Genderlik teńdik jolynda Qazaqstannyń óz tájirıbesi bar

«Halyqaralyq áıelder kúnin Qazaqstan halqymen birge atap ótý barysynda biz áıelderdiń óz quqyqtary, qadir-qasıeti men teńdigin qurmetteýdi qamtamasyz etýdegi jetistikterin atap ótýdemiz. 2021 jyly Halyqaralyq áıelder kúni taqyryby – «Kóshbasshylyqtaǵy áıelder: COVID-19 áleminde teń bolashaqqa qol jetkizý», bul álemdegi jáne Qazaqstandaǵy áıelder men qyzdardyń ádil bolashaqty qalyptastyrý jáne COVID-19 indetinen shyǵý jolyndaǵy orasan zor kúsh-jigerin madaqtaıdy.

Áıelder COVID-19 daǵdarysy barysyna medısınalyq qyzmetkerler, qamqorshylar, jańashyldar, qoǵamdastyq uıymdastyrýshylar jáne pandemııamen kúrestegi eń úlgili jáne tıimdi ulttyq kóshbasshylar retinde tanymal. Daǵdarys olardyń qosqan úlesiniń mańyzdylyǵyn da, áıelder kóteretin proporsıonaldy emes aýyr júktemenide kórsetti.

Sonymen birge, COVID-19 qarsy kúres te áıelder kóshbasshylyǵynyń kúshi men tıimdiligin kórsetti. Áıelder uıymdary, ásirese qoǵamdastyq deńgeıinde, mańyzdy qyzmetter men aqparat usynýdaǵy mańyzdy ról atqarýda.

Bıylǵy Halyqaralyq áıelder kúni biz COVID-19-dan keıin áıelder quqyqtary men kóshbasshylyǵyn nyǵaıtýǵa úlken múmkindik beretin Teńdik býyny 2021 forýmynyń shuǵyl qajettiligin atap ótemiz.

Pandemııadan keıingi qalpyna keltirý – bul teń ókildikti qamtamasyz etý, qamqorlyq pen áleýmettik qorǵaý ekonomıkasyna úlken qarajat salý, áıelderdiń ekonomıkalyq turǵydan tolyq qamtylýyndaǵy kedergilerdi joıý, barsha salalardaǵy barlyq dıskrımınasııalyq zańdardyń kúshin joıý, tótenshe jaǵdaı josparyn qurý arqyly teń múmkindikter ashý,áıelder men qyzdarǵa qatysty zorlyq-zombylyqqa qarsy otbasylyq saıasatty nasıhattaý jáne eń bastysy, oı-óristi ózgertý.

Turaqty damý maqsattaryna sáıkes genderlik teńdikke qol jetkizý jáne áıelderdiń quqyqtaryn keńeıtý boıynsha Qazaqstan Respýblıkasynyń kúsh-jigerin quptaımyz: memleket qatysýymen kompanııalardy basqarýda áıelder ókildikterin 30% deıin arttyrý jáne Májilis pen máslıhattarda genderlik jáne jastar kvotalaryn engizýde (30%). Qazaqstan «Genderlik zorlyq-zombylyq» jáne «Ekonomıkalyq ádilettilik jáne quqyqtar» atty eki is-qımyl koalısııasynyń múshesi bolýdy jlsparlap, Genderlik teńdik forýmy úrdisine belsendi qatysýda.

Alaıda áıelder jolynda áli de kedergiler kezdesýde. Áıelder quqyqtaryn nasıhattaý jáne pandemııaǵa daıyndyq pen áreket etýdegi áıel kóshbasshylarynyńáleýetin tolyq paıdalaný, barlyq salalardaǵy jáne barlyq kezeńderdegi saıasat pen baǵdarlamalardy ázirleý jáne júzege asyrý kezinde áıelder men qyzdardyń alýan túrli kózqarastary eskerilýi tıis.

Biz Qazaqstandaǵy áıelderdiń kúrdeli baǵyttarda syndarly áleýmettik ózgeristerdi qoldaıtyn tamasha mysaldaryn kórdik. Biz ǵylym, bıznes, bilim, óner jáne basqa da kóptegen mańyzdy salalarda qanshama áıelder men qyzdardyń kóshbasshylyq etetinine kýá boldyq. Qazaqstannyń óz tájirıbesi bar, sondyqtan qazaqstandyq qoǵamnyń jáne bilimniń barsha qabileti jumyldyrylsa, genderlik teńdikke qatysty jospar odan da tabysty júzege asýy múmkin.

Saıası, áleýmettik jáne ekonomıkalyq ómirdiń barlyq salalarynda áıelderdiń teń qatysýyn qamtamasyz etetin saıasatty nyǵaıtý mańyzdy bolǵanymen, genderlik máselelerge qatysty áleýmettik normalar áli de áıelderáleýetiniń tolyqqandy júzege asýyna kedergi bolyp otyrǵanyn moıyndaý mańyzdy. Áıelder men erler arasyndaǵy úı sharýasyn, onyń ishinde bala kútimi jáne qarttarǵa kútim jasaý sııaqty jumystardy teń dárejede bólý áıelderdiń teń quqyqtary men múmkindikterin paıdalana alatyn ádiletti qoǵam qurýǵa úlken jol ashýy múmkin.

Áıelder kóshbasshylyǵy men teń quqyly qatysýyn damytý úshin álemge jańa serpin qajet. Osyny júzege asyrý barshamyzǵa paıdaly bolatyny anyq. Biz osy mańyzdy kezeń ózegindegi jas áıelder men erkekterdi, qyzdar men uldardy ádiletti álemde ómir súrýge shaqyramyz. BUU-nyń Qazaqstandaǵy júıesi eshkimdi artta qaldyrmaý uranymen atalǵan baǵytta Qazaqstanǵa barynsha qoldaý kórsetýge daıyn», dedi ol.