Matılda effektisi – áıelderdiń ǵylymǵa qosqan úlesin júıeli túrde joqqa shyǵarý, olardyń jumysynyń qunyn tómendetý jáne áıelderdiń atqarǵan jumysyn áriptes erlerdiń ıelenýi.
Bul effekt jaıynda alǵash ret Djoselın Geıdj (1826-1898) óziniń «Áıel ónertapqysh retinde» atty ocherkinde sıpattaǵan. Al «Matılda effektisi» termınin 1993 jyly tarıhshy Margaret V.Rossıter engizgen. Mundaı shettetýge ushyraǵandardyń biri fızıka salasy boıynsha Nobel syılyǵyn alǵan alǵashqy áıel, kórnekti ǵalym Marııa Sklodovskaıa-Kıýrı (1867-1934). Ol úmitkerler qataryna Nobel syılyǵy komıtetiniń múshesi, shved matematıgi Magnýs Gıosta Mıttag-Leffler men kúıeýi Per Kıýrıdiń ótinishimen ǵana engizildi. Marııa Sklodovskaıa-Kıýrı eshqashan Fransııa ǵylym akademııasyna qabyldanbaǵan. 1960 jyldardyń aıaǵynda Djoselın Bell Bernell alǵashqy radıopýlsarlardy ashqan edi. Atalǵan jańalyq úshin 1974 jyly fızıka salasyndaǵy Nobel syılyǵy onyń jetekshisi Entonı Hıýısh pen Martın Raılǵa berilip, Djoselın Bernell esimi umytyldy.
Biraq jas ǵalymnyń Nobel syılyǵynan shyǵarylýyn Fred Hoıl syndy tanymal astronomdar synǵa aldy.
1991-2005 jyldardaǵy myńnan astam ǵylymı jarııalanymdardy taldaýdyń negizinde, er ǵalymdar áıelderge qaraǵanda er avtorlardyń jarııalanymdarynan jıi derek keltiretindigi anyqtalǵan.
Álem • Búgin, 17:55
Qańtar oqıǵasy týraly derekti fılmniń alǵashqy kórsetilimi ótti
Qazaqstan • Búgin, 17:45
Elimizde kólik satyp alýshylar sany 1,3%-ǵa tómendedi
Qoǵam • Búgin, 17:35
Ahmet Baıtursynulyna eskertkish ornatylady
Rýhanııat • Búgin, 17:20
Alvaro Morata «Barselonaǵa» aýysatyn boldy
Fýtbol • Búgin, 17:15
Nur-Sultanda terrorıstik qaýiptiń «qyzǵylt sary» deńgeıi alyp tastalady
Elorda • Búgin, 17:10
Vıacheslav Kım «Samuryq-Qazyna» dırektorlar keńesiniń quramynan shyǵaryldy
Qoǵam • Búgin, 17:00
Semeıde Ertis ózeniniń sý deńgeıi kóterildi
Aımaqtar • Búgin, 16:55
«Qazaqstan Temir joly» qyzmetkerleriniń jalaqysy ósti
Qoǵam • Búgin, 16:50
Vengrııa qazaqstandyqtarǵa 250 bilim grantyn bóldi
Bilim • Búgin, 16:45
Berdimuhamedov Ulybrıtanııa elshisin tyǵyryqqa tiredi
Álem • Búgin, 16:40
Saýd Arabııasynyń shólinde qar jaýdy
Álem • Búgin, 16:35
Koronavırýs: Almatyda 1430 adam aýrýhanada jatyr
Koronavırýs • Búgin, 16:25
Ishki ister mınıstriniń orynbasary taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 16:15
Arystanǵanı Zapparov Ishki ister mınıstriniń orynbasary laýazymynan bosatyldy
Qoǵam • Búgin, 16:10
Petr Iаn úzdikter qataryna endi
Jekpe-jek • Búgin, 16:05
«Bolashaq» baǵdarlamasyna qandaı ózgerister engiziledi?
Bilim • Búgin, 16:00
Pavlodar turǵyndarynan zańsyz qarý tárkilenýde
Aımaqtar • Búgin, 15:49
Respýblıkalyq avtojoldarda 133 jylytý beketi ornatyldy – mınıstrlik
Qazaqstan • Búgin, 15:42
Tarazdaǵy polısııa ǵımaratynda granata jaryldy
Oqıǵa • Búgin, 15:30
Mas kúıde aıaldamada uıyqtap qalǵan sheneýnik qyzmetinen ketti
Aımaqtar • Búgin, 15:23
Eýro-2022: Qazaqstan-Italııa matchyn stadıonnan tamashalaýǵa bolady
Sport • Búgin, 15:15
Almaty oblysynda polısııa qyzmetkeri qamaýǵa alyndy
Aımaqtar • Búgin, 15:07
Qaraǵandyda zańsyz balyq aýlaǵan brakoner ustaldy
Aımaqtar • Búgin, 14:57
Ulybrıtanııada týrıster úshin karantın joıylady
Týrızm • Búgin, 14:32
Jerdi paıdalaný boıynsha birqatar ózgerister engizildi – AShM
Qazaqstan • Búgin, 14:16
Endrıkke alyp klýbtardyń ańsary aýdy
Fýtbol • Búgin, 14:05
Atyraýǵa «Spýtnık Laıttyń» 3 myń dozasy jetkizildi
Aımaqtar • Búgin, 13:50
27 qańtarda Nur Otan partııasynyń Saıası keńesi ótedi
Qazaqstan • Búgin, 13:37
Polısııa «О́KM Operatory» basqarýshy dırektorynyń qaıtys bolǵanyn rastady
Elorda • Búgin, 13:18
Ońtústik óńirlerde jaǵdaı tolyq qalpyna keldi
Aımaqtar • Búgin, 13:00
COVID-19: Álemniń birneshe elinde antırekord tirkeldi
Álem • Búgin, 12:50
Men eshqandaı kelisimshartqa qol qoıǵan joqpyn – Entonı Djoshýa
Kásipqoı boks • Búgin, 12:37
Tımýr Qulybaev «Gazprom» dırektorlar keńesine saılanýy múmkin
Qazaqstan • Búgin, 12:29
Almatyda qylmystyq toptyń 5 múshesi ustaldy
Oqıǵa • Búgin, 12:23
«О́KM operatorynyń» qarjylyq shyǵyny tekseriledi
Ekologııa • Búgin, 12:10
Almatyda terrorıstik qaýiptiń «qyzyl» deńgeıi joıyldy
Aımaqtar • Búgin, 12:01
Nıderlandyda mýzeıler sport keshenine aınaldy
Álem • Búgin, 11:55
«Omıkron» shtamymen kúres synaqtary bastaldy
Álem • Búgin, 11:50
SQO densaýlyq saqtaý basqarmasyna jańa basshy taǵaıyndaldy
Taǵaıyndaý • Búgin, 11:45
Uqsas jańalyqtar
