Bilim kókjıegin keńeıtken

Búginde Astanada 326 078 balany bilim nárimen sýsyndatyp jatqan 653 uıym bar. Onyń 242-si – memlekettik, 411-i – jekemenshik. Sonyń ishinde 236 757 kontıngenti bar jalpy bilim beretin mektepter sany – 162. Iаǵnı bilimpazdarǵa mol múmkindik, keń jaǵdaı jasalýda.

Ǵylym men tehnologııa qaryshta­ǵan jahandaný dáýi­rinde adamnyń aqyl-oıy men bilimin básekege qa­biletti etýdiń mańyzy zor. Osynaý qaǵıdany jas urpaq sanasyna sińirý aıasynda Astana qalasynyń bilim basqarmasy mardymdy jumystar atqa­rýda. Bul qatarda bilim be­rý mekemelerindegi oryn tap­shylyǵyn azaıtý máse­lesi júıeli rettelip jatyr. Ásirese, memleket-jeke­shelik árip­­testikti (MJÁ) damytý maqsa­tynda basqar­ma búginge deıin 8 jo­ba boıyn­sha shart jasasqan. Atap aıqanda, 2017 jyly Bilim bas­qar­masy men «Búl­dirshin-2012» JShS arasynda «№29 jáne №36 kó­she­­leriniń qıylysynda orna­lasqan 360 oryn­dyq bala­baqsha salý jáne paı­da­lanýǵa berý boıynsha» shart jasaldy. Mektepke deıingi tárbıe jáne bilim berý mekemeleriniń oryn tapshylyǵyn sheshýdi maqsat tutqan jobanyń iske asyrý merzimi – 19 jyl.

Sonymen qatar 2019 jy­ly 6 jyldyq iske asyrý merzimimen «Gýmanıtarlyq kolledji» memleket­tik kom­mý­naldyq qazynalyq kásip­ornyn senimgerlik basqarýǵa berý» jáne «Astana ha­lyq­aralyq ýnıver­sıteti» JShS-na senimgerlik bas­qarýǵa berý» týraly MJÁ jobasy­nyń kelisimsharty jasalǵan. Bul jobanyń maqsat-mindeti – úzdiksiz pedagogıkalyq bilim berý júıesin qurý; ult­tyq, halyqaralyq orta­­lyq­tar akkredıttegen za­manaýı aka­demııalyq baǵ­dar­lamalardy qolda­ný, pedagogterdiń biliktiligin arttyrý kýrstaryn ótkizý esebinen peda­gogıkalyq bilim alatyn stýdent­terdi daıarlaý, sapasyn arttyrý; pedagogtiń jańa kásibı standartyn jáne mektepte bilim berýdiń jańa standarttaryn iske asyrýdy qamtamasyz etý, praktıkalyq daıyn­dyq jáne eńbek naryǵyn pedagog kadrlarmen qamtamasyz etý.

Jańa mektepter qury­ly­syna serpin bergen joba­lardyń biri retin­de Binom mektepteri erekshe­lenedi. Osynaý tyń bastama 2021 jyly «Binom education» JShS men Astana qalasynyń qurylys basqarmasy, bilim basqarmasy, «Bereke Bank» AQ EB arasynda jasalǵan MJÁ sharttary arqyly qol­ǵa alyndy. Atal­ǵan joba negizinde byltyr tórt mektep paıdalanýǵa berildi. Bul mek­tep­terge Q.Sátbaev, Á.Bókeıhan, Q.Myrza Álı, A.Baıtursynuly attary berildi. Al bıyl qyrkúıekte Y.Altynsarın atyndaǵy mekteptiń esigi aıqara ashyl­dy. Jyl sońyna deıin Á.Ke­kilbaev atyndaǵy mektep paıdalanýǵa berilmek. Iske asyrý merzimi 5 jyl bolatyn jobanyń maqsaty – jalpy bilim berý uıymda­ryndaǵy oryn tapshylyǵyn azaıtý. Al «Binom school» jelisiniń ár mekte­biniń jobalyq qýaty 2 myń oryndy quraıdy. Mine, osyndaı sharýalarmen elordadaǵy bilim kókjıegi keńeıip jatyr.

Búginde qalada bala sa­ny shamadan tys 18 mektep bar. Buǵan qosa úsh aýysym­dy 8 mektep jumys istep tur. Halyq sanynyń jyl saıynǵy ósýin eskersek, áleýmettik nysandarǵa, onyń ishinde bilim oshaqtaryna degen suranys tym joǵary. Sondyqtan oqýshylardy tıis­ti oqý oryndary­men qam­tamasyz etý jáne bilim berý uıymdaryna artylyp jatqan júk­temeni jeńildetý úshin jyl saıyn keminde 10 mektep salý qajettiligi bar. Bul turǵyda keıingi 3 jylda 34 mektep salynyp, 70 myń oqý­shyny qamtýǵa múmkindik týdy.

Sondaı-aq Astanada Pre­zı­dent baqylaýyndaǵy «Jaı­ly mektep» ulttyq jobasy boıynsha da aýqymdy jumys atqarylyp jatyr.

«Ulttyq joba aıasynda «Samuryq-Qazyna qurylys» aksıonerlik qoǵamy esebinen jáne bıýdjettik ınvestısııa­men eki aýysymda 90 myń oqý­shyny qamtıtyn 24 mek­­­tepti salý josparlandy. Atalǵan mektepterdiń qury­lysy 2023 jyly basta­lyp 2025 jylǵa deıin paıdalanýǵa beriledi. Bul qurylystardy josparlaý barysynda balalardyń mektebi úıinen alys bolmaýy eskerilip otyr. Osy maq­sat­ta Astana qalasynyń Bas josparyna sáıkes 102 jer telimi qarastyrylýda. Son­daı-aq jańa mektepterdi salyp qana qoımaı, olardyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jańartýǵa da basa mán berilip jatyr. Osy jyly 37 bilim berý uıymyna (15 mek­tep, 21 balabaqsha, 1 kol­ledjge) kúrdeli jáne aǵym­daǵy jóndeý jumystary júr­gizildi», dedi qalalyq bilim basqarmasynyń basshysy Qasymhan Senǵazyuly.

Rasymen, mektep ishindegi pándik kabınetterdiń zamanaýı talaptarǵa sáıkes­tendirilýi bilim sapasyn artty­rýǵa sep. Osy tusta qa­la mektepterine jańa modı­fıkasııadaǵy 51 pándik kabınetter (hımııa, fızıka, bıo­logııa) satyp alynǵanyn atap ótken jón. Buǵan qo­sa bıyl oqýshylardyń qaýip­sizdigin qamtamasyz etý maq­sa­­tynda bilim uıymdary 100% beıne­baqylaýmen qam­ta­masyz etilgen jáne Ishki is­ter departamentiniń jedel basqarý ortalyǵyna qosyl­ǵan.

Memleket basshysynyń «Oqýǵa qushtar mektep» jobasyn iske asyrý aıasynda bilim berý uıymdarynyń kitaphana qorlary da kórkem ádebıet­pen tolyqtyrylǵan. 36 mektepte kitaphanalar qaıta jańartylyp, oqyrmandarǵa arnalǵan soworking-ter de ashyldy. Osynaý ıgilikterdiń barlyǵy oqýshylardyń sapaly bilim alýyna yqpal etip jatyr. Onyń bir dáleli elordalyq oqýshylardyń ár­túrli deńgeıdegi olımpıa­dalar men ǵylymı jobalarda jetken jetis­tikterinen aıqyn kórinedi. Atap aıtqanda, bıyldyń ózinde elordalyq ko­manda respýblıkalyq olım­pıadada rekordtyq je­tis­tikke jetip, 24 al­tyn, 29 kúmis jáne 40 qola medal ıelengen.

Sonymen qatar ınklıý­zıvti bilim berý nazardan tys qalǵan emes. Búgin­de
20 mekteptiń bazasynda re­sýrstyq ortalyqtar men ınklıýzııany qoldaý ka­­­bı­­­­netteriniń jumysy júıe­lengen. Jyl basynan beri ınklıýzıvtik bilim berý baǵy­ty boıynsha «Asyl Mı­ras» aýtızmi bar balalar­dy qoldaý
or­talyǵy men №6 psıholo-
gııalyq-medısı­­na­­lyq-pedago-
gıkalyq konsýl­tasııa (PMPK) uıymdary ashyl­ǵan. Jańa oqý jylynan bastap №88 mektep-lıseıinde kórý qabileti buzylǵan balalarǵa arnalǵan 4 arnaıy synyptyń jumysy uıym­dastyrylsa, jeltoqsan aıynyń sońyna deıin aýtızm dıagnozy bar ba­lalardy qoldaý boıynsha taǵy da bir ortalyqty iske qosý josparlanýda. Balalar sanynyń ósýin eskere otyryp, 2023 jyly taǵy eki PMPK ashý kózdelýde.

Ult bolashaǵynyń kóse­ge­sin bilim­men kógertken eldiń erteńi kemel, eńsesi bıik. «Bilimdiniń kúni ja­ryq» degendeı, bilim báse­kesinde bási bıiktegen elorda oqý­shylarynyń ár kúni shýaqty.