Sanaýly kún buryn ǵana «Akademııalyq teatr» mártebesin ıelenip, mereıi tasyǵan Qaraǵandy oblystyq S.Seıfýllın atyndaǵy qazaq drama teatry Sáken taqyrybyna qalaı boılasa da jarasady. Aqyn esimin abyroımen arqalap júrgen qarashańyraq elordaǵa kelgen óner saparyn qaıratker tulǵa rýhyna taǵzym etýden bastady. Jazýshy, dramatýrg Joltaı Álmashulynyń «Sákenniń sońǵy sapary» dramasyn sahnaǵa shyǵarǵan rejısser Dýnaı Espaev qoltańbasynan osy tektes qurmet, taǵylym, taǵzym lebin sezingendeı boldyq.
– Jerlesimiz, Qaraǵandy topyraǵynyń dańqty perzenti Sáken Seıfýllınniń 125 jyldyq mereıtoıyn merekeleýge baǵyttalǵan taǵylymdy sharalar jyl basynan beri júıeli túrde úzdiksiz jalǵasyp keledi. Sol keshendi jumysqa atsalysyp, óz úlesin qosýdy aqyn esimin ıelengen teatr ujymy da tulǵa rýhy aldyndaǵy ǵumyrlyq paryz sanap, Sáken Seıfýllınniń týǵan jerine kelgen sońǵy saparynan syr shertetin «Sákenniń sońǵy sapary» qoıylymyn sahna tórine shyǵarǵan bolatyn. Osy spektakldi elimizdiń túkpir-túkpirin aralap, kórermen nazaryna usyndyq. Endi mine, aqyn esimin, óleńin, qaıratkerligin ulyqtaýǵa baǵyttalǵan taǵylymdy óner saparymyz bas qala tórine kelip qorytyndylanyp otyr», dedi gastroldik sapar kóshin bastap kelgen S.Seıfýllın atyndaǵy Qaraǵandy oblystyq akademııalyq drama teatrynyń dırektory Sansyzbaı Bekbolatov.
Qazaqtyń suńqar aqyny atanǵan aıtýly tulǵa jaıly syr qozǵaıtyn qoıylymda negizinen Sáken Seıfýlınniń kindik qany tamǵan kıeli meken – Arqa eline shekken sońǵy sapary baıandalady. Qaraǵandy topyraǵyna tabany tıgenimen, ósken jeri Jańaarqaǵa jetpeı, Almatyǵa keri qaıtýǵa májbúr bolǵan aqynnyń oryndalmaı ketken sońǵy armany, kókirek toly saǵynyshy akter, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri Qaırat Kemalovtyń keıipteýinde áserli sýretteledi. Spektaklde dáýir derekterine jańashyl qyrynan úńilýge, tarıhı kezeńge egemendik bıiginen ádiletti baǵa berýge birqatar júıeli talpynys, batyl qadamdar jasalady. Tutas spektakl boıy suńqar Sákenniń el men jer, til men dil taǵdyryna qatysty ótkir oılary, qazaq jeriniń tutastyǵy men ulttyq kadrlardy daıarlaý máseleleri týrasyndaǵy pikir-paıym, salmaqty saraptamalary keıipkerler arasyndaǵy dıalogtar arqyly ótkir jetkiziledi.
– «Sákenniń sońǵy sapary» tek Sáken týraly shyǵarma emes, tulǵa taǵdyry arqyly keıiptelgen ótken ǵasyrdyń 30 jyldaryndaǵy kúlli Alash arystarynyń jıyntyq beınesi, zamana kórinisi dese bolady. Al oqıǵa ózegine Sákendi alý sebebimiz – Sáken barlyq jaǵdaıdyń bel ortasynda júrgen qaıratker. Keńes ókimetiniń jaǵynda bola tura, negizgi arman-muraty Alash arystarynyń múddesimen bir boldy. Sol úshin de kóp qaıshylyqqa tap boldy. Spektakl arqyly osy tartysty kezeńge hál-qaderimizdiń jetkeninshe ádiletti baǵa berýge talpynyp baqtyq. Sol kezdiń shyndyǵyn da, qateligin de ashyq kórsetkimiz keldi. Týyndy barynsha naqty tarıhı derekterge negizdeldi. Máselen, Sákenniń Qaraǵandyǵa kelgen sońǵy saparynda sol kezde Ortalyq partııa komıtetiniń úgit-nasıhat bólimin basqarǵan Sadyqbek Saparbekovpen kezdesýi kórsetiledi. Sadyqbek Saparbekov Sáken Seıfýllın 1934 jyly 40 jasqa tolyp, «Eńbek Qyzyl Tý» ordenin óńirine taqqan kezde «Eńbekshi qazaq», qazirgi «Egemen Qazaqstan» gazetine «Bizdiń súıikti Sáken» degen bir bet maqala jazǵan. Qoıylymda sol maqalanyń jaıy jáne Maǵjan Jumabaev, Názir Tórequlov, Sábıt Muqanov, Sultanbek Qojanov syndy basqa da qoǵam qaıratkerlerimen arasyndaǵy qarym-qatynasy da barynsha shynaıy sýretteledi», dedi pesa avtory Joltaı Álmashuly.
Ras, týyndy avtory tilge tıek etip ótkendeı, qoıylymda tarıhı faktilerdiń sóıletilýine jan-jaqty basymdyq berilgen. Repressııa jyldaryndaǵy túrli jaǵdaılardy shynaıy baǵalaýǵa da batyl qadam jasalyp, tyń, tosyn oılar aıtylady. Qoıylymnyń negizgi leıtmotıvi etip alynǵan Sáken Seıfýllınniń «Taý ishinde» áni men teatr ártisterinen jasaqtalǵan hor óneri spektakl bastalǵannan aıaqtalǵanǵa deıin oqıǵanyń tutas damý jelisin jetelep, kórermen kóńil kúıin qasıetti Arqa topyraǵynda tolǵanǵan aqyn saǵynyshyna sátti jalǵaıdy. Áıtse de, qoıylymnyń tutas kórkemdik deńgeıge kóterilýine bul jetkiliksiz. Ujymdyq jumys barlyq jaǵynan úılesimdi talap etedi. Osy turǵydan kelgende, spektakl ssenografııasy áli biraz izdenisterge suranyp turǵandaı. Sahnadaǵy sýret, ásirese led-ekran arqyly berilgen kórinister zaman, oqıǵa atmosferasyn sátti jetkizdi deı almaımyz. Sahna sýretiniń kórkemdik kilti tabylmaǵan. Sol sekildi sahnalyq týyndy bolǵandyqtan spektakldiń dınamıka men qaıshylyqqa suranýy zańdy. Sol arqyly oqıǵa shıryǵyp, ónerdegi óz ómirin súrýge umtylady. Teatrdyń osy zańdylyq-talaby ólshemi aıasynan tarqatqandaǵy túıgenimiz qoıylymǵa áli de biraz baıandaý stılinen arylyp, áreketke, qaıshylyqqa kóbirek kóńil bólse, oqıǵa jelisi budan da góri shırap, jandana túser me edi degen tilekpen toqaılasty. Osyndaı azdy-kópti kemshilikti eskermegende, jalpy bas-aıaǵy bútin qoıylymnyń kýási boldyq. Eń bastysy, Alash arystary taǵdyrynyń aqtańdaq betterine tyń kózqaras negizinde úńilýge tyrysqan tamasha talpynys bar. Bizdi qýantqany da osy.
