TMD: Sıfrlandyrý men telemedısınany damytý ózekti

Densaýlyq saqtaý mınıstrligi jáne TMD Atqarýshy komıteti uıymdastyrǵan is-sharaǵa TMD mem­­leketteriniń Densaýlyq saq­taý mınıstrleri, bas mem­le­ket­tik sanıtarııalyq dárigerleri, Dúnıejúzilik densaýlyq saq­taý uıymynyń Eýropalyq óńir­lik bıýrosynyń dırektory Hans Klýge, Túrkistan oblysy ákimi­niń orynbasary Arman Sábıtov, Qoǵamdyq densaýlyq bas­­qarmasynyń basshysy Marat Pashımov qatysty. Otyrysty ashqan Densaýlyq saqtaý mınıstri Ajar Ǵınııat bıyl Keńes aıasynda 24-ten astam is-shara ótki­zi­lip, 100-den astam másele qa­ral­ǵa­nyn atap ótti. Sondaı-aq ol Keńestiń COVID-19-ǵa qarsy is-qımyl, týberkýlezdiń taralýy, ınfeksııalyq qaterlerge qarsy kúrestiń biryńǵaı óńirlik júıesin qalyptastyrý, onkologııalyq pa­to­logııasy, qant dıabeti bar pa­sıent­terge medısınalyq kómek kórsetýdi uıymdastyrý, trans­fýzıologııalyq kómekti damytý jáne elektrondyq densaý­lyq saqtaýdy damytýdaǵy jumy­sy­nyń mańyzdylyǵyn aıtty. COVID-19-ǵa qatysty jaǵdaı elek­­trondyq densaýlyq saqtaý men telemedısınalyq kommýnı­ka­sııalardy damytý boıynsha ózara is-qımyl týraly sheshimniń durystyǵyn rastaǵanyn jetkizdi.

«Elektrondyq densaýlyq saqtaýdy damytý jaqyn bola­shaq­qa arnalǵan strategııalyq maqsat bolyp sanalady. Osyǵan baılanysty elektrondyq densaýlyq saqtaýdyń ulttyq júıelerin odan ári damytý jáne TMD-ǵa qa­tysýshy memleketterdiń trans­she­karalyq ózara is-qımylyn qam­tamasyz etý máseleleriniń ózek­tiligi, onyń ishinde teleme­dı­sınalyq konsýltasııa júrgizý bóliginde erekshe mánge ıe bolady», dedi A.Ǵınııat.

Elektrondyq densaýlyq saq­taý­dyń ulttyq júıelerin ıntegrasııalaý máseleleri jónindegi jumys toby TMD-ǵa qatysýshy memleketterde telemedısınalyq tehnologııalardy qoldana otyryp, medısınalyq kómekti uıym­dastyrý jáne kórsetý kezin­de qu­qyqtyq retteý men baǵ­dar­la­malyq – tehnıkalyq múm­kin­dik­terge salystyrmaly taldaý­ júrgizgen. Osy taldaýdyń nátı­jeleri boıynsha keńes odan ári yn­ty­maqtastyqty qandaı baǵyt bo­ıynsha damytý kerektigin aı­qyn­­daýy qajet.

Sondaı-aq otyrys barysynda qatysýshy elderdiń tıisti vedomstvolarynyń ókilderi, onyń ishinde Armenııa densaýlyq saq­taý mınıstriniń orynbasary Artak Djýmaıan, Belarýs densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń medısınalyq kómekti uıym­das­tyrý bas basqarmasy bas­shy­sy­nyń orynbasary – maman­dan­dy­rylǵan medısınalyq kómek basqarmasynyń bastyǵy Tatıana Sanýkevıch, Qyrǵyzstannyń den­saý­lyq saqtaý mınıstri Gúlnara Baatyrova, О́zbekstannyń den­saý­lyq saqtaý mınıstri Behzod Mýsaev, Reseıdiń densaýlyq saqtaý mınıstriniń orynbasary Mıhaıl Mýrashko, Tájikstan densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstriniń orynbasary Abdýholık Amırzoda óz pikirlerin ortaǵa saldy. Qa­ty­sýshylar qant dıabetiniń, onko­lo­gııalyq aýrýlardyń aldyn alý jáne emdeý, týberkýlezdiń tara­lýynyń aldyn alý boıynsha yntymaqtastyq máselelerin talqylady. Sondaı-aq ulttyq qan qyzmetterin uıymdastyrý jáne olardyń jumys isteýi, TMD aımaǵynda turaqty damý maq­sat­ta­ryn oryndaý, ınfek­sııa­lyq emes aýrýlardyń aldyn alý jáne emdeý, sıfrlyq densaýlyq saqtaý men telemedısınany damytý, densaýlyq saqtaý salasyndaǵy kadrlyq áleýetti arttyrý syndy máseleler de ortaǵa salyndy. Orta­lyq Azııadaǵy densaýlyq pen ál-aýqatty qoldaýdyń 2022-2025 jyldarǵa arnalǵan Jol kartasy tanystyryldy.

Keńes otyrysy aıasynda Den­saýlyq saqtaý mınıstri Ajar Ǵınııattyń tóraǵalyǵymen ót­ken «Sıfrlyq densaýlyq saq­taý men telemedısınany damytý» atty dóńgelek ústelde Qa­zaq­stan álemdik úrdisterden tys qal­maıtyny, medısına salasy aýrýlardy anyqtaý, aldyn alý, den qoıý, baqylaý salasynda jańa bilimdi qalyptastyrý jáne praktıkalyq sharalar ázirleý úshin sıfrlyq quraldardy bel­sen­di paıdalanatyny aıtyldy.

«Pandemııa Qazaqstan úshin qoǵam­dyq densaýlyqqa baılanys­ty tótenshe jaǵdaılarǵa daıyn­dyq jáne onymen kúres sala­syn­daǵy prosester men derek­terdi sıfrlandyrýǵa kóbirek kó­ńil bólýge túrtki boldy», dedi A.Ǵınııat.

Al mınıstrliktiń elektron­dyq densaýlyq saqtaýdy damytý departamentiniń dırektory Farhad Bekbolatov dóńgelek ús­tel­ge qatysýshylardy Qazaq­s­tanda iske asyrylǵan birneshe sıfrlyq joba týraly habardar etti. Elimizdiń elektrondyq den­saýlyq saqtaýdy damytý stra­tegııasy monopolııasyzdandyrý jáne ortalyqsyzdandyrý qaǵı­dattaryna negizdelgen den­saýlyq saqtaýdy aqparattandyrý salasyndaǵy sheshimderdiń ashyq naryǵyn qalyptastyrýǵa qaı­ta baǵdarlanǵan bolatyn. 6 myńǵa jýyq memlekettik densaý­lyq saq­taý obektilerinde medı­sı­nalyq uıymdardyń IT-ın­fra­qurylymy damyǵan (98%), medısınalyq aqparattyq júıeler (98,2 %), mobıldi jáne veb-qosymshalar (20-dan astam) engizilgen, olardy ıntegrasııalaý júzege asyrylǵan. Sıfrlyq transformasııa aıasynda eHealth elektrondy densaýlyq saqtaýdyń jańa sandyq arhıtektýrasyna kóshý jumystary bas­taldy.

«Densaýlyq saqtaýdy sıfr­landyrý salasyn transfor­ma­sııa­­laýdyń negizgi minde­ti mı­­nıstr­liktiń, onyń vedomst­vo­lyq baǵynysty uıymdarynyń, medısınalyq uıymdardyń aq­pa­rattyq júıelerin biriktirý bolyp sanalady. Bul sıfrlyq densaýlyq saqtaýdyń maqsatty ar­hıtektýrasyn qurý, derbes me­dı­sınalyq derekterdi ruqsat­syz jarııalaý jáne taratý qaýpin boldyrmaý jáne medısınalyq uıymdar arasynda klınıkalyq derektermen almasý úshin qajet», dedi departament basshysy. Bul rette eHealth elektrondyq densaýlyq saqtaý arhıtektýrasy azamattardyń densaýlyǵyna arnalǵan ulttyq elektrondyq pasportty tolyq jáne jan-jaq­ty qalyptastyrýǵa yqpal etedi. Medısınalyq qyzmet kór­setý sapasyn baǵalaý úshin pasıenttermen keri baılanys­ty uıymdastyrý qajettiligin eskere otyryp, statıstıkalyq derekterdi jınaý, saqtaý jáne usynýdyń sıfrlyq tehnologııalaryna qurylǵan medısınalyq uıymdar pasıentteriniń qanaǵat­tanýyn qadaǵalaýdyń ártúrli júıeleri josparly túrde engi­zilýde. Sondaı-aq jaqyn arada medısınalyq beıneler men zerthanalyq zertteýler úshin qoıma qurý, medısınalyq uıym­dar arasynda klınıkalyq derektermen almasý servısi, mem­lekettik medısınalyq meke­melerdi dári-dármekpen qamta­ma­syz etý prosesin avtomattandyrýdy júrgizý josparlanyp otyr. eGovMobile mobıldi qosymshasynda jańa «eGov.Densaulyk» bólimi ázirlenýde. Densaýlyq saqtaý salasyna qa­tys­ty barlyq aqparat eGovMobile bir bóliminde birik­tirilip, azamat­tar­ǵa qoljetimdi bolady. Azamat óziniń medısınalyq derekterine jyldam qol jetkize alady, bul medısınalyq kómek kórsetýdiń ashyqtyǵyn qamtamasyz etedi.

Sondaı-aq otyrysta Belarýs, Qyrǵyzstan, Reseı, Tájikstan, О́zbek­stan memleketteriniń ókil­deri óz elderinde sıfrlyq den­saýlyq saqtaýdyń damýy týraly habardar etti. Aıta ketelik, forým aıasynda elimizdiń densaýlyq saqtaý mınıstri Ajar Ǵınııat pen О́zbekstannyń densaýlyq saqtaý mınıstri Behzod Musaev ekijaqty kezdesý ótkizip, densaýlyq saqtaý salasyndaǵy yntymaqtastyqtyń negizgi baǵyttaryn damytý boıyn­sha «Jol kartasyna» qol qoı­dy.

Túrkistan oblysy