Kollajdy jasaǵan Qonysbaı ShEJIMBAI, «EQ»
Bul týraly BAQ ókilderine arnalǵan brıfıngte Ishki ister mınıstrligi Ákimshilik polısııa komıteti tóraǵasynyń orynbasary Renat Zulqaıyrov aıtty.
– Jábirlenýshilerdiń ótinish berýden bas tartýyna baılanysty shaǵymnyń 60%-y boıynsha shara qoldanylmady. Qazirgi qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes, aryzsyz polısııa qyzmetkerleri «úı tırandaryn» jaýapqa tarta almaıdy. Saldarynan agressorlardyń jazasyz qalý faktorlary jıilep barady, – deıdi R.Zulqaıyrov.
Belgili bolǵandaı, otbasynda qol jumsaý ádetke aınalyp barady. Saldary aýyr. «Bıyl turmystyq salada 18 kisi óltirý faktisi tirkeldi. 2022 jyly qyrkúıekte Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna Joldaýynda turmystyq zorlyq-zombylyq úshin jaýapkershilikti qatańdatý jóninde tapsyrma bergen edi. Bul baǵytta quzyrly organdar júıeli jumysty jalǵastyryp jatyr», dedi Renat Zulqaıyrov.
Statıstıka ne deıdi? Byltyr qańtar-qarasha aralyǵynda elimizde otbasylyq-turmystyq salada 841 qylmystyq quqyq buzýshylyq tirkelgen. Respýblıka boıynsha otbasylyq-turmystyq saladaǵy eń kóp qylmystyq quqyq buzýshylyq Shyǵys Qazaqstan oblysynda baıqaldy (100 jaǵdaı). Antılıderler qatarynda Almaty (87), Qaraǵandy (80), Pavlodar (80 jaǵdaı), Qostanaı (72) oblystary bar. Eń az quqyq buzýshylyq Abaı, Ulytaý jáne Jetisý oblystarynda tirkeldi. Quqyq buzýshylyqtardyń basym bóligi densaýlyqqa qasaqana aýyr (327) jáne ortasha aýyrlyqtaǵy (295) zııan keltirý, kisi óltirý (99) jaǵdaılary ekenin atap ótken jón. Budan bólek, menshikke qarsy qylmystyq quqyq buzýshylyqtar (9 jaǵdaı), basqarý tártibine qarsy jasalǵan qylmystyq quqyq buzýshylyqtar (4) da bar.
Otbasyndaǵy zorlyq-zombylyq – agressııanyń eń kóp taralǵan jáne áleýmettik qaýipti túrleriniń biri. Bizdiń qoǵamdaǵy turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy kúres qylmysqa qarsy kúres sııaqty mańyzdy másele ekenin tártip saqshylary jıi aıtady. Búginde polısııa qyzmetkerleri turmystyq salada quqyqqa qaıshy áreketter jasaýǵa beıim, spırttik ishimdikke qumar adamdardy, qolaısyz otbasylardy, sondaı-aq polısııada esepte turǵan, onyń ishinde kámeletke tolmaǵandardy turaqty negizde turǵylyqty jeri boıynsha tekserýdi myqtap qolǵa alǵan. Qylmystyń jolyn kesý jáne oǵan jol bermeý maqsatynda polısııa qyzmetkerleri quqyq buzýshylarmen profılaktıkalyq jumys júrgizedi. Halyqpen neǵurlym tyǵyz ózara is-qımyl jasaý jáne quqyq buzýshylyqtarǵa jedel den qoıý, azamattardyń turatyn jerlerinde jasalatyn qylmystardyń aldyn alý úshin «Whatsapp» messendjerinde arnaıy top qurylyp, PIK tóraǵalary, úı boıynsha belsendiler, garaj kooperatıvteriniń ókilderi, ýchaskelik polısııa ınspektorlary jáne jergilikti polısııa qyzmetiniń bastyqtary birlese jumys atqaryp jatqan kórinedi.
Ishki ister mınıstri Marat Ahmetjanovtyń aıtýynsha, otbasylyq-turmystyq saladaǵy zorlyq-zombylyq úshin jaýapkershilikti qatańdatý aıasynda qylmystyq quqyq buzýshylyqtar boıynsha «otbasy-turmystyq qatynastar salasynda turǵan adamǵa qatysty» degen qosymsha saralaýdy engizý kózdelgen. Sonymen qatar osy saladaǵy ákimshilik quqyq buzýshylyqtar boıynsha qamaýǵa alý merziminiń tómengi shegin 5 táýlikten bastap belgileý, sondaı-aq qaıtalama quqyq buzýshylyqtar boıynsha qamaýǵa alý merzimin 20 táýlikten 25 táýlikke deıin kóbeıtý josparlanyp otyr. Sondaı-aq turmystyq quqyq buzýshylyqtardy tirkeýdiń ótinish berý sıpatynan anyqtaý sıpatyna kóshý kózdelgen.
– Bul – polısııaǵa jábirlenýshiler ótinishin jazbasa da turmystyq zorlyq-zombylyq jasaý faktisi boıynsha ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly is qozǵaýǵa, sondaı-aq jazanyń bultartpastyǵy qaǵıdatyn qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Túpkilikti quqyqtyq baǵalaýdy sot beredi, – deıdi M.Ahmetjanov.
Zańsyz áreketti qaıtalap jasaǵan kezde mundaı quqyqty alyp tastaý arqyly taraptardyń sotta tatýlasý rásimine qoıylatyn talaptardy qatańdatý josparlanyp otyr. Búginde ákimshilik jazalaý sharasyn qoǵamdyq jumystarǵa aýystyrý máselesi pysyqtalyp jatyr. Bul – kóshelerdi, qoǵamdyq aýmaqtardy tazalaý, joldardy salý jáne jóndeý, qala aýmaqtaryn kógaldandyrý jáne abattandyrý, sondaı-aq basqa da áleýmettik paıdaly jumystar. Jazanyń bul túri yqtımal buzýshylardy olardyń minez-qulqyn baqylaýǵa ıtermeleıdi.
