Surap bilsem, rasynda da, kúletindeı jaǵdaıy joq eken onyń. Qala irgesindegi aýyldaǵy shaǵyn jeke úıiniń tabaldyryǵyn alǵash attaǵan kelini jańa qosylǵan jubaıyna jurttyń kózinshe: «Men kómir jaǵatyn peshpen jylytylatyn, dárethanasy aýlada ornalasqan mundaı úıde bir kún de tura almaımyn. Qaladan jaıly páter jaldap turaıyq», depti. «О́zim de bireýdiń álpeshtep ósirgen, erketotaı qyzy meniń jaman úıimdi úısinbes dep oılap, jınaǵan 5 mln teńge aqshamnyń 3 mln-nyn toı ótkizýge jumsap, qalǵan 2 mln-nyn ulymnyń ıpoteka arqyly páter alýyna qaldyrýdy uıǵarǵanmyn. Alaıda qudalardyń aldarynan ótýge barǵanymyzda olar: «Et jaqyn on kisimizge kıit kıgizińder!», dep tabandap turyp aldy. Tipti kimge qandaı nárse jáne qansha somaǵa áperýimiz kerektigine deıin táptishtep aıtty. Sóıtip, qolda bar aqshanyń kózine túgel sý quıyp tyndyq. Endi balamnyń qyzmetinen tapqan tabysynyń jartysynan astamy páter jaldaýǵa ketetin boldy», dep keıidi joldasym.
Keıise, keıigendeı-aý. Qazekem dástúrdiń ozyǵyn ǵana saqtamaı, kıit kıgizý sııaqty tozyǵyn da baz baıaǵysha jalǵastyryp jatyr. Jas jubaılardyń úıli-kúıli bolý qamyn oılaıtyn ata-ana shamaly. Al turmys qıyndyǵyna shydamaı, shyrqy buzylyp, shańyraǵy ortasyna túsken jas otaýlar kóbeıip tur. Ádilet mınıstrliginiń málimetine súıensek, byltyr 129 707 jup nekege turyp, 51 220 jup aıyrylysqan, ıaǵnı jańa úılengen jastardyń 39,4 paıyzy ajyrasyp ketken. Sarapshylardyń pikirine qaraǵanda, jas otbasylardyń jıi ajyrasýynyń negizgi sebebiniń biri – kóbiniń óz baspanasy joqtyǵy. Bul qıynshylyq ekinshi qıynshylyqty – otbasydaǵy tabys jetispeýshiligin týdyryp, jas shańyraqtardy shaıqaltyp jatady.
Búginde memlekettik turǵynjaı qorynan baspana alý kezeginde 636,3 myńnan astam adam turǵanyn, onyń 415,7 myńy áleýmettik osal toptarǵa jatatynyn eskersek, tepse temir úzetin jas adamdarǵa alabóten jaqsylyq jasap, kezekten tys turǵynjaı áperý týraly áńgime qozǵaýdyń ázirge qısyny joq. Degenmen memleketimiz jumys isteıtin jastar men jas otbasylarǵa múmkindiginshe qamqorlyq jasap keledi. Máselen, Otbasy Bank «Jas otbasy» baǵdarlamasyn iske asyrý ústinde. Osy bankte depozıt ashyp, keminde 1 jyl boıy qarajat jınaǵan jas otbasylarǵa jyldyq mólsherlemesi 6 paıyzdyq, somasy 100 mln teńgege deıingi nesıe 6-9 jyl merzimge beriledi. Alaıda bastapqy jarna – satyp alatyn turǵynjaı baǵasynyń 50 paıyzyn quraıtyndyqtan, sonshama qarajatty jınaý jas otbasylarǵa ońaıǵa soqpaı, atalǵan baǵdarlama onsha qoljetimdi bolmaı tur.
2019-2022 jyldary respýblıkalyq bıýdjet esebinen Astana, Almaty jáne Shymkent qalalarynda jumys isteıtin jastar úshin 9 536 jalǵa beriletin jaldamaly páter salyndy. Endi osy baǵdarlamany jergilikti bıýdjetterden qarjylandyrý jáne megapolısterden basqa óńirlerge de taratý uıǵarylǵan. Biraq buǵan keı oblystyń qarjylyq múmkindigi jete qoıýy neǵaıbil. Esesine, Almaty, Astana qalalarynda jáne Abaı, Aqtóbe, Almaty, Atyraý, Jambyl, Jetisý, Qaraǵandy, Qostanaı, Ulytaý oblystarynda jastarǵa turǵynjaı satyp alý úshin jergilikti bıýdjet esebinen jyldyq mólsherlemesi 5 paıyzdyq, jeńildikti nesıe berý baǵdarlamasy iske asyrylyp jatyr. Úkimettiń málimdeýinshe, mundaı baǵdarlama aldaǵy ýaqytta ózge óńirlerde de qolǵa alynbaqshy.
Árıne, 5-6 paıyzdyq nesıeniń ózin de aı saıyn ýaqytyly tólep qaıtarý jas otbasylardyń bıýdjetine aýyr salmaq túsiretini anyq. Kúrkesinen aıaǵy syrtqa shyǵyp jatqan Jırenshe sheshenniń: «Qaıran meniń óz úıim, keń saraıdaı boz úıim!», degenindeı, tar bolsa da, óz baspanań bolǵanǵa ne jetsin?! Sondyqtan ata-analar qyz uzatý jáne úılený toılaryn ótkizýge daraqylyqpen qyrýar qarjy shashqansha, jas jubaılardyń turǵynjaı máselesin eki jaq bolyp, aldyn ala oılastyrsa, ıgi. Sebebi qazirgi zamanda da úılený – ońaı, biraq úı bolý da, úıli bolý da – qıyn.
