Úshinshi chempıonattan úmitimiz kóp

Chempıonattaǵy ózgerister

1996 jyly tusaýy kesilgen fýtzaldan Eýropa chempıonaty 2018 jylǵa deıin ár eki jyl saıyn uıymdastyrylyp kelgen bolsa, endi bıyldan bastap úl­ken fýtbol dodalary sııaqty ár tórt jyl saıyn ótkiziletin bo­lyp bekitildi. Sondaı-aq osy jyly Qart qurlyq birinshiligine qaty­satyn quramalardyń sany da artty. Buǵan deıingi chempıonattarda 12 qurama baq synasa, endi olardyń sany 16-ǵa deıin kóbeıdi.

Eýropa birinshiligine 2016 jyldan bastap qatysqan bastaǵan Qazaqstan quramasy bıyl qa­tarynan úshinshi márte óner kór­setpek. Serbııa astanasy – Bel­gradtaǵy qurlyq dodasynda jer­lesterimiz S tobynda Reseı­den keıingi ekinshi orynǵa taban ti­rep, jartylaı fınalǵa deıin alqynbaı jetti. Fınalǵa joldama beretin sheshýshi matchta azýly Ispanııa fýtzalshylarynan 5:3 esebimen jeńilip, úshinshi orynǵa talasýǵa múmkindik al­dy. Qola júlde úshin bolǵan oıynda jarys qojaıyndary Ser­bııany 5:2 esebimen tas-tal­qanyn shyǵaryp, Eýropa chem­pıo­natynyń qola júldesin jeńip aldy. Jerlesterimizdiń alǵashqy Eýrosy osyndaı úlken jeńispen aıaqtalǵan edi.

Araǵa eki jyl salyp Qazaqstan fýtzal quramasynyń joly Slo­venııada uıymdastyrylǵan Eýropa chempıonatyna tústi. Bul joly da otandastarymyz táýir nátıje kórsetti dep aıtýǵa bolady. Kaka bastaǵan jigitter qola júldege synyq súıem qal­ǵanda súrindi. Toptyq kezeńde bir jeńis (Polsha – 5:1) jáne bir teń (Reseı – 1:1) nátıjege qol jetkizip, birinshi orynmen kele­si kezeńge ótti. Shırek fınalda Serbııany 3:1 esebimen utqa­nymen, ókinishke qaraı, jartylaı fınalda taǵy sol Ispa­nııaǵa penaltıde jol berdi – 5:5 (5:3). Qola úshin bolǵan oıynda reseılikterdiń baǵy jandy – 1:0. Sóıtip, ekinshi Eýropa chempıonatynda tórtinshi orynǵa taban tiredik.

Endi, mine, úshinshi Eýropa chempıonatynda da júldeli oryndardan kórinýdi kózdeıtin Qazaq­stan fýtzal qu­ramasy dúı­­sen­bi kúni Nıder­land elin bet­ke aldy. Nur-Sul­tan – Ystanbul – Ams­terdam ba­ǵytynda ushyp, EURO-2022 dodasy ótetin elge taban tiredi.

Brazılııalyq bestik

Ulttyq quramanyń Nı­derlandqa sapary aldynda «Qaırat» fýtzal klýbynyń baspasóz qyzmeti komandanyń brazılııalyq shabýylshysy Edsonnyń Qazaqstan aza­mat­tyǵyn alǵanyn habarlady. Demek, ol búgin Slovenııamen bolatyn oıynda el namysyn qorǵaýy ábden múmkin. Edson – Qazaqstan azamattyǵyn alǵan besinshi brazılııalyq fýtzalshy. Igıta, Dýglas jáne Leo Qazaqstan ulttyq quramasynda segiz jyldan beri dop teýip ke­ledi. Al Taınan Edson sııaq­ty 2018 jylǵy Eýropa chempıo­natynyń aldynda ǵana ulttyq qurama jeıdesin kıgen edi.

Edsonnyń Qazaqstan azamat­tyǵyn alǵany ınternet basylymdarynda habarlanǵannan keıin jankúıerlerdiń pikiri ekige bólindi. Al fýtzaldan Qazaq­stan ulttyq quramasynyń burynǵy bas jattyqtyrýshysy Ámirjan Muqanov Edsonnyń ulttyq quramaǵa alynýyn durys sheshim dep esepteıdi.

– Ulttyq quramanyń ishinde jergilikti oıynshylar men legıonerler arasynda tepe-teńdik saqtalýy kerek. Kaka ázirshe bul isti minsiz atqaryp keledi. Dýg­las, Leo, Igıta sekildi jigitter ulttyq quramada 2013 jyldan beri oınap keledi. Al Edsonnyń olarǵa qaraǵanda áldeqaıda jas eke­nin eskersek, bul bas bapker­diń aldaǵy chempıonattarǵa jasaǵan qadamy bolýy múmkin. Jigit­teri­miz byltyr álem chempıonatynda qalaı oınaǵanyn, júldege bir qadam jetpeı qalǵanyn bári jaqsy biledi. Sondyqtan Kaka sol olqylyqtyń ornyn toltyryp, osy qurammen birge bıyl Eýropa chempıonatynda top jarýdy kózdep otyr. Edson óz kezeginde ulttyq quramaǵa kómegin tıgizedi dep oılaımyn, – dedi ol.

Sondaı-aq fýtzaldan Qazaq­stan quramasynyń kapıtany, álemniń bes dúrkin úzdik qaqpashysy Igıta da besinshi legıoner týraly óz oıyn ortaǵa saldy.

– Birinshiden, bul avtomatty prosess ekenin aıtqym keledi. О́ıtkeni osy chempıonattan keıin Qazaqstan quramasynda býyn almasyp, jańa sıklǵa da­ıyndyq bastalady. Men, Leo jáne Dýglas kelesi álem, Eýropa chempıonattarynda oınaımyz ba, joq pa ony bilmeımin. Sebebi biz jas emespiz. Áli de 3-4 jyl dop tebýge kúshimiz jetetin shyǵar, biraq ýaqyt ozǵan saıyn jas­tarmen ıyq tirestire oınaý bizge qıyndaı túsedi. Sondyqtan bolashaq týraly oılaný kerek. Azamattyqty kez kelgen oıynshy ala almaıdy. Ol óziniń myqty ári sol orynǵa laıyqty ekenin dáleldeýi kerek. Al Edsondy Qazaqstan jankúıerlerine ózin dáleldep úlgergen oıynshy dep esepteımin. Ol osy chempıo­natta biz­ge zor kó­­me­gin tıgize­ti­nine se­nim­dimin, – dedi Igıta.

Keıin­gi 6-7 jyldy alyp qara­sa­ńyz, Qazaq­­­stan fýtzaly qaı deń­geıge deıin joǵa­ry­laǵanyn baıqaısyz. Legıo­nerler bolsa alańda Qazaqstan quramasy úshin bar ynta-jigerimen, shyn júregimen oınap júr.

Toptaǵy qarsylastar

Qart qurlyqtyń birin­shiliginde Qazaqstan qura­masy V tobynda óner kórsetetin bolady. Onda Eýropanyń eki dúrkin chempıony Italııa, Slovenııa jáne Fınlıandııa quramalary bar. Toptaǵy birin­shi orynǵa Qazaqstan qu­ra­masy dál osy Italııa koman­dasymen birge talasatyn sekildi. Bizdiń top­tyq matchtar Gronıngen qala­synda oınalady. Toptyq kezeń­niń matchtary 20-28 qań­tar kúnderi ótedi. Shırek fı­nalǵa ár toptan birinshi jáne ekinshi oryn alǵan komandalar ǵana shyǵady.

Jerebeden keıin bas bapker Kaka qarsylastardyń múm­kindigin bylaı baǵamdaǵan edi: «Eýro-2022 týrnırindegi barlyq top myqty dep oılaımyn. Mundaı týrnırde jeńil toptar bolmaıdy. Birinshi match­ty Slovenııamen ótkizemiz. Olarmen álem chempıonatynyń irikteý kezeńinde oınadyq. Bul tehnıkalyq jaǵynan myqty jáne qýatty komanda. Sonymen qatar Dýglas bul kezdesýge qa­tysa almaıdy, óıtkeni ol ótken Eýropa chempıonatynyń sońǵy matchynda qyzyl qaǵaz alyp, alańnan qýylǵan bolatyn. Fın­lıandııa quramasy fızıkalyq turǵydan myqty komanda sanalady. Italııa quramasynda býyn almasý prosesi júrip jatyr. Eger buryn Italııada onǵa jýyq brazılııalyqtar oınaǵan bolsa, qazir olardyń quramynda ıtalııalyqtar kóp».

EURO-2022 dodasy keshe Nıderland – Portýgalııa matchymen bastaldy. Al búgin Qazaq­stan Slovenııamen kúsh synasyp, dodadaǵy alǵashqy matchyn ótkizedi. Araǵa 4 kún salyp, ıaǵnı 24 qańtarda Fınlıandııamen kezde­sedi. 28 qańtarda Rıkardo Kaka shákirtteri ıtalııalyqtarmen oınaıdy. Osy match kóp saýaldyń túıinin tarqatady.

Matchtar 2012 jyldan bas­tap paıdalanýǵa berilgen Ziggo Dome jáne 1989 jyly qurylǵan MartiniPlaza sport keshenderinde ótedi. Ziggo Dome arenaǵa 11 myńǵa jýyq, MartiniPlaza-ǵa 4 myńnan asa jankúıer syıady.

Eýroǵa qatysatyn Qa­zaq­stan quramasynyń múshe­leri:

Qaqpashylar: Igıta, Raýan Atantaev.

Alańdaǵy oıynshylar: Taınan, Nurbek Qaraǵulov, Edson, Leo, Azat Valıýllın, Albert Aqbalyqov, Shyńǵys Esenamanov, Arnold Knaýb, Dáýren Tursaǵulov, Jomart Toqaev, Dýglas jáne Birjan Orazov.