Foto: inbusiness.kz
«Basty maqsat – aktıvterdi basqarý isiniń ashyqtyǵyn jáne tıimdiligin barynsha arttyrý. «Samuryq-Qazyna» qorynyń beıindi emes aktıvteriniń bári jeke menshikke jáne halyqtyq IRO-ǵa ótýi kerek. Úkimet bul jumysty 2024 jyldan bastap qolǵa alady. Kelesi jyly Air Astana kompanııasy halyqtyq IRO-ǵa shyǵarylady. QazaqGaz kásiporny da osy jumysqa daıyndalýy kerek. Iri kompanııalardaǵy memleket aktıvteri saýdaǵa shyǵýǵa tıis» degen Memleket basshysynyń tapsyrmasy mejeli merziminde júzege asyrylsa, ashyq ári básekege qabiletti ekonomıka qurýǵa serpin beredi. Mundaǵy basty talap qaıtarylǵan aktıvtiń barlyǵy da jarııa túrde memleketke paıdaly shartpen naryqqa satylýy tıis.
Prezıdent bıylǵy Qazaqstan halqyna arnaǵan «Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵdary» Joldaýynda memlekettiń ekonomıkaǵa yqpalyn azaıtý mańyzdy másele ekenin aıtty. «Barmaq basty, kóz qystymen» jekeniń ıeligine ótip ketken jáne shetelge shyǵarylǵan aktıvter memlekettiń menshigine qaıtarý qolǵa alyndy. «Biz ashyq ári básekege qabiletti ekonomıka quryp jatyrmyz. Sondyqtan qaıtarylǵan aktıvtiń bárin ashyq túrde jáne memleket úshin tıimdi shartpen naryqqa shyǵarý kerek. Jalpy, jekeshelendirý jáne halyqtyq IRO jumystaryn barynsha tezdetý qajet», dedi Prezıdent. Q.Toqaevtyń tapsyrmasyn tıisti oryndar tezdetip atqarsa ıgi endi.
Halyqtyq IRO-ǵa 2012 jyly «QazTransOıl», 2014 jyly «KEGOC» AQ aksııalaryn shyǵardy. «Samuryq-Qazyna» ál-aýqat qorynyń enshisi sanalatyn ózge kompanııalardyń da osy súrlemmen aksııalary satylymǵa shyǵarylady degen jospar bar edi. Biraq baǵdarlama bastalmaı jatyp aıaqsyz qaldy. Sol kezde de Air Astana kompanııasy aksııalaryn halyqtyq IRO-ǵa shyǵarady degen jospar túzildi. 2020 jylǵy syrǵydy, ol kezde taǵy eki jylǵa syrǵytyp, bıylǵa josparlaǵan. Endi mine kelesi jylǵa jyljytty. Bul kompanııaǵa qatysty bir kiltıpan bar. Air Astana kompanııasynyń 49 paıyz aksııasy brıtandyq BAE Systemske tıesili. Olar bul sharany ıaǵnı IRO-ny halyqaralyq qor bırjasynda ótkizý mindetti degen talapty kóldeneń tartty. Búgin ishin, erteń syrtyn berip turǵan halyqaralyq naryqtyń jalt etpe qubylmaly minezi de áserin tıgizbeı qoıǵan joq.
Qańtar aıynda Air Astana kompanııasynyń basshysy Pıter Foster Prezıdenttiń qabyldaýynda bolǵanda kelesi jyly aksııa satylymǵa shyǵatynyn málimdegen bolatyn. Halyqtyq IRO úsh birdeı bırja alańynda júrgiziledi: KASE, AIX jáne úshinshisi brıtandyq kompanııanyń talabyna saı halyqaralyq óris.
Eldegi eń iri áýe kompanııasy sanalatyn Air Astanaǵa byltyrǵy jyly 1 mıllıard AQSh dollarynan asa kiris kirgen, shyǵyndardy japqannan keıingi paıda 80 mıllıon dollarǵa jýyqtaıdy.
«Qazaqstan temir joly» kompanııasy halyqtyq IRO-ǵa 2025 jyly shyǵarylady degen jospar túzildi. Biraq qaryz degen kedergi eki jyldan keıin de aksııany satýǵa tusaý bolýy ábden múmkin. «Qazaqstan temir joly» kompanııasynyń moınyndaǵy qaryz AQSh dollarymen esepteledi. Teńge qunynyń turaqsyzdyǵynan kompanııa qaryzdy óteýde orasan shyǵynǵa batyp otyr. Demek, «Qazaqstan temir jolynyń» aksııasyn eki jyldan keıin bastapqy baǵada satyp alamyn deý ázirge qashpaǵan sıyrdyń ýyzynan dámetý sekildi. Degenmen de Premer-mınıstr Álıhan Smaıylov birer kún buryn ótken Úkimet otyrysynda QTJ halyqtyq IRO-ǵa 2025 jyly shyǵarylady dedi.
IRO-ny halyq tómengi ıaǵnı alǵashqy baǵada usynylǵan aksııany satyp alýdyń órisi dep túsinýi áli de tereńdeı qoıǵan joq. Jalpyhalyqtyq sıpat alyp, azamattardyń basym bóligi aksıoner atanýy memleketke úlken demeý bolady. Azamattardyń áleýmettik ahýalyn jaqsartyp, qosymsha tabys kózi sanalǵan «Halyqtyq IRO-dan» góri jurtshylyq qazir «Kaspıı jumany» erekshe kútetin bolyp júr.
