Shaban qımyl shań qaptyrmasyn

Sheshimin ómirdiń ózi talap etip otyrǵan kúrdeli de ózekti máselelerge der kezinde laıyqty jaýap bere alýdy memleket áleýetiniń negizgi ólshemi retinde qarastyratyn elder qarqyndy ilgerilep barady. Al biz el áleýetiniń deńgeıin, damý qarqynyn eski «ádistermen» ólsheýden aryla almaı otyrǵandaımyz. Bul eski «ádis» damý men ilgerileýdiń zamanaýı basty ólshemderine moıyn burǵyzar túri joq. Osy eski tásil qol­danylmasa, keıbir jaǵdaıda «jaýyrdy jaba toqyp» júrgenimiz áshkerelenip qalady dep, odan bir eli ajyramaýǵa bek bekingen sekildimiz. Degenmen elge abyroı búgin ǵana emes, keleshekte de kerek ekenin oılap, bir mezgil damý men órkendeýdiń jańa ólshemderine ıek artý jaǵyn da qarastyrǵanymyz jón-aq. Jańa ólshemdermen deńgeıimizdi saralaǵanda talaı jurttan keıin qalǵanymyz belgili bolyp, uıattan betimiz birshama qyzarýy múmkin shyǵar, biraq onyń esesine shyndyqqa týra qarap, kemshin tusymyzdy erterek kórip, ony túzeýge shynaıy umtylys jasar edik. Biraq mundaı qadamnyń aýyly ázirge alystaý sııaq­ty kórinedi.

Jerasty qazba baılyqtarynan alynǵan shıkizatqa degen dástúrli táýeldiligimiz qan­shalyqty deńgeıde tómendep kele jatqany, osy táýeldilikten arylýǵa elimizdegi óńdeý jáne tereńdetip óńdeý baǵytyndaǵy shaǵyn jáne orta bıznestiń, kreatıvti ındýstrııanyń qanshalyqty áserin tıgizip otyrǵany el tir­shiliginiń negizgi bir ólshemi bolýy tıis. Bul arada, ásirese kreatıvti ındýstrııany damytý máselesi óte ózekti ekeni talas týdyrmaıdy dep oılaımyz. О́ıtkeni búgingi «О́ner-bilim bar jurttar» sanatyna kreatıvti ındýstrııa­sy qarqyn alǵan elder jatady. Ybyraı Altyn­sa­rın­niń osy áıgili óleńine qazirgi talap deń­ge­ıinen qaıta mán bersek, artyqtyq etpes.

Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev el Táýelsizdiginiń 30 jyldyǵyn mereke­leý­ge daıyndyq jónindegi memlekettik komıs­sııa­nyń birinshi otyrysynda kreatıvti ındýstrııa jahandyq ekonomıkanyń eń jyldam damyp kele jatqan segmentteriniń, ıaǵnı jetekshi salalarynyń biri bolyp otyrǵanyn aıta kelip, bul salanyń tabysy damyǵan memlekette ishki jalpy ónimniń 10%-yna jetetinin aıtty. Osydan-aq máseleniń qanshalyqty mańyzdy ekenin ańǵarýǵa bolady. Atalǵan salanyń ınfraqurylymyn damytýǵa barynsha mańyz berý isi elimizdiń búgini men kelesheginiń jarqyn bolaryna tikeleı áser etedi. Sondyqtan kreatıvti ındýstrııanyń qozǵaýshy kúshi sanalatyn sıfrlandyrý isin damytý, IT-tehnologııalardyń mamandaryn daıarlaý jaǵyna basymdyq berý qajet-aq.

2020 jylǵy reıtıng boıynsha álemdegi eń qymbat 100 kompanııanyń jıyrmasy IT-tehnologııalar salasyndaǵy kompanııalar (Amazon, Google, Microsoft, Facebook jáne t.b.) bolyp otyr. Taǵy bir erekshe toqtalatyn jaıt, basqasy basqa, kúni keshe ózimizben birge sosıalıstik lagerde qatar ómir súrgen birqatar memlekettiń ózi IT salasynda jumys isteıtin kompanııalarynyń arqasynda molynan paıda tabýda. Bul elderdiń IT-bilim berý isine keńinen qoldaý kórsete kelip, osy baǵyttaǵy óz mamandaryn daıarlap, olardyń tabysty jumys isteýine múmkindik berip otyrǵanynan úlgi alǵanymyz abzal. Máselen, Belarýstiń Wargaming kompanııasynyń World of Tanks ónimi halyqaralyq bestsellerge aınalyp, tabystan tabysqa jetýde. Búginde bes myń qyzmetkeri bar kompanııa «jalyna qol tıgizbeı» tur.

О́zimizdiń IT-ýnıversıtetter men IT-tehno­logııalar parkiniń jarq etken jaqsy jańa­lyǵy nemese ıgi qadamdary ázirge baıqalar emes. JOO-larda stýdentterge IT-pánderden kim bolsa sol sabaq berip júr. Osy jáne basqa da máseleler – aınalyp kelgende, IT-ındýstrııa salasyn keri tartyp, qazaqstandyq kompanııalardyń sheteldik mamandarǵa táýeldiligin arttyra túsetin jaǵymsyz úrdister. Jekemenshik IT-mektepterdiń túlekteri bankter men ulttyq kompanııalardan artylar emes, al shaǵyn jáne orta bıznestiń IT mamandarǵa degen suranysyna jarytymdy jaýap joq.

IT-bilim berý isinde ózimizdegi IT-ýnıver­sıtet pen kolledjderge, jekemenshik mektepterge qoldaý bildirý (oqý qunyn arttyrý, ony memleket esebinen tóleý), jetekshi álemdik IT-tehnologııalar ortalyqtarynan oqytýshylar tartý (olardyń jalaqysyn memleket esebinen sýbsıdııalaý arqyly) jáne basqa da ózekti máselelerdi sheshý asa mańyzdy. Sonda ǵana ózgeniń baǵdarlamalaryna, mamandaryna telmirmeı, IT salasynda táýelsiz bolý múmkindigi týady.