Qoǵam • 13 Qarasha, 2019

El ardaǵy – elý esim

118 ret kórsetildi

Elordada Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrligi men «Rýhanı jańǵyrý» Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstı­týty» kommersııalyq emes aksıonerlik qoǵamy «Qazaqstan etnostary: elimizdiń damýyna qosqan úlesteri. Biz birgemiz» taqyrybynda respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik kon­ferensııa ótkizdi.

Konferensııa jumysy­na Qazaqstan halqy Assambleıa­synyń, Memleket tarıhy ıns­tıtýtynyń, Sh.Ýálıhanov atyn­daǵy tarıh jáne etnologııa ınstıtýtynyń ókilderi, son­­daı-aq tarıh ǵylymy jáne et­no­logııa, etnosaralyq qa­ty­­nas­tar, saıası zertteýler sa­lasy­­nyń jetekshi mamandary, mem­le­kettik organdar men et­no­­mádenı bir­lestikterdiń ókil­deri qatysty.

– Qazaq halqy qaı zamanda bolsyn eldik, birlik, tatý­lyq qaǵıdattaryn usta­nyp keledi. Búginde ol Qazaqstan­nyń basty baǵdaryn tanytatyn, táýel­sizdiktiń berik irge­tasyn ań­ǵar­­tatyn qaǵıdalar­dyń biri. Ult­­tyq tutastyq, ult­tyq ór­ken­deý – etnos ókil­deri ara­syn­­­daǵy kelisimge negiz­delgen. Bul má­se­lede Qazaqstannyń beti ashyq, júzi jarqyn. Qazaq eli  óz taǵ­dyry taýqymetke toly bol­­ǵan kezde de ózgeni ózeginen tep­ken joq. Elbasy N.Nazarbaev el­degi etnosaralyq jáne kon­­fes­sııaaralyq yntymaq­tas­­tyq­ty, kelisim men saıası turaq­­ty­lyq­ty saqtaý isine jiti kóńil bólip otyr, – dedi Qazaqstan hal­­qy Assambleıasy Tóraǵa­sy­nyń oryn­basary – Prezıdent Ákim­shi­ligi Qazaqstan halqy Assam­b­leıa­sy Hatshylyǵynyń meń­gerý­shisi Janseıit Túımebaev.

Qazaqstan aýmaǵynda ǵu­myr keship, eńbek etken, jaý­har týyndylardy jaryq­qa shy­­ǵarǵan elimizdegi túrli et­nos ókilderiniń ómiri men qyz­­meti jyl kóleminde jan-jaq­ty zertteldi. Esimi el esinde saq­talǵan kórnekti tulǵa­lar­dyń qaı-qaısysy bol­syn, Otany­myzdyń tarıhy men má­de­nıetine zor úles qos­qany belgili. Sondyqtan qaırat­ker­­­lerdiń ómiri men tarıhyn dá­ripteý – asa mańyzdy. Osy maq­satta Qazaqstannyń ár aı­maǵynda zertteý jumystary júr­gizildi. HIH-HHI ǵasyrlar­daǵy tarıhı oqıǵalar, mura­ǵat derekteri, sheteldik derekkózder zerdelendi. Uly dala tósindegi mádenıettiń damýyna eńbegi sińgen aty áıgili tulǵalar, peda­gogtar, ǵalymdar, aqyn-jazý­shylar, qylqalam she­berleri, foto­sýretshiler ha­qyn­da túrli máli­metter jınaldy.

– Is-sharanyń osy taqy­rypqa arnalýy kezdeısoq emes. О́zderińizge belgili, syn saǵat­tarda qazaq jerine kelgen kóp­tegen ult ókilderi bizdiń hal­qy­­myzdyń qamqorlyǵy men meıir­­imine bólen­di. О́z keze­ginde, olar da elimiz­diń áleý­­mettik, mádenı, ekono­mı­kalyq damýyna ólsheýsiz úles qosty. Áli de qosyp keledi. Ja­­­sy­­­ratyny joq, egemendik al­ǵan soń keıbir postkeńestik el­­der durys etnosaralyq saıasat júr­­gizbeý saldarynan bilikti ma­man­­­daryn joǵaltyp, damý qar­­­qyny ondaǵan jyldar­ǵa she­­ge­­rildi. Osy tusta kópetnos­ty, kóp­­konfessııaly bizdiń eli­miz­­diń erteńi týraly ártúrli kú­mándi boljamdar aıtyldy. Alaı­­da Elbasy N.Nazarbaev kó­re­gen etnosaralyq saıasat júr­­gizdi. Álemde teńdesi joq organ – Qazaqstan halqy Assamb­leıa­­syn qurdy. Osylaısha – biz­der ár alýandyǵymyzdy artyq­shy­ly­ǵymyzǵa aınaldyrdyq, – dedi Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstri Dáýren Abaev.

Áýeli el damýyna eleýli úles qosqan 538 tulǵa zertteý nysa­ny retinde tańdap alynǵan edi. Keıin ǵalymdar áńgimelesý alań­daryn uıymdastyryp, sol 538-diń arasynan esimi eń jarqyn degen 50 tulǵa turǵy­synda «Qazaqstan etnostary: tulǵa, tarıh, estelik» atty kitap jaryq kórdi. Sondaı-aq tarıhı tulǵalar jaıly únemi jańar­tylyp otyratyn elektron­­dy málimetter bazasy da qolǵa alyndy.

Konferensııa barysynda «Rýhanı jańǵyrý» Qazaq­stan­dyq damý ınstıtýty» kom­mer­­sııalyq emes aksıonerlik qoǵamy men Sh.Ýálıhanov atyn­daǵy tarıh jáne etnologııa ıns­tıtýty, Memleket tarı­hy ıns­tıtýty arasynda memo­randýmǵa qol qoıyldy.

Uqsas jańalyqtar