«Jabyqqan sátte
qas-qaǵym,
Janyńdy uǵar basqa kim?
Jańa bir áýen bastadym,
Senderge arnap dostarym!»
dep qaıyratyn ánniń shyǵý tarıhy da qyzyq. Sózin kúrshimdik aqyn, jýrnalıst Hasen Zákárııa Oralhannyń tapsyrysymen jazǵan. Tapsyrys bolǵanda da aqyly emes, dostyq ótinish desek durys shyǵar. Túneýgúni «Dostarym» áni qalaı shyǵyp edi degen suraqty alǵa tartyp, aqyn Hasen Zákárııaǵa habarlasqanbyz. Amandyq-saýlyq surasqan soń, toqsanynshy jyldardan tarta áńgimelep bergen.
«Oshan (dostary Oralhandy Oshan desetin) aýyrdy ǵoı. Bala kúni qolqasyna sýyq tıgen. Emdelmedi. Býlyǵyp, jótelgende ólip qala jazdaıtyn. Jerlesi Janarbek Bilimbaev «Oshan emdel, aqshasyn ózim tóleımin» dep aýrýhanaǵa neshe jatqyzyp kórdi, qashyp shyǵyp ketetin. Bir kúni konsertten soń aqyn Murat Tastaǵanov, ánshi Esen Májenov bar, bári «О́skemen» qonaqúıine barǵan ǵoı. Sol jerde Oralhan býlyǵyp, tunshyǵyp, kógerip baryp qulaǵan. Álgiler jedel járdem shaqyrtyp, aýrýhanaǵa alyp ketedi. Bas hırýrg Áskertaı Túselbaev degen Alǵabastyń jigiti. Sol operasııa jasaý kerek deıdi. Shyǵyny 20 myń teńge. 1995 jyly qomaqty aqsha. Endi qaıttik?! О́ńkeı jalańaıaq jýrnalıstermiz. Bárimiz Janarbek Bilimbaevqa bardyq. Onyń ózi kásibin endi-endi bastap jatqan. Áıteýir, qolma-qol aqsha taýyp berdi. Qudaı saqtap, О́skemendegi oblystyq aýrýhanada operasııa jasaldy. Eki jarym aı jatty. Sol ýaqytta О́skemendegi dostary Ýálıhan Toqpataev, Murat Tastaǵanov sekildi aqyn, jýrnalıst, ánshiler qalyn surap, kúnde barady. Sorpa-sýyn aparyp, kútisedi bári. Janynda jatqan eki jigit «sen kimsiń» dep tańǵalady eken. Ol jyldary men Qoıtasta turamyn. Kúnderdiń kúni Oshan keldi degendi estip, Kúrshimge jettim. Úıine. Kire sala qushaqtasyp, amandastyq. Júdep, kip-kishkentaı bolyp qalypty. Sóıtse, et pen teri arasyna iriń tolyp ketken. Operasııa jasalyp, sátti aıaqtalǵan. Qystaý Kúrshimnen aǵasy qoı jiberipti. Álgi qoıdy soıyp, sorpalanyp, túnimen áńgimelestik. Qaıtarymda, «Haseke, meniń janymdy alyp qalǵan birinshi qudaı, ekinshi dostarym. Bári báıek bolyp kútkende, adam jany tez sergıdi eken. Áne Janarbek, Ýálıhan, Murattar bar, ánshileri bar, kúnde kelip qal surap turdy. Rıza boldym. Solardyń arqasynda jazylyp shyqtym. «Dostarǵa» degen bir óleń jazshy. Áni kókeıimdi kernep júr» dedi. Jaraıdy dep, az ýaqytta óleńin jazyp berdim. Kóp uzamaı jarq etip, áni de shyqty» dep tarıhynan bir qaıyrdy da: «Sonda aıtaıyn degenim, Oshan aýrýhanada jatqanda Abash Kákenovten basqa dostarynyń bári barǵan ǵoı. Oǵan Oralhan renjip qalady. Keıin án shyqty, búkil respýblıkaǵa tarady. Birde Abash ekeýi ońashada jolyǵysyp qalady. Oshan ókpeli. Sonda Abash: «Dostarym áni jaqsy shyǵypty, rıza bolyp jatyrmyz» depti. О́kpesi qara qazandaı bolǵan Oralhan; «sen rıza bolmaı-aq qoı. Onyń ishinde sen joqsyń» depti. «Qalymdy surap, bir kelmediń» dep ókpe-nazyn aıtyp tastaǵan kórinedi. Sonda Abash ta saspaıdy eken; «Oreke, amandyq bolsa, taǵy aýyrasyń ǵoı. Sol kezde kelemin» degen eken. Oralhan «mynaǵan daýa joq» dep kúlip jiberipti. Ras, Abash ol bala sııaqty, eshteńeni paryq qylmaıdy» dep, Hasen Zákárııa dostardyń arasyndaǵy ázildi aralastyra otyryp, «Dostarym» ániniń shyǵý tarıhyn tarqatyp aıtyp berdi.
«Dostarym» án osylaı týǵan eken. Bizdiń bilýimizshe, 1999 jyldyń jazynda belgili ártis Ýaıys Sultanǵazın óziniń elý jasqa tolǵan mereıtoıyn dúrkiretip, týǵan jerinde ótkizedi. Qutty bolsyn aıtyp kelgen bir top ónerpazdardyń arasynda Janar Aıjanova da bolǵan eken. Mereıtoıda ol Oralhan Kósherovpen tanysyp, birneshe ánin tyńdaıdy. Sonyń ishinde «Dostarym» áni erekshe unap, repertýaryna qosady. Artynsha «Dostarym» áni teledıdar, radıodan shyrqalyp, kópshilik tyńdarmannyń kóńilinen shyǵady.
Oralhan Kósherov qysqa ǵumyrynyń on jylyn án jazýǵa arnaǵan eken. Sonyń ózinde tyńdarmandaryna elý shaqty án qaldyrǵan. «О́zim ólsem ólermin, biraq meniń júregimdi jaryp shyqqan ánderim ólmeıdi» dep ketken ánshiniń áýezdi ánderi ras, ólmek emes. Úlkendi-kishili sahnalarda oryndalyp júr. Ánderiniń kóbi bala, ana taqyrybynda. Lırıkalyq óleńderge jazylǵan ánderi de bar.
Onyń ónerine tánti bolǵan tyńdarmandary «Shyǵystyń Shámshisi» dep, te ataıdy. Kópirtip kópshik tastaǵan áldekimderdiń bere salǵan dańǵaza daqpyrty emes, ónerine shynymen tánti bolǵan, ánderin shyn súıip baǵalaǵan qalyń kópshiliktiń rııasyz kóńilinen shyqqan shynaıy yqylasy. Shyndyǵynda da, Shámshi ekeýiniń taǵdyrynda, shyǵarmashylyqtarynda uqsas tustary da joq emes edi.
Oralhan Kósherov ómirden ótken soń birneshe ánderi jınaqtalǵan úntaspasy jaryqqa shyǵyp, ánsúıer qaýymǵa jol tartty. 2005 jyly «Esińe meni alǵaısyń» atty jınaǵy da basylyp shyqty. Sazgerdiń esimi el esinen sónbeýi úshin «Oralhan kóktemi» atty án-festıvali uıymdastyryla bastady. Dese de, O.Kósherovtiń ánderi qashanda tyńdarmandarynyń qulaǵynan óshpek emes.
Shyǵys Qazaqstan oblysy
