
Aǵyp jatqan aǵyl-tegil teńge-dán óz qambamyzǵa quıylmaı, ózgeniń qanary men qabyn toltyryp, elin irgeliletip, ónerkásibin damytyp jatyr. Jáne suranystardy óteýde qamtıtyn keńistikteri qandaı deseńizshi? Qaltańyzǵa qaraı joǵary sapalysy, qymbat brendteri, brendtiń kóleńkesi-feıkteri, brendsizi de, ile salyp, suǵa salyp kıip kete beretin arzany da, kıis berer, óńin bermes tózimdisi de, sý tıse ashylyp qalar, jýsa ońyp keter tózimsizi de, qysqasy, tolyp jatqan túrleri bar. Saýda úılerindegi dúkender men bazarlardyń barlyǵy sol zattarǵa toıyp, kekirigi azyp tur.
Al Qazaqstanda jasalǵan, óndirilgen, tigilgen buıym arasynan anda-sanda bir jylt ete qalsa kádimgideı qýanyp qalasyz. Jeke kásipker, tiginshiniń qolynan shyqqan emes, kádimgideı otandyq kásiporynnyń ónimin tabý taptyrmas olja sanalady. Biraq qýanyshyńyz kópshilik jaǵdaıda «bárekeldi» degen bir aýyz sózden asa almaıdy. О́ıtkeni, baǵasy shyrqap tur. Aınaldyryp, sıpalap qarap, baǵasyn nege qymbat qyldy eken deısiń de, sosyn óziń olardy aqtaıtyn sebepterdi ishińnen oılap ketkenińdi sezbeı qalasyń.
Qudaıǵa shúkir, qazir ótken ǵasyrdyń 90-shy jyldaryndaı emes mal basy da, onyń túri de barshylyq. «Mal ósirseń qoı ósir, tabysy onyń kól kósir» degen maqal búginde yǵysyp bara jatqandaı. Qoıdyń eti bolmasa terisi men júniniń ysyrap bolǵany qashan... Elge barǵanda qaıtemiz, ózimizge qajetin alamyz da qalǵan júndi órteımiz, nemese kómip tastaımyz, sıyrdyń terisi bolmasa, qoı terisi múldem ótpeıdi, jaraǵanda týlaq bolar. Biraq qazir týlaqty da eshkim kerek qylmaıdy. Qyp-qyzyl aqsha qajeti bolmaǵan soń órtelip jatyr, deıdi aǵaıyn. Al biz túriktiń tonyn qymbatqa alyp, júnnen jasalǵan buıymdardy mońǵoldardyń enshisine tutastaı ótkizip qoıǵandaımyz. Tym bolmaǵanda Arqanyń alty aı qysyna shydas berer pıma da shyǵarmaımyz.
Jýyrda bir tanysym Aıdanyń (Aıda Kaýmenova) kóılegin alyp kıeıinshi desem, baǵasy meniń aılyq jalaqymdaı eken, sodan qaıteıin, qansha jerden patrıot bolsam da, erteńgi isher asymdy, jumysqa baratyn jolaqymdy eseptep, qoı bolmas dep túriktiń bir kóılegin aldym, deıdi. Oısha ol kóılektiń de baǵasynyń nege qymbat túsetinin sholyp ketkenbiz. Ońtústik óńirde bir kezderi maqta klasteri qolǵa alyndy dep qýanǵan edik. Biraq nátıje kóńil qýandyrmaı tur. Mata ataýly shet elden ákelinip, tipti tiginshige qajetti jip, ózge de ilgek, túıme deısiz be, tolyp jatqan fýrnıtýranyń bári shekaradan ótip, salyǵyn jamap baryp jetkende, oǵan dızaıner men tiginshiniń eńbegi qosylǵanda, otandyq kóılek qymbat bolmaǵanda qaıtedi?!
Birde Táshkentke jol túsken. Dúkenderinde tolyp turǵan bir adrastyń ózinen jibek, sháıi syndy qolyńyzǵa ilikse sýsyp turǵan san túrin ustap qarap, syrt kıim – shapanǵa laıyqty qatty da, tyǵyz sapalylaryn kórgende bir jaǵynan qyzyǵa, bir jaǵynan bizde nege osyndaı matalar shyǵarylmaıdy eken dep ishimizdiń qyz-qyz qaınap ketkeni bar. Bishkektiń de dúkenderinde óz ónimderi. Mınskige barmaı-aq belarýs trıkotajyn kıip, balalarymyzǵa «Oranjevyı verblıýd» kómekke kelip, topataıynan bastap, bas kıimine deıin taýyp berip, qunttaı qylyp kıindirip jiberedi.
Burynǵy qazaq qazirgideı ýaqytty kórse eger «It basyna irkit tógilgen zaman eken» biraq urpaqtarymyzdyń sharýaǵa qyry joq pa, álde aqyldary kem be, álde orasholaq, álde dańǵoı ma, qanshama rızyq aıaqasty bolyp, tógilip, órtelip jatyr, obaly kimde deri sózsiz. Sonda deımin-aý, ózgeniń ekonomıkasyn el bolyp damytqansha jylyna bir-eki kıim tigetin fabrıkanyń jumysyn jolǵa qoısaq qanshalyqty utar edik. Qanshama adamǵa jumys tabylyp, kásip ıgergen qazaqtyń sany artyp, aqshamyz shekara aspaı elimizde qalyp, ekonomıkamyzdyń damýyna úles qosylar edi. Jún men teri órtelmeı uqsatylyp, maqtamyz mataǵa aınalyp, ol kıim bolyp aınalymǵa tússe ózgege qyzyqpaı, baǵasy oıyp túsetin qazirgideı qymbat emes otandyq buıymdardy kımes pe edik degen oılardyń da mazamdy alǵanyna kóp boldy.