Áleýmettik nysandar bıootynmen jylytylmaq

Taıaýda ǵana taǵaıyndalǵan Qumar Aqsaqalov óńir basshysy retinde ózi shaqyrǵan alǵashqy keńestiń jylý máselesine ar­nalýy jaıdan-jaı emestigin atap ótip, bul salanyń kópten beri tasada qalyp qoıǵanyn aıtty. Munyń saldary endi ǵana bilinip jatyr. Máselen, qys kárine minbeı jatyp Borovskoı kentindegi jylý ortalyǵyndaǵy negizgi qazandyqtardyń biri isten shyqty. Sondaı-aq Sarykól, Fedorov aýdandaryndaǵy mektepter jylýsyz qaldy. 23 qara­sha­da Arqalyq qalasynyń jylý-energetıkalyq ortalyǵyndaǵy №5 jylý qazandyǵy isten shyqty, 30 qarashada Rýdnyı qalasynda magıstraldy sý qubyry jaryldy. Apattyń bári der kezinde qalpyna keltirildi. Alaıda bul jaǵdaılar óńirdiń jalpy jylý júıesin, qazandyqtar men jylý joldarynyń jaı-kúıin jete zerdelep, keshendi jóndeý, jańartý jumystaryn qolǵa alatyn ýaqyttyń jetkenine kóz jetkizip otyr.

– Rýdnyıda jylý jelileriniń 62%-y ábden tozǵan. Qalaǵa jylý beretin jylý-energetıkalyq ortalyq Sokolov-Sarybaı taý-ken baıytý kombınatynyń men­shiginde. Mundaǵy №3 jylý qazandyǵyna áli kúnge deıin jóndeý júrip jatyr. №5 jy­lý qazandyǵyndaǵy jóndeý ju­mystary jyl sońynda ǵana aıaqtalady. Arqalyqtyń jylý qubyrlarynyń 85%-y eskirgen. Jer astyndaǵy qubyrlardy ishinara jamap-jasqaǵanmen, júıeli jumys júrgizilmegen. Arqalyqtyń jylý ortalyǵyn mazýttan kómirge aýystyrýdy aıaqtaý mańyzdy. Búginde mun­daǵy jylý ortalyǵynda 2 qazandyq kómirmen, 1 qazandyq mazýtpen janady. Otpen oınaýǵa bolmaıdy, bul másele tikeleı baqylaýymda bolady, – dedi oblys ákimi Q.Aqsaqalov.

Jıynǵa qatysýshylardy jylý maýsymynyń barysy ja­ıy­nan habardar etken oblys­tyq energetıka jáne turǵyn úı qurylysy basqarmasynyń basshysy Dáýren Asqarovtyń aıtýynsha, bıyl óńirde jylý jyldaǵydaı josparǵa sáıkes berilip jatyr. Barlyq nysandar jylý júıelerine qosylǵan. Jazda 48 shaqyrym jylý júıesi jóndelip, 15 shaqyrym sý qubyry men káriz júıesi jańartylǵan. Qystan qysylmaı shyǵý úshin oblysqa 465,4 myń tonna kómir qajet. Qolda 416 myń tonna kómir bar. Áleýmettik nysandardyń bári derlik qatty otynmen qamtamasyz etilgen.

Oblystyq bilim basqar­masy­nyń basshysy Záýre Báı­­menovanyń aıtýynsha, Fe­dorov aýdanyndaǵy orta mek­teptiń jylýsyz qalýy qazan­dyqtyń kómirden gazǵa aýysýy­nan týyn­daǵan. Buǵan deıin kómirmen jylytylyp kelgen bilim nysany bıyl gazǵa kóshken. Biraq merdiger kompanııa qurylys jumystaryn keshiktirip tapsyrǵandyqtan, úlken ǵımaratty jylytýǵa osydan 4-5 kún buryn qosylǵan gaz peshiniń qýaty jetpeı qalǵan.

– Búgingi tańda Y.Altynsarın mektebindegi 16 oqý kabınetiniń tek ekeýinde – matematıka jáne fızıka kabınetterinde ǵana synap baǵanasy 17 gradýsty kórsetip tur. Qalǵan synyptarda qalypty temperatýra 18 gradýstan joǵary. Sonymen qatar, Sarykól kentindegi Ýrıs­kıı jalpy bilim beretin mek­tebiniń jylytý júıesinen de aqaý shyqqan. Bul nysan 2017 jyl­dan beri Qostanaı jylý tasy­maldaý kompanııasyna senim­gerlik basqarýǵa berilgen. Tek­sere kelgende ot jaǵýshy óz min­detin durys atqarmaǵan. Bilim oshaǵyndaǵy 20 oqý kabı­netiniń ekeýinde tempe­ra­­tý­ra 15 gradýstan joǵary kóterilmeıdi. Osyǵan baılanysty 5-jeltoqsannan bastap 290 adam oqıtyn mektep eki aýysymdyq oqýǵa kóshti, – dedi Z.Báımenova.

Oblys basshysy óńirde bıootynmen janatyn jylý qazandyqtaryn tájirıbege engizý qajettigin aıtty.

– Bul jerde kómirmen emes, sabanmen janatyn jylý qazan­dyqtary týraly aıtyp otyrmyn. Búginde mundaı tájirıbeni biraz óńirler qoldanyp jatyr jáne ol tıimdi ári kómirge qara­ǵanda eki ese arzan otyn eke­nin kórsetip otyr. Túptep kel­gende, mundaı arzan otyn qyr­ýar bıýdjet qarjysyn únem­deýge múmkindik beredi. Biz al­daǵy ýaqytta, ásirese, áleý­met­tik nysandardy bıomassamen jylytýǵa kóshýimiz kerek. Mundaı qazandyqtardy jasap shyǵaratyn kompanııalar Qostanaıda da bar. Sóıte tura, qolda bar múmkindikti paıdalana almaı otyrmyz. Jylý qazandyqtaryn bıotynǵa kóshirý kezek kúttirmeıtin mindet, – dedi oblys basshysy. 

Jıyn sońynda Q.Aqsaqalov aýdan jáne qala ákimderi men oblystyq basqarma basshylaryna ózderine tıesili aýmaqtaǵy jylý jelileriniń juqarǵan tustaryn, eskirgen jylý qazan­dyqtaryn anyqtap, kelesi jyl­ǵy bıýdjet esebinen qarjy qaras­tyrý úshin tez arada naqty usy­nys ázirleýdi tapsyrdy.

Qostanaı oblysy