýdanynyń sýdıasy jemqorlyq faktisimen kúdikke ilindi
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Túrkistan oblysynda vegetasııalyq maýsym qalaı ótedi
Ekologııa • 09 Sáýir, 2021
Almatyda taý baýraıy otqa orandy
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Qabdesh Jumadilovtiń sońǵy suhbaty efırge shyǵady
Rýhanııat • 09 Sáýir, 2021
Fılıpp hanzadanyń qazasy: Ulybrıtanııada ulttyq aza tutý kúni jarııalandy
Álem • 09 Sáýir, 2021
Túrkistan oblysynda 7 toıhananyń jumysy toqtatyldy
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Áıelder ıpotekasy qashan iske qosylatyny belgili boldy
Ekonomıka • 09 Sáýir, 2021
Qazaqstandyq vaksına qashan daıyn bolady?
Qazaqstan • 09 Sáýir, 2021
Jemqorlyq: «SQ-Farmasııanyń» eks-basshysyna qatysty istiń jaıy belgili boldy
ANTIKOR • 09 Sáýir, 2021
Polısııa qyzmetkeri 14 jastaǵy qyzdy ólimnen aman alyp qaldy
Qoǵam • 09 Sáýir, 2021
Prezıdent eldegi joldardyń sapasyna qatysty syn aıtty
Prezıdent • 09 Sáýir, 2021
Batys Qazaqstanda ózen jaǵasynan maldyń ólekseleri tabyldy
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Almatyda karantın kúsheıtile me?
Koronavırýs • 09 Sáýir, 2021
Almaty polısııasy myltyqtan oq atqandarǵa qatysty túsinikteme berdi
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Tbılısıde grýzın tilindegi Abaı óleńderiniń jınaǵy jaryq kórdi
Abaı • 09 Sáýir, 2021
Qyzylorda oblysynda zańsyz balyq aýlaýdyń eki deregi anyqtaldy
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
ShQO: Qyzǵa qol kótergen basqarma basshysy jumystan qýyldy
Oqıǵa • 09 Sáýir, 2021
Elordada taraýıh namazy men aýyzashar rásimderi ótkizilmeıdi
Qoǵam • 09 Sáýir, 2021
Saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn aqtaý jónindegi komıssııanyń aldaǵy mindetteri qandaı?
Úkimet • 09 Sáýir, 2021
Koronavırýs vaksınasy orazany buzbaıdy - Janna Pirálıeva
Koronavırýs • 09 Sáýir, 2021
Zeınetaqyǵa ústemeaqy qosylatyny ras pa?
Qoǵam • 09 Sáýir, 2021
Aqtóbede 10 myńǵa jýyq adam vaksına qabyldady
Medısına • 09 Sáýir, 2021
Altaı Kólginov jol qyzmetkerleriniń jumysyn synǵa aldy
Aımaqtar • 09 Sáýir, 2021
Qazaqstannyń Qarýly Kúshterinde baqylaý tekserisi ótip jatyr
Qoǵam • 09 Sáýir, 2021
Uqsas jańalyqtar