Fashion-ındýstrııa naryǵy qalaı damýda?

Ártaraptandyrylǵan ekonomı­ka­nyń damýy jyldan-jylǵa belsendi damyp keledi. Onyń ishinde shaǵyn jáne orta bıznes salasyndaǵy fashi­on-ındýstrııasynyń orny aıryqsha. Sońǵy derekterge súıen­sek, Qazaqstanda 984 jeńil ónerkásip jumys isteıdi. Onyń basym bóligi ońtústik óńirlerde ornalasqan tigin óndiristeri men teri sehtary. Al keıingi bes jylda qazaqstandyq dızaınerlerdiń sany 3,5 esege artqan. Alaıda sán, dızaın syndy kreatıvti ónerkásip salalaryna shyndap kiriskender az. Alǵashqy ulttyq «Saukele» brendiniń negizin salýshy Sáýle Samıdınniń aıtýynsha, eń áýeli dızaınerler úshin kásibı alań bolýy shart. Onsyz fashion-ındýs­trııanyń ekonomıkanyń mańyz­dy quramdas bóligi retinde moıyndalýy jaqyn kúnderdiń sharýasy emes.

– Eki jyldan beri ulttyq brend «Saukele» jobasyn qolǵa alǵaly beri kóptegen másele aldymnan shyqty. Naryq aıasynyń soǵurlym shekteýli bolýy aıaqtan shalatyn birden-bir másele. Ekinshi, tájirıbe kórsetkendeı memlekettiń keshendi qoldaýynsyz otandyq ónimderdi eksportqa shyǵarýdyń jekelegen qıyndyqtary eńserilmeı keledi. Tek sońǵy jyldary ǵana «Made in KZ» ıdeologııasy jumys isteı bas­ta­dy. Quralaı Nurqadilova, Aıgúl Qasymova syndy 20 jyldan beri eńbek etip kele jatqan talantty dızaınerler bar, biraq ósý joq. Olar qarjylaı jaǵynan anaý aıtqandaı paıda kórdi dep aıta almaımyn, – deıdi ol.

Bul rette Fashion Night Astana syndy kóptegen iri sán jıynyn uıymdastyryp júrgen Aıman Álza­qo­va joǵary kəsibı bilim berý júıe­sin jańǵyrtýdyń negizgi talaptaryn qaıta qarastyrý kerektigin alǵa tartady. Iаǵnı, dástúrli bilim berý júıesindegi mamandyqty ıgerip qana shyǵý tıimsiz. Álemdik keńistikke ene otyryp, básekege qabiletti tul­ǵa daıyndaý maqsatynda naqty nətı­je­ge baǵdarlanǵan bilim berý júıesin usyný ózekti məselelerdiń biri bolyp qala bermek.

– London, Parıj sán ınstıtýttarynda dızaınerlerge jeke kolleksııa­ny qalaı qurýdy oqytsa, rıteılerge jekelegen taýardyń satý mehanızmin úıretedi. Búgingi kúni satýdyń ózi úlken bilimdi qajet etedi. Meniń oıymsha, barlyq máseleniń túbiri sapaly bilimniń joqtyǵynan týyndap otyr. Dızaınerler sany artty deımiz, al olardyń kásibı bilimi qaı deńgeıde?! Joǵary bilim berýdiń oqý josparlary keńestik júıeniń baǵytymen emes, zamanaýı mektepter negizinde qurylsa, bálkim, birdeńeni ózgerte alǵan bolar ma edik, – deıdi Aıman Álzaqova. О́z kezeginde atal­ǵan pikirmen kelisetindigin jet­­kiz­­gen Kazakhstan Fashion Week bren­diniń negizin salýshy, belgili sarapshy Saıat Dosybaev salalyq ınterpretasııa men taýardy pozısııalaý ádisterine toqtalyp ótti. Sarapshynyń sózinen ańǵarǵanymyz, naryq syıymdylyǵyna áser etetin jekelegen erekshe faktorlarǵa mán berilýi tıis.

– Taıaýda О́zbekstannyń Buhara qalasynda «Ipak va ziravorlar» (jibek jáne dámdeýishter) festıvali ótti. Turaqty merekege aınalǵan basqosýda sheteldik qonaqtar tolyp júr. Olardyń turmystyq dástúrleri men sán úlgisi týrızmniń qaınar kózine aınaldy. О́zbektiń taqııasyn kıip, ústińe jeńil halatyn ile sal – erekshe sándi kórinedi. Al qazaqstandyqtar oılap tapqan shapandar kııýden góri sahnalyq jabdyqqa kóbirek uqsaıdy, – deıdi Saıat Dosybaev.

Al eksportqa shyǵýdyń qıyn­dyq­tary týraly sóz etken ózge sarapshylar sán ındýstrııasyn zańnamalyq deńgeıde ilgeriletý, kásibı qoǵamdastyqqa qaraǵanda dızaınerlerdiń múddelerin joǵary deńgeıde qoldaý qajettigi týraly áńgimeledi. Eksporttyq satylymdy arttyrý úshin satyp alýshynyń qalaýyna sáıkes ónim usyna alý, son­daı-aq saýda agenttikterine du­rys tanystyra bilý úlken ról atqa­ra­dy. «Dızaın salasy bizde áýestik ıa qolóner deńgeıinde qabyl­da­nady. Shaǵyn kompanııalar tek shyǵarmashylyq baǵytta emes, bıznes retinde damýy kerek. Kásibı menedjment, maqsatty komanda qurý, marketıng jáne HR syndy álsiz tustar rettelýi tıis», deıdi Eýropalyq qaıta qurý jáne damý banki «Shaǵyn jáne orta bıznesti qarjylandyrý jáne damytý toby» ókili Tatıana Shpýlıng. Sarapshylardyń aıtýynsha, taýar nemese jabdyqtar ımportyna nóldik mólsherlemeler erkin ekonomıkalyq aımaq sheńberindegi iri kásiporyndarǵa ǵana belgilengen. Jergilikti naryqqa beıimdelýine qolaıly orta qalyptastyrý úshin shaǵyn jáne orta bıznes salasyna da arnaıy jeńildikter qarastyrylý qajet.