300-den astam jańa joba usynyldy

Taraz qalasyndaǵy zııatkerlik mektep oqýshysy Aqadil Aıtý úsh jyl boıy Tasótkel sý qoımasyn tazalaýǵa arnalǵan qondyrǵy jasaý úshin eńbektendi. Sebebi brakonerlerdiń polıamıdti balyq aýlaý torlary saldarynan balyq qory jyl saıyn azaıyp keledi. Aqadil úshin joba óte mańyzdy – onyń otbasy kóp jyldar boıy osy sý qoımasynyń ja­nyn­daǵy Balasaǵun aýylynda turady.

– Balyqtar torǵa oralyp nemese ydy­ramaıtyn materıaldardy ju­typ óledi. Meniń qondyrǵym jeńil, mo­bıl­di ári qaıyqpen birge qozǵalady jáne sý qoı­masynyń ekojúıesine zııan kel­tirmesten polıamıdti jelilerdi jı­naıdy. Biz ony Tasótkel sýlarynda synap kórdik jáne birinshi kúni 10 kılo tor jınadyq. Ornatýdyń qarapaıym ınjenerlik sheshimi bar, sondaı-aq tordy qurý qymbat jabdyqty qajet etpeıdi.

Jobanyń bolashaǵy Qazaq Sý sharýa­shylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýty­nyń saraptamalyq qorytyndysynda da kórsetilgen.

Aqtaýdaǵy zııatkerlik mektep oqý­shy­lary Ásııa Tedjen jáne Ernar О́mir­zaq bıologııa páni muǵalimi Gúlnur Chan­dybaevanyń jetekshiligimen aram­shópten bıoplastıka alýdyń jańa tási­lin usyndy. Olar tipti bıopakettiń alǵashqy nusqasyn jasap shyǵardy:

– Jobanyń basty ereksheligi – ekolo­gııalyq taza ónim. Kúndelikti ómirde qoldanylatyn plastıkalyq paketterdi qaıta óńdeýge 100 jyldan astam ýaqyt ketedi. Al bizdiń ónimderimiz úsh jyldyń ishinde qarashirikke aınalady. Eger bul qyshqyl ortaǵa ense, 10 mınýttan keıin joǵalady, – deıdi oqýshylar.

Petropavl qalasyndaǵy eriktiler men múgedekterdi baılanystyratyn plat­­formany NIS oqýshylary Mádı Mu­qash pen Saltanat Hamzına ázirledi. Zııat­kerler saıtty óńirdiń áleýmettik qyz­met kórsetý ortalyqtarymen bóli­sýge daıyn.

– Búgingi tańda bul platformaǵa uq­sas servıs joq. Bizdiń jobada erekshe qajet­tilikteri bar jandar eriktilerdiń kómegine júgine alady – dárihanadan dári-dármek nemese qajetti azyq-túlik satyp alý, emhanaǵa aparý, serýendeý jáne t.b. qaralǵan.

Elordadaǵy Halyqaralyq bakalavrıat mektebiniń oqýshylary Ekaterı­na Kım jáne Arman Rysmahanov zaǵıp jan­darǵa arnalǵan jazýdy úıretý­diń ınnovasııalyq ádisin oılap tapty. Joba Jazgysh dep atalady. Jas zert­teýshiler Braıl tiline arnalǵan kóp­tegen she­shim bar ekenin, alaıda qolmen jazýdy úıretý is júzinde elenbeıtinin baıqady.

– Braıl tili, mysaly, qol qoıý qajet bol­ǵan kezde ádettegi jazý úrdisin almas­tyra almaıdy, sondyqtan biz Jazgysh jobasyn jasadyq, – deıdi ol.

Kókshetaýdaǵy zııatkerlik mekteptiń 11-synyp oqýshysy Dınara Bagaýova erekshe qajettilikteri bar jandar­dyń ómirin jeńildetýge múmkindik beretin daýystyq basqarýǵa negizdelgen medı­sınalyq tósek úlgisin usyndy. Oral qalasynyń NIS oqýshysy Dılnaz Ýasheva omyrtqa baǵanasyn baqylaý­ǵa jáne aýrýlardy emdeýge arnalǵan Tuzel qosymshasyn ázirledi. О́ske­mendik NIS oqýshysy Amına Kýmardyń zertteý taqyryby – túıejapyraq tamyrynan ınýlınniń bólinýi.

– О́simdik shıkizatynan alynǵan ıný­lındi un nemese sút ónimderin óndi­rýde taǵamdyq qospa retinde qoldanýǵa bolady. Bul qant dıabetimen aýyratyn adam­darǵa qandaǵy qantty turaqty ustap turýǵa kómektesedi.

Shymkenttegi hımııa-bıologııa baǵy­tyn­daǵy zııatkerlik mekteptiń 12-synyp oqýshysy Dıas Jdanhan koronavırýs pandemııasynyń aldyn alýǵa jáne vırýs tasymaldaýshylardy anyqtaýǵa ba­ǵyttalǵan joba usyndy.

Kókshetaýlyq NIS oqýshysy Abylaı­han Muhamedjanov ázirlegen jobanyń aýqymy shynymen de keń. Ol aspan dene­leriniń basqa qurylǵylarmen soq­ty­ǵysýyn boldyrmaıtyn ǵarysh qoqys­taryn baqylaýǵa arnalǵan apparat qu­rýdy usynady.

– Biz traektorııany eseptep, derekter arqyly obektilerdiń qozǵalysyn retteı alamyz. Bizdiń shaǵyn kólemdi apparatymyz ǵarysh qoqysynyń orbı­talyq derekterin esepteıtin borttyq júıeler men mashınalyq kórýdi paıdalanady, – deıdi Abylaıhan.

Elordadaǵy Halyqaralyq mekteptiń 9-synyp oqýshysy Insar Tuńǵyshbaev «Sıfrly Qazaqstan» mobıldi qosym­shasyn usyndy. Jobanyń negizgi ıdeıasy – birneshe qyzmetti bir platformaǵa biriktirý.

– Men ázirlegen qosymshamda biryń­ǵaı servıs paraqshasy qarastyrylǵan, onda paıdalanýshylar birden birneshe qyzmetti – kólik, bank nemese kommý­naldyq qyzmetterdi paıdalana alady. «Qosymshadaǵy qosymshalar» ınno­vasııalyq modeli smartfon qoldaný­shylaryn kóptegen jeke qosymshany júkteý qajettiliginen qutqarady, – deı­di Insar.

Almatydaǵy hımııa-bıologııa baǵy­­tyndaǵy NIS oqýshysy Mıhaıl Dý­dınov pen Aleksandr Mıkeladze jasa­ǵan Madeni zhangyru mobıldi qosym­shasyn týrıstik marshrýttar men tarıhı anyqtamalyqtary bar ámbebap ónim dep ataýǵa bolady. Bul derekterdi saqtaý men óńdeýdiń zamanaýı algorıtmderi, sondaı-aq tolyqtyrylǵan shynaıylyq tehnologııalary negizinde jasalǵan.

Baıqaýdaǵy erekshe jobalardyń birin Pavlodardaǵy NIS oqýshysy Arý­jan Aıtmuhambetova ázirledi. Ol sta­tıs­tıkalyq taldaý arqyly qysh isi dás­túriniń erekshelikterin anyqtady. Arý­jannyń zertteýleri qola dáýirindegi qysh ydystardyń tarıhyna negizdelgen.

– Mektep úıirmesindegi sabaqtar ke­zinde Kempirtas qorǵanynan ta­byl­ǵan qumyralar negizinde ydystar jasadym, – deıdi ol.

«Ǵylymı-tehnıkalyq progress – eko­­­nomıkalyq ósýdiń negizgi býyny re­tinde», «Ekonomıkalyq jáne áleýmettik prosesterdi matematıkalyq modeldeý», «Taza tabıǵı orta – «Qazaq­stan-2050» strategııasyn júzege asyrý­dyń negizi», «Qazaqstannyń tarıhı eskert­kishteri men perspektıvalyq týrıstik baǵdar­lar» – NIS-tiń jas ǵalymdary tórt ba­ǵyt boıynsha kreatıvti ári perspektıvaly jobalar usyndy.

Komandalyq esepte Taraz qalasyn­daǵy NIS qurama komandasy jeńiske jetti. Atalǵan bilim ordasynyń alty ókili – Arýjan Manarbekova, Arsen Jumaǵalı, Farıza Qurmanbaeva, Mereı Marat, Aqadil Aıtý, Zarıfjon Rahımov túrli nomınasııa boıynsha birinshi oryn ıelendi.

Jelilik baıqaýdyń barlyq qatysýshy­syn «Nazarbaev zııatkerlik mektepteri» DBBU Basqarma tóraıymynyń orynbasary Azamat Jankeev quttyqtap, joba avtorlarynyń Qazaqstandaǵy daryndy ǵalymdar qataryn tolyqtyratynyna senim bildirdi.

Jeńimpazdar respýblıkalyq ǵylymı jobalar baıqaýynda NIS-tiń namysyn qorǵaıdy.