Bıyl elimizde atalyp ótetin tanymal tulǵalardyń, eleýli oqıǵalardyń mereıtoıy az emes. Ál-Farabıdiń týǵanyna 1150 jyl, Abaıdyń týǵanyna 175 jyl, Qazaq Avtonomııaly Keńestik Sosıalıstik Respýblıkasynyń qurylǵanyna 100 jyl, Uly Otan soǵysyndaǵy Jeńiske 75 jyl sekildi eleýli datalardy el kóleminde keńinen atap ótý josparlanǵan. Biraq bul toıdyń bári Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev aıtqandaı, «toı toılaý úshin emes, oı-órisimizdi keńeıtip, rýhanı turǵydan damýymyz úshin» ótkizilmek.

Osy datalardyń ishinde qazaqtyń kórnekti aqyny, «túri ulttyq, mazmuny sosıalıstik» kezdiń ózinde «Men qazaqpyn!» dep jyrlaǵan, jaraly jeltoqsanda jastarǵa arasha túsken aqyn Juban Moldaǵalıevtiń 100 jyldyq mereıtoıy da bar.

-Búkil elimiz úshin eleýli datalardy laıyqty atap ótýge baılanysty bizdiń óńirde de arnaýly toptar qurylyp, jaýapty mekemeler bekitildi. Juban aqynnyń mereıtoıy aıasynda ótetin sharalardyń jobasy daıyndaldy. Bul jobany jergilikti qalamgerlerdiń, ólketanýshylardyń usynys-pikirimen tolyqtyryp, kelesi aptada oblys ákimine esep beremiz, deıdi Batys Qazaqstan oblystyq mádenıet basqarmasy basshysynyń mindetin atqarýshy Saıran Dúısentegi.

Saıran Temirǵalıulynyń aıtýynsha, jyl boıy Juban toıy aıasynda júzdegen shara uıymdastyrý josparlanǵan. Árıne, olardyń negizgisi Oral qalasynda jáne aqynnyń týǵan jeri Aqjaıyq aýdanynda ótedi. Sonyń ishinde Oral qalasynda qalamgerdiń tutas tulǵasy kórinetin eskertkishin ornatý josparlanǵan. Aqyn shyǵarmashylyǵy men ómir jolyn qamtıtyn ensıklopedııalyq jınaq shyǵarý, respýblıkalyq konferensııa, aqyndar aıtysyn uıymdastyrý týraly da usynystar aıtylǵan. Oral qalasynyń irgesindegi Zachagansk kentine – aqyn Juban Moldaǵalıevtiń esimin berý týraly usynysty bir top zeınetkerdiń atynan eńbek ardageri Jaısań Aqbaı, Ǵazız Haımoldın syndy aqsaqaldar kópten usynyp keledi.

- Juban Moldaǵalıev – men kórgen aqyndardyń ishindegi qaharmany, batyry. Sovettik ıdeologııanyń kúshine enip turǵan zamanda da «Men qazaqpyn» dep aıta alǵan, tyń ıgerý naýqanynyń qazaq dalasyna qandaı zardaby tıgenin jasyrmaı aıtqan, tipti Kolbınge qasqaıyp turyp, jeltoqsan jastaryna arasha túsken Juban aǵa qandaı qurmetke de laıyq edi. Sondyqtan Prezıdentke ujymdyq hat jazyp, aqynǵa «halyq qaharmany» ataǵyn berý týraly usynys aıtýymyz kerek! dedi Memlekettik syılyqtyń ıegeri, aqyn Aqushtap Baqtygereeva.

Aqushtap apaıdyń taǵy bir usynysy – mereıtoı aıasynda aqyndar aıtysy emes, jas jazba aqyndardyń patrıottyq jyrlar festıvalin ótkizý boldy.

- Aıtys ta halyq óneri ǵoı, biraq búginde halyqtyń jazba óleń oqý daǵdysy joıylyp barady. Juban aqynnyń arýaǵy úshin, jazba óleńniń mártebesin kóterý úshin músháıra ótkizgen jón dep oılaımyn. Bul erlik, órlik, batyrlyq jyrlarynyń músháırasy bolýy tıis, dedi Aqushtap Baqtygereıqyzy.

Jıynda Juban ensıklopedııasyn qurastyrýshy toptyń jetekshiligine professor Alpysbaı Musaev bekitildi.

-Aqjaıyq aýdanynyń ortalyǵy Chapaev aýylynda bıyl Juban ortalyǵy ashylady dep otyrmyz. Qazir qurylys jumystary bastaldy. Ol ortalyqta Juban mýzeıi, kitaphana, oqyrman zaly bolmaq. Juban aqynǵa qatysty jádigerler, tutynǵan zattar, barlyq kitaptar osy jerge jınaqtalady. Arnaıy jınaq kitap ta daıyndap jatyrmyz. Rollan Seısenbaev aıtqandaı, «Bir jol óleńine bir halyqtyń taǵdyryn syıdyryp jibergen» Juban Moldaǵalıevtiń ǵasyrlyq toıyn jerlesteri óz deńgeıinde ótkizýdi josparlap otyr, dedi aqynnyń aýyldasy, ózi de óleń jazatyn Tiles Jazyqbaı.

-Juban aǵanyń óleńderine jazylǵan ánder az emes, sondyqtan mereıtoı aıasynda án baıqaýyn uıymdastyrsaq ta artyq bolmaıdy. Aqyn shyǵarmashylyǵy nasıhattalady, jańa ánder de týýy múmkin. Sondaı-aq búginge deıin Juban aǵaǵa arnalǵan bir de bir dramalyq dúnıe joq eken. Oraldyq qalamger Nurlan Sádir osy isti qolǵa alýǵa nıet bildirdi, dedi aqyn, jubantanýshy Úzildik Eleýbaeva.

Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń músheleri Aıtqalı Nárikov, Mıra Shúıinshalıevalar da óz kezeginde jergilikti aqparat quraldarynda aqyn shyǵarmashylyǵyn barynsha nasıhattaý, mereıtoılyq medal, syıqadeler shyǵarý týraly usynystaryn ortaǵa saldy. Biz de óz tarapymyzdan Oral qalasynda Juban Moldaǵalıev oqyǵan, túsken ǵımarattarǵa eskertkish taqta ornatyp, qala ishinde qazaq qalamgerleriniń izimen júretin ekskýrsııa marshrýtyn jasaý qajettigin usyndyq. Bul ekskýrsııa qala qonaqtaryna, mektep oqýshylaryna paıdaly, qyzyqty bolary sózsiz. Bul marshrýtqa Ǵumar Qarash, Sáken Seıfýllın, Qasym Amanjolov, Abdolla Jumaǵalıev, Muqaǵalı Maqataev taǵy basqa aqyn-jazýshylar týraly derekterdi qosýǵa bolady.

Osylaısha Batys Qazaqstan oblysynda Juban toıyn uıymdastyrý tobynyń alǵashqy jıyny ótip, top jetekshiligine aqyn Úzildik Eleýbaeva bekitildi. Top músheleriniń maqsaty – aqyn mereıtoıyn ǵıbratty sharalarmen kómkerip, keıingi urpaqqa paıdaly is qaldyrý.