Ońaltý jáne bankrottyq rásimderdi júrgizýdi jeńildetedi

Byltyr qyrkúıekte Memleket bas­shysy Parlamenttiń altynshy shaqyry­lymynyń úshinshi sessııa­synyń ashylýynda ońaltý jáne ban­krottyq rásimderin jetildirý qajet­tigin atap ótken edi. Osy tapsyrmany oryndaý úshin «Qazaqstan Res­pýblıkasynyń keıbir zańnamalyq akti­lerine ońaltý jáne bankrottyq rásim­derin, bıýdjettik, salyq zańna­masyn jáne temir jol kóligi týraly zańnamany jetildirý máseleleri bo­ıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy ázirlendi. Bul qujattyń jaı-japsarymen Premer-Mınıstrdiń birinshi orynbasary – Qarjy mınıstri Álıhan Smaıylov tanystyrdy.

Mınıstrdiń sózine qaraǵanda, búgingi tańda bankrottyq rásiminen 4 myńǵa jýyq bıznes sýbektisi ótýde jáne 400 kásiporyn ońaltý satysynda eken. Is júzinde, kúrdeli qarjylyq jaǵ­daıdaǵy bıznes sýbektileri aıtar­lyqtaı kóp. Qoldanystaǵy zań ká­sipkerge sátsiz bıznesti tez jabýǵa múmkindik bermeıdi. Árbir tórtinshi jaǵdaıda sot bankrot dep tanýdan bas tartady. Sotqa sýbektiniń qarjylyq jaǵdaıyna obektıvti baǵa berý qıyn. Sot bolar-bolmas aktıvtiń bolýyn qaryzdar boıynsha esep aıyrysý múmkindigi retinde baǵalaıdy. Osyndaı jaǵdaı ońaltý aıasynda da baıqalady. Boryshkerdiń tólem qabileti bar nemese tólem qabilettiligin qalpyna keltirý úshin resýrstardyń bar ekenin dáleldeı almady degen sebeppen sot kóp jaǵdaıda ońaltý rásimin qoldanýdan bas tartady. Osyǵan baılanysty zań jobasy ońaltý jáne bankrottyq rásimderin qoldaný úshin jaǵdaılardy qıyndatpaýǵa, sondaı-aq rásimderdi júrgizý merzimderin qysqartýǵa jáne áreketsiz boryshkerlerdi jabýdy jeńildetýge baǵyttalǵan.

Atalǵan qujatta bankrottyq rásimin ótkizý merzimin qysqartý da kózdelgen. Kredıtorlarǵa prosestiń nátıjesine tikeleı qyzyǵýshylyq tanytatyn tulǵalar bolǵandyqtan, rásimderde bastaýshy ról beriledi. Kredıtorlar jınalysy ýaqyt pen qarjy jaǵynan shyǵyndy jáne barlyq kredıtorlardyń qatysýyn talap etedi. О́z kezeginde kredıtorlar komıteti jınalystyń ókildik organy retinde sanalady. Sol sebepti kredıtorlar jınalysynyń birqatar ókilettigin tez áreket jasaıtyn kredıtorlar komıtetine berý usynylady.

Sondaı-aq zań jobasymen kepildi kredıtor men áleýmettik baǵyttaǵy kredıtorlar múddeleriniń teńgerimin qamta­masyz etetin túzetýlerdiń engizilgenin atap ótken jón. Qazir kepildi kredıtorlar eńbekaqyny qosa, basqa kredıtorlardyń barlyǵynyń aldynda basym quqyqqa ıe. Zań jobasynda kepildi kredıtor bir jumyskerge úsh eń tómengi jalaqydan aspaıtyn kólemde eńbekaqy boıynsha talaptardy ótegennen keıin ǵana kepil múlkin óz talaptaryn qanaǵattandyrý esebine ala alady dep belgilengen.

Ádeıi jáne jalǵan bankrottyq úshin jaýapkershilikti belgileıtin zań jobasynyń qaǵıdalaryn bólek atap ótý kerek. Zań jobasynda «Jalǵan bankrottyq» quramyn alyp tastaý jáne «Ádeıi bankrottyq» quramyn naqtylaý usynylady. Munda kredıtorlar aldyndaǵy mindettemelerin oryndaýdan jaltarý maqsatynda múlkin ıelikten shyǵarǵandarǵa basa nazar aýdarylady.

Atalǵan qujattaǵy taǵy bir ózgeris – uzaq ýaqyt boıy jumys istemeıtin boryshkerlerdi bankrottyq rásimin qozǵamaı, jeńildetilgen túrde taratý. Jumys istemeıtin sharýashylyq sýbektilerin taratý úshin zań jobasy ákimshilerdi tartpaı, boryshkerlerge jeńildetilgen bankrottyq rásimin qoldanýdy usynady.

Talqylaý barysynda atalǵan zań jobasy qabyldandy.

Qazaqstan-Túrkııa áskerı yntymaqtastyǵy damı túsedi

Sonymen qatar Parlament Sena­tynyń jalpy otyrysynda «Qazaqstan Úkimeti men Túrkııa Úkimeti arasyn­daǵy áskerı yntymaqtastyq týraly keli­simdi ratıfıkasııalaý týraly» Zań qa­byl­dandy. Bul zań jobasy jóninde Qorǵanys mınıstriniń orynbasary Tımýr Dándibaev aıtyp berdi.

– Bul kelisimge 2018 jylǵy 13 qyrkúıekte Ankarada qol qoıyldy. Túrkııa – Qazaqstannyń mańyzdy ári negiz­gi strategııalyq seriktesteriniń biri. Osy ýaqytqa deıin eki memleket ara­­syndaǵy áskerı saladaǵy ynty­maq­tastyq 1993 jylǵy 8 tamyzdaǵy áskerı bilim salasyndaǵy, sondaı-aq 1994 jylǵy 23 aqpandaǵy áskerı ǵylym, teh­nıka jáne bilim salasyndaǵy yntymaq­tas­tyq týraly kelisimder negizinde jú­zege asyrylyp keledi. Joǵaryda atalǵan halyq­aralyq sharttardyń keıbir ereje­leri eki memlekettiń qoldanys­taǵy zań­namasyna sáıkes kelmeıdi jáne ás­kerı saladaǵy is-sharalar­dy ótkizý boıynsha qarjylyq shyǵystar­men qamtamasyz etý tártibi kózdelme­gen. Osyǵan baılanysty áskerı ynty­maq­tas­tyq salasynda jańa kelisim jasaý týraly sheshim qabyldanǵan edi. Qa­ras­tyrylyp otyrǵan kelisimniń maqsaty – taraptar arasyn­daǵy teń qu­­qyq­tyq pen ózara tıimdilik qaǵıdat­tary negizinde áskerı ynty­maq­tastyq­ty damytý. Kelisim áskerı daıar­lyq pen oqytýdy qosa alǵanda, budan buryn qamtylmaǵan birlesken oqý-jattyǵý­lardy ótkizý, karto­grafııa, gıdrografııa, topogeodezııa­lyq qamtamasyz etý, áýe keńistigi ar­qyly áskerı múliktiń tran­zıti, medısı­nalyq kómek kórsetý, zań quzyrettiligi máselelerin kózdeıdi, – dedi T.Dándibaev.

Jıynda bıyldan bastap Túr­kııa­nyń 16 áskerı qyzmetshisi Qazaq­standaǵy Ult­tyq qorǵanys ýnıversı­tetinde ar­naıy baǵdarlama boıynsha bilim alyp jatqany sóz boldy. Buǵan deıin Túr­kııada Qazaqstannyń 34 áskerı qyz­met­shisi oqyp jatqany habarlanǵan edi.

Senat depýtattary baıandamadan soń atalǵan zań jobasy tóńire­gin­degi su­raq­taryn qoıyp, keıbir usynysty naq­tylady. Sóıtip áskerı áleýetimizge yqpal etetin qujatqa biraýyzdan qoldaý bildirdi.

 Reformalardyń sany emes, sapasy mańyzdy

Otyrys sońynda Bilim jáne ǵy­lym mınıstri Ashat Aımaǵambetov bıyl 8 qarashada jarııalanǵan sena­tor­lardyń depýtattyq saýalyna aýyz­sha jaýap berdi.

Depýtattardyń mınıstr­ge baǵyttalǵan ol saýalynda Úki­met qaýlysymen Taraz jáne Qostanaı memlekettik pedagogıkalyq ýnıver­sı­tetteriniń birigý joly arqyly aı­maqtyq ýnıversıtetterge qosylǵany synaldy. Bul sheshim muǵalimder kúninen bir aptadan keıin jáne Parlamentte «Pedagog mártebesi týraly» zań jobasynyń tanystyrylymy qarsańynda qabyldandy.

Bir top depýtat osy qaýlyny joıýdy, onyń bastamashylaryn jazalaýdy, osyǵan alańdaǵan pedagogtardan keshirim suraýdy, mektepke deıingi, orta jáne arnaıy bilim berý máselelerimen aınalysatyn qurylymdy qalpyna keltirýdi qarastyrýdy talap etti. Sondaı-aq olar Bilim jáne ǵylym vıse-mınıstriniń plagıatyna qatysty máseleni kóterdi.

Bul syn-eskertpelerge jaýap qat­qan mınıstr pedagogtardy daıyndaý máselesi basty nazarda ekenin, búginde 85 ýnıversıtet pedagogtardy daıyn­daıtynyn, sonda 149 myń stýdent bilim alyp, bıyl 44 myń pedagog oqýyn bitirgenin aıtty. Jalpy, elimizde jyl saıyn 10-12 myń muǵalim jetispeıdi eken. Bul rette pedagogtardyń sanyna emes, sapasyna da basa mán beriledi.

Sondaı-aq Ashat Aımaǵambetov joǵaryda atalǵan eki ýnıversıtetti birik­tirý jónindegi sheshimge toqtal­dy. Onyń aıtýynsha, 2013 jyly eki ýnı­ver­sıtet biriktirilgen edi. Olar – Aqtóbedegi jáne Semeıdegi pedago­gı­ka­lyq ýnıversıtetter. Qazir mı­nıstrlik osy sheshimniń tıim­diligin qarastyryp jatyr eken. My­saly, Aqtóbedegi oqý ornynda ǵylymı ataǵy barlardyń úlesi 45%-dan 55%-ǵa deıin kóterilip, aı­lyq jala­qylary basqa pedagogıkalyq ýnı­ver­sıtettermen salystyrǵanda, álde­­qaıda joǵarylapty. Buǵan qosa shetel­degi tájirıbelerdi de alǵa tart­qan mınıstr Taraz jáne Qostanaı memlekettik pe­dago­gı­kalyq ýnı­versıtetterine qatysty bastamanyń da oń nátıje kórsetetinine senim bildirdi.

Osy tusta Senat Tóraǵasynyń orynbasary Bektas Beknazarov bilim sala­syna shetel tájirıbesin engizýde asy­ǵystyq tanytpaý kerektigin aıtty.