Eksporttan ımport basym

«Álem ekonomıkasynyń birtindep óziniń uzaq merzimdi ósim úrdisine oralýy shıkizatqa degen suranystyń artýyna jáne qazaqstandyq eksporttyń negizgi pozısııalary baǵasynyń qymbattaýyna ákeldi», deıdi Ulttyq bank tólem balansy basqarmasynyń basshysy Nurlan Ospanov.

Eksport ósiminiń 27,2 pa­ıyzǵa (60,2 mlrd dollar), ımport ósiminiń 6,6 paıyzǵa (39,4 mlrd dollar) ósýi sebepti ót­ken jyly syrtqy saýda 18,1 pa­ıyz­ǵa, 99,6 mlrd dollarǵa ósim kór­set­ken. Saýda balansy 20,7 mlrd dol­lar profısıtpen qalyp­tas­qan. Eksport ósimine munaı, gaz kon­densaty, tústi jáne qara metall eleýli áser etken. Aıta kete­ıik, munaı men metaldyń ózi eks­port­tyń 70 paıyzyn toltyrady.

«Import 6,6 paıyz, 39,4 mlrd dollarǵa ulǵaıyp, 2019 jylǵy daǵdarysqa deıingi deńgeıine jaqyndady. Tutynýshylyq ım­port sońǵy alty jyldaǵy re­kord­tyq mejege jetti – 12,3 mdrd dollar. 2020 jyly keıinge qal­dyrylǵan shyǵystardy iske asyrylýyna, karantın shekteýleri men halyqtyń tólem qabileti suranysynyń ósýine baılanysty ımporttyq avtokólik, kompıýter jáne mobıldi telefondardy satyp alý qarqyny artty. Bul taýarlardyń jıyntyq ósimi 1,5 mlrd dollardy (+53,3 paıyz) quraıdy», deıdi N.Ospanov.

Ulttyq bank ókiliniń sózine qarasaq, ımport 2015 jyldan beri eksporttan basym túsip kele jatyr.

Qazaqstan byltyr syrtqy saýdany negizinen Azııa elderi arqyly júzege asyrypty. Kórsetkish 33,3 mlrd dollardy nemese 32,8 paıyzdy quraǵan. Odan keıingi orynda 32,8 mlrd dollarmen (32,3 paıyz) TMD elderi ornalassa, úshtikte 31,5 mlrd dollarmen (31,1 paıyz) Eýropa qurlyǵy ornalasqan.

Ulttyq statıstıka bıýro­synyń aq­pa­ryn­sha, 2021 jyly Qazaqstan Eýropa elderine kóbi­rek taýar eksporttaǵan. Bir jyl­da kári qurlyqqa 25,2 mlrd dol­lar­dyń taýary jetkizilipti. Bul búkil eksport kó­leminiń 41,8 paıyzy. Sonyń 8,8 mlrd dol­lary – Italııaǵa, 4,3 mlrd dollary – Nı­d­er­landyǵa, 2,3 mlrd dollary Fran­sııaǵa tıe­sili. Al Qazaqstanǵa taýar jet­kizý tur­ǵysynan Reseıdiń (17,3 mlrd dol­lar) jáne Qytaıdyń (8,3 mlrd dollar) bási joǵary.

Jalpy, taýar aınalymy boıynsha elimizdiń eń iri 10 saýda seriktesi qataryna – Reseı, Qytaı, Italııa, Nıderlandy, Túrkııa, О́zbekstan, Ońtústik Koreıa, Germanııa, Úndistan jáne Ispanııa kiredi.

Elimizden ózge elderge negi­zinen qandaı ónimder satylatynyn ishinara joǵaryda atap óttik. Sony tolyqtyra keter bolsaq, Qazaqstan byltyr shıki munaıdy, mysty, fer­roqorytpalardy, tabıǵı gazdy, ýran men rýdany, temir men bıdaıdy kóp satqan. Ese­sine, esepteý mashınalaryn, avto­kólik shanaǵy men kólik ból­shek­terin, telefon apparaty men dári-dármekti, vaksına men sary­sýdy syrttan ákelipti.