Sanaly urpaqqa arnalǵan ulttyq joba

Elde úsh aýysymda bilim beretin jáne apatty jaǵdaıdaǵy mektepterdiń sany jyldan-jylǵa azaıyp keledi desek, jańylmaımyz. Alaıda keıbir qala, aýdandarda mektep qurylysyn merziminen keshiktiretin qurylys kompanııalary kezdesedi. Mundaı keleńsizdikter keıde mektep qurylysyn qarjylandyrýǵa oblystyq jáne aýdandyq bıýdjetten qaralǵan qarajattyń azdyǵynan týyndaıdy. Al «Jaıly mektepke» maqsatty qarajat respýblıkalyq bıýdjetten qaralady. Ári jańa mektepter nysandardyń qurylysyn baqylaıtyn dıreksııanyń úılestirýi arqyly salynatynyn eskersek, osy jańashyldyq satyp alý rásimderiniń merzimin jedeldetýge, sondaı-aq qurylys sapasyna áser etedi. Mektep salarda qurylys kompanııalarynyń meılinshe otandyq óndirýshilerdiń taýaryn paıdalanýmen qatar jergilikti halyqty jumyspen qam­týǵa burynnan basymdyq berip jat­­qanyn bilemiz. О́ıtkeni aýqymdy ju­mys­qa turǵylyqty halyqty tartý qury­lys kompanııasyna da, jumysshyǵa da tıimdi.

«Jaıly mektep» jobasy maquldanyp, respýblıkalyq bıýdjetten 2,6 trln teńge bólinetinin bil­dik. Keıin mınıstrlik habarlaǵandaı 2025 jylǵa deıin bas-aıaǵy 840 myń orynǵa shaqtalǵan mektepter paı­da­la­n­ýǵa beriletin boldy. Jańa úlgidegi mektepterdiń qurylysy bıyl bas­talyp, 2024-2025 jyldary aıaq­talady

Ár jyldary bilim salasyndaǵy reformalarmen qatar mektep qurylysyn jandandyrýǵa serpin bolǵan baǵ­dar­lamalar iske asty. Biraq ýaqyt óte mek­tepterdiń eskirip, elde týý kórset­kishi de artyp jatqanyn esten shyǵar­maý kerek. Munyń óz esebi bar. Son­dyqtan jyl basynda halyq tyǵyz shoǵyrlanǵan jáne bala sany kóp eldi mekender basshylyqqa alynyp, qala, aýdan, aýyldarda salynatyn mekteptiń sany da naqtylanady. Jobanyń mán-mańyzy uǵynyqty bolý úshin Memleket basshysynyń «Ádiletti memleket. Birtutas ult. Berekeli qoǵam» Joldaýynda Úkimetke júktelgen tapsyrmaǵa taǵy bir toqtalsaq.

«Biz 2025 jylǵa deıin 800 myń bala­nyń zamanaýı mektepte oqýyna jaǵ­daı jasaımyz. Osylaısha, apat­ty jaǵdaıdaǵy jáne úsh aýysym­men oqıtyn mektep máselesin tolyq sheshe­miz. Bul aýyl jáne qala mektep­te­riniń aıyrmashylyǵyn edáýir azaıtady. Jalpy, mektep salý Úkimet jáne ákimdikter úshin basty mindettiń biri bolýy kerek. Jemqorlar sottalǵanda, olar­dyń zańsyz tapqan qarjysy mem­le­ketke ótip, túgeldeı mektep qury­ly­syna jumsalýǵa tıis. Úkimet osy bastamany zań turǵysynan rásimdeý týraly sheshim qabyldaýy kerek», dedi Prezıdent.

Izin ala «Jaıly mektep» jobasy maquldanyp, respýblıkalyq bıýdjetten 2,6 trln teńge bólinetinin bil­dik. Keıin mınıstrlik habarlaǵandaı 2025 jylǵa deıin bas-aıaǵy 840 myń orynǵa shaqtalǵan mektepter paı­da­la­n­ýǵa beriletin boldy. Jańa úlgidegi mektepterdiń qurylysy bıyl bas­talyp, 2024-2025 jyldary aıaq­talady. Jobanyń biryńǵaı operatory – Samruk-Kazyna Construction kompanııasy. Búginge deıin Oqý-aǵartý mı­nıs­trligi respýblıkalyq mańy­zy bar qala ákimderimen, óńir basshy­la­rymen, «Jaıly mektep» salý úshin jer telimin bólý máselesin, joba­lyq qujattardy ázirleýmen qatar ınjenerlik ınfraqurylymdardy retteý jónindegi tapsyrmany keńesip pishken. Iаǵnı elektr jaryǵy, sý, jylýmen qamtamasyz etý máselelerin talqylaǵan-dy. Vedomstvo basshylyǵy keıbir qala, aýyldardy aralap, joba barysyn baqylady. Onda mekteptegi káriz júıesi, kireberis jol, trotýardan bólek, oqýshylardy qoǵamdyq kólikpen qamtamasyz etý jaıy da qa­ral­ǵan. Oqý-aǵartý mınıstrligi qa­nat­qaqty jobanyń barysyn, nátı­jesin baqylaıdy. О́ıtkeni mejeli mindet jospardaǵydaı múltiksiz iske asýǵa tıis. Joba sheńberinde bir ǵana Astana qalasynda 2025 jylǵa deıin 46 myń oqýshyǵa arnalǵan 24 mektep salý jos­parda bar eken. Naq qazir elordada qurylys, sáýlet, qala qurylysy jáne jer qatynastary basqarmalarymen birlesip jańa mektep salýǵa 102 jer telimi qaralypty.

Eskeretin jaıt, keıingi 10 jylda mektep oqýshylarynyń kontıngenti 1 mln balaǵa ósip, bala sany 3,7 mln-ǵa jetken. Ásirese halyq tyǵyz qonys­tan­ǵan qalalarda mektep salý máselesi ózekti. Soǵan qaramastan, elde jyl saıyn bilim mekemeleri salynyp jat­qa­nyn eskersek, «Jaıly mekteptiń» buǵan deıin qabyldanǵan jobalardan aıyrmashylyǵy nede degen oryndy saýal týady. Shyn máninde, ataýy habar berip turǵandaı «Jaıly mekteptiń» ózge mektepterden artyqshylyǵy kóp. Tarqatyp aıtar bolsaq, áýeli joba aıasynda bilim berý uıymdarynyń aýylda, ıakı qalada da biryńǵaı standart boıynsha salynatyny qýantady. Aýyl men qaladaǵy mektepterdiń sapasynda aıyrmashylyq bolmaıdy. Bul – bir. Ekinshiden, bastaýysh jáne joǵary synyp oqýshylary mektepte bólek bloktarda oqıdy. Ár blokta oqý kabınetteri, dárethana, sport zaldary bolady. Beınebaqylaý kameralary ornatylyp, qaýipsizdik sharalaryna basymdyq berilmek. Oqýshylardyń alańsyz bilim alýy úshin mektepte oqý quraldaryn saqtaıtyn jáne kıim aýystyrýǵa qolaıly jeke shkaftar qoıylady. Kitap oqýǵa, balalardyń shyǵarmashylyǵyn shyńdaýǵa jáne bir mezgil tynyǵýǵa qolaıly jaǵdaı jasalady. Ár mektepte fızıka, hımııa, bıologııa jáne robottehnıka pánderi boıynsha jańa úlgide jabdyqtalǵan kabınetter ashylady. Ol kabınetterge touch-ekrandar ornatylyp, mekteptiń kez kelgen buryshynan jyldamdyǵy joǵary ınternetke qosylýǵa múmkindik beriledi. Buǵan qosa erekshe bilim alýdy qajet etetin balalardyń máselesi de eskeriledi. Ár mekteptiń jobalyq qýatyna qaraı bir emes, birneshe sport zaly bolady eken. Joba sheńberinde mektepke aparatyn jaıaý júrginshiler joly, avtobýs baǵyttary, aıaldamalar oqýshyǵa qolaıly bolýy kerek. Mek­tepke aparatyn joldardy ja­ryq­tan­dyrý jaǵy da ońtaıly sheshilýge tıis. Ol ol ma, jaıly mektep salarda ashyqtyq qaǵıdaty saqtalýy shart. Kez kelgen azamat ınteraktıvti kar­ta arqyly jaıly mektepterdiń qaı jerde jáne qashan salynatynyn baqy­lap, IP-kamera arqyly qurylys barysyn onlaın qadaǵalaı alady.

«Jaıly mektep» ónerkásipke de jaıly bolsa...

Jaıly mektepte oqýshylarmen qatar ustazdarǵa da jaǵdaı jasalatyny qýantady. Qurylys salasyna serpin berip, turǵyndardy jumyspen qamtýǵa da septigi tıedi. Endigi kezde jıhaz ónerkásibin órkendetip otyrǵan kásipkerler de mekteptiń kerek-jaraǵyn qamtýda otandyq óndiriske basymdyq berilse dep otyr. Osy usynys jóninde Jıhaz jáne aǵash óńdeý ónerkásibi qaýymdastyǵynyń jetekshisi Qanat Ibraev tarqatyp aıtyp berdi.

– Bizdiń qaýymdastyq 1998 jyly quryldy. Quramynda júz iri zaýyt bar. Olardyń árqaısysy naryqta óz ornyn bekemdegen. 20-30 jyldan beri túrli úlgidegi jıhaz óndirýge beıimdelgen. «Jaıly mektep» ulttyq jobasy aıa­syn­da salynatyn mektepterdi jıhaz­ben qamtamasyz etýge áleýeti jetedi. Byltyr resmı derek boıynsha otandyq óndirýshiler jalpy 69 mlrd teńgeniń taýaryn óndiripti. Al «Jaıly mektep» jobasy boıynsha paıdalanýǵa beriletin mektepterdiń jıhazyna shamamen 209 mlrd teńge jumsalady eken. Osy qarjy eldegi jıhaz óndirýshilerge tıse, el azamattaryn jumyspen qamtýǵa da sharapaty tıer edi. Bizde álemdik deńgeıdegi ozyq tehnologııalar bar. Qazir mektepti jıhazben qamtý jaıy qurylys kompanııalarynyń enshisinde. Al olardyń deni jıhazdy shetelden tasýdy jón kóredi. Jańylmasaq, bizge ol taýarlar negizi Qytaı, Túrkııa, Re­seı­den keledi. Sondyqtan jergilikti qurylys kompanııalaryna otandyq jıhazǵa tapsyrys berýdi mindettese, munyń ózi osy salany órkendetýge úlken qoldaý bolǵaly tur, – deıdi ol.

Qazir Almaty oblysynda «Jaıly mektep» jobasy aıasynda eki aýysymda oqıtyn 120 myń oqýshyǵa shaqtalǵan 54 mektep salý josparda bar bolsa, Túrkistan oblysynda 60-tan asa mektep boı kóteretini belgili boldy. Sol sekildi ózge de óńir, qala ákimderi 2025 jylǵa deıin salatyn mektepterdiń jer ýchaskelerin naqtylady. Kóktemde jospar boıynsha irgesi qalana bastaıtyn mektepterdiń qujattary saqadaı saı bolsa, qurylys kompanııalary da iske erte qamdanar edi. Qalaı degende basqa-basqa ulttyq joba aıasynda paıdalanýǵa beriletin mektepterdi mer­­­zi­minen keshiktirilgeni jaramas.