Dırektorlardy rotasııalaý: Artyqshylyǵy men kemshiligi

Bul jobanyń kózdegen maq­sa­ty – dırektorlyq qyz­mette kóp jyl otyrǵan mek­tep­tiń birinshi basshylaryn sol laýazym boıynsha basqa bilim mekemesine jiberý, sóıtip sol arqyly bilim salasynda jem­qorlyqtyń tamyr jaıýy­­­na tos­qa­ýyl qoıý. О́ıtkeni jasy­ratyny joq, elimizde para­qorlyq jaılaǵan eń kóp sala­nyń ishin­de osy bilim salasy atala­­tyn. Bilim berýmen qatar urpaq tárbıesine ja­ýapty salany jemqorlyq byly­ǵyna batyrmaýdyń amal-aıla­sy re­tinde osy rotasııalaý is-sha­ra­sy engizildi.

Osy oraıda biz Shymkent qalalyq bilim basqarmasynyń basshysy Janat Tájıevadan dırektorlardy bir-birimen almastyrý isiniń qalaı atqarylyp jatqany jáne nátıjesi jónin­de surap bilgen edik. Onyń aıtýynsha, megapolıstiń bilim basqarmasy aǵartý salasyna jaýapty mınıstrliktiń rota­sııa­laýǵa qatysty bekitken jos­paryn oryndaýda úlken nátıje kór­setken. Mundaı bastamanyń elimizde qolǵa alynǵany qup­tar­lyq is bolǵanyn aıtady. Se­bebi bir mekemeni uzaq jyl bas­qarý tamyr-tanystyqtyń jaı­laýyna, jemqorlyqtyń be­leń alýyna ákeletini anyq. Osy rette Shymkenttegi keıbir bilim uıalarynda 20 jyldan asa ýaqyt bir ornynda tapjylmaı otyrǵan dırektorlar bolǵan. Sondyqtan da basqarma basshysy rotasııa­laý sharasynyń engizilýin tolyq­taı qoldaıtynyn jet­kizdi. Onyń pikirinshe mektep dı­rek­tory bilim uıasyn bas­qa­rýda uzaq otyryp qalsa, túbi pen­de­likke salynyp, jem­qor­lyq qyl­mysynyń týyndaýyna jol berip qoıýy múmkin.

«Bilim jáne ǵylym mı­nıs­­t­ri­­niń 2021 jylǵy 11 qarasha­daǵy «Memlekettik bilim berý uıymdarynyń birinshi basshylaryn rotasııalaýdy júrgizý qaǵı­dalaryn bekitý týraly» №559 buıryǵynyń talaptaryna sáıkes Shymkent qalasynyń bilim basqarmasy 2022 jyly 50 mektepke deıingi 50 uıym jetekshisin jáne 68 mektep dırektoryn, barlyǵyn qosqanda bilim berý mekemelerindegi 118 bas­shyny rotasııalady. Bas­shy uzaq jyldar boıy bir bi­lim berý uıymyn basqarsa, bul adamdy selqostyqqa, jal­qaý­lyqqa ushyratady. Sonyń kesirinen jumystyń qarqy­ny tómendeıdi, balalardy oqytý­da izdenimpazdyq azaıady, me­to­dıkalyq jańa tásilder qolda­nylmaıdy. Kerisinshe, bas­shylyq etetin uıymnyń aýys­­­­­­ýy ózgeristerdi engizýge jáne basshynyń jumystaǵy tıim­di­ligin arttyrýǵa múmkindik be­redi. Máselen, dırektor bir bilim berý uıymynda 7 jyldan asa ýaqyt jumys istese, onda ol mindetti túrde rotasııalanýǵa jatady. Osylaısha, mektep basshysynyń jetekshilik etý merzimi 7 jyldan aspaýǵa tıis. Ashyq­tyq pen móldirlikti qam­ta­­masyz etý úshin rotasııalaý týraly máseleni qaraý bilim bas­qarmasy janyndaǵy komıs­sııa­ǵa júktelgen. Rotasııalaý júıesiniń tıimdi jumys isteýi jáne tutastaı alǵanda bul qaǵı­dalardyń jergilikti jerler­de durys iske asyrylýy úshin mı­­nıstrlik tarapynan monıtorıng júrgiziledi», dedi J.Tájıeva.

Rotasııalaý týraly bastamany birinshi qoldap, dırek­tor­lyq qyzmetin basqa mektepte jalǵastyrýǵa nıet bil­dir­gen alǵashqylardyń biri Erjan Tólendıev osy qadamy arqyly ózin jańa ortada, jańa ujymda qaıta synap kórgisi kelgenin aıtty. Búginde qala­da­ǵy №88 orta mektepti basqa­ratyn ol buǵan deıin 2010-2022 jyldar aralyǵynda irge­tasy alǵash qalanǵan tustan bas­­tap №86 orta bilim berý uıy­mynda dırektor bolyp kel­di. Ustazdy keıde bilim salasyndaǵy jemqorlyqqa baı­­lanysty basy daýǵa iligip qalatyn jaıttar qatty ókin­di­redi. Sondyqtan mundaı ıgi is aldaǵy ýaqytta sybaılas jem­qorlyqtyń jolyn bógep, pe­da­gogterdi qoǵam aldynda júzin tómen saldyrmas degen senimde. Mamannyń pikirinshe, sıfrlyq tehnologııa dáýirlep turǵan zamanda bilim salasynda paraqorlyq derekteri kúrt azaıǵan. Oǵan birinshi kezekte pedagogter bilimin baǵalaýda, jumysqa qabyldaýda basqa da sharalarǵa adamnyń qatysýyn azaıtyp, kóbirek elektrondy tehnologııaǵa arqa súıeý sep­tigin tıgizip otyr. Bul ret­te mektep dırektorlaryn ro­ta­sııalaý da osyǵan uqsas tásil­derdiń birine jatady. Mek­tep basshysynyń aıtýyn­sha, ádiletti Qazaqstandy qurý – uzaq úderis. Qoǵamdy izgi, meıi­rimdi, ádiletti etý úshin aldymen jas urpaqtyń tárbıesinen bastaǵan lázim. Ásirese mektep jasyndaǵy balalardyń bo­ıynda kitap oqýǵa degen qu­mar­lyqty oıatý kerek. Mun­daı rýhanı tárbıelik ispen aı­na­­lysatyn – negizinen ata-ana. Alaıda olardyń tárbıe má­se­le­sinde kóp olqylyq jibe­rip jatqanyn aıtady pedagog.

О́z kezeginde Shymkenttegi Adal­dyq alańy jobalyq keńse­siniń basshysy Bıjan Sádibekov úshinshi megapolıste osy kúnge deıin barlyq mekteptiń toqsan paıyzǵa jýyq dırektorlary bir-birimen kreslolaryn almas­­tyryp úlgergenin baıandady. Bul júıe bilim berý uıymynda dırektordyń óz aınalasyna tamyr-tanys, týystaryn jınap alý, paraqorlyqty, zań­syz aqsha jınaýdy júıeli tár­tipke aınaldyrý sekildi qyl­­mystardy boldyrmaý tur­ǵy­synan utymdy sheshim boldy. Degenmen rotasııalaý týraly erejeniń pispegen, shıki tus­ta­ry bar ekenin de jasyrmady.

«Máselen, meniń jeke kóz­qa­rasym boıynsha, burynǵy mektep dırektorynyń ornyna álsiz, jumys tájirıbesi azdaý, bilim uıasynyń kemshilikteri men artyqshylyqtaryn jete bil­megen basshy kelip qalsa, mekteptiń jumysyn qojy­ra­typ alýy múmkin. Sonymen birge onyń Eńbek kodeksine sáı­kes kelmeıtin tustarynyń da bar ekenin baıqadyq», dedi B.Sádibekov.

ShYMKENT