Suhbat • 24 Aqpan, 2020

Janseıit Túımebaev: Yntymaq úshin ymyra mańyzdy

– Janseıit Qanseıituly, Jambyl oblysyndaǵy oqıǵa saldaryn joıý jónindegi Úkimet komıssııasynyń quramymen Qordaı aýdanynda bolyp qaıttyńyz. El ishine baryp bilgenińizdi, kórgen-túıgenińizdi óz aýzyńyzdan estisek...

– Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasymen jergilikti halyqpen birqatar kezdesý uıymdastyrylyp, Qordaı, Masanchı, Aýqatty, Sortóbe eldi mekenderiniń jaǵdaıymen tanystyq. Eki tarapty tyńdaı kele, kópshiliktiń ortaq pikirinen keıin turmystyq janjaldyń birneshe sebebi anyqtaldy.

Joldybaı BAZAR

Birinshiden, dúngen etnosynyń tyǵyz qonystanýy, soǵan arqa súıegen keıbir ókilderiniń zań talaptaryn belden basýy, áleýmettik teńsizdik pen usaq-túıekten bastalyp, qalypty jaǵdaıǵa aınalǵan ádiletsizdikter joǵary shegine jetken.

Ekinshiden, jergilikti atqarýshy jáne keıbir quqyq qorǵaý organdarynyń turǵyndardyń aryz-shaǵymyna qulaq aspaýy, tıisti zań talaptarynyń oryndalmaýy arazdyqtyń bastalýyna negizgi sebep bolyp otyr.

Úshinshiden, arandatýshylyq áreketter men úndeý aqparattardyń taraýy jáne otqa maı quıa túsýshiler jaǵdaıdy tipti ýshyqtyryp jiberdi.

Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Tóraǵasy Nursultan Nazarbaev týyndaǵan jaǵdaıdyń sebepterin muqııat zerttep, kinálilerdi zań talaptaryna sáıkes jazalaýdy tapsyra otyryp: «Eger biz kópultty halqymyzdy biriktirip, turaqtylyqty qamtamasyz ete almasaq, búginde elimizge sheteldik ınvestısııa kelmeı, ekonomıka turalap qalýshy edi. Árıne memlekettik qyzmetkerlerge de tıisti mindetter júktelgen, biraq beıbitshilik pen kelisimdi saqtaý, eń aldymen, bizdiń halqymyzdyń mindeti», dep atap ótti. Sondaı-aq Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev: «Memlekettik organdar qyzmetkerleriniń salǵyrttyǵy saldarynan arandatýshylar qantógis jasady. Olar jazalanady», dep kináliler anyqtalǵannan keıin ultyna qaramaı tegis jaýapqa tartylatynyn jetkizdi. Qazir tergeý júrgizilýde.

– Elimizdegi barlyq etnosty bir maqsatqa jumyldyryp otyrǵan Qazaqstan halqy Assambleıasy tarapynan turaqtylyqty qalpyna keltirý úshin qandaı qadamdar jasaldy?

– Eń aldymen «halyq únine qulaq asatyn memleket» paradıgmasy osy joly óziniń oń nátıjesin kórsetti. Memleket basshysy habar jetisimen máseleni retteý boıynsha Qaýipsizdik keńesi men Úkimetti birden iske qosty. Arnaıy komıssııa quryp, sol kúni Qordaı aýdanyna attandyrdy.

Sol ýaqyttaǵy Premer-Mınıstrdiń orynbasary, qazirgi Jambyl oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaev tóraǵalyq etken Úkimet komıssııasynyń quramynda Parlament Májilisiniń depýtaty Sh.Hahazov jáne «Dúngen qazaqstandyq qoǵamy» qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy A.Voınse jumys istedi. Elimizdegi barlyq Dostyq úılerinde etnomádenı birlestikterdiń belsendilerimen kezdesýler uıymdastyryldy. Masanchı, Aýqatty, Sortóbe, Bular batyr, Báıterek, Qarasý, Qarakemer aýyldaryndaǵy qazaqtar men dúngenderdiń qatysýymen Aqsaqaldar keńesi qurylyp, QHA ǵylymı-sarapshylyq toptary jaǵdaıdy tereńinen zerdeleý maqsatynda Qordaı aýdanyna jiberildi. Oqıǵa saldarynan zardap shekken azamattarǵa kómek kórsetý maqsatynda etnomádenı birlestikterdiń «Jaqynyńmen birge bol!» respýblıkalyq qaıyrymdylyq aksııasy bastaldy. Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrligi men óńirlerdegi QHA hatshylyqtaryna jáne jergilikti ákimdikterge qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtý jumystaryn kúsheıtý jóninde mindetter júkteldi.

– Qazaqstan Prezıdenti Twitter paraqshasynda «Beıbitshilik pen kelisim – bizdiń basty baılyǵymyz, ony buzýǵa eshkimniń quqyǵy joq!» dep jazdy. Qazaqstan halqy Assambleıasy óz málimdemesinde «Qylmys ultqa bólinbeıdi» degen pikirdi qoldaıtynyn bildirdi. Eki halyqtyń aýyly aralas, qoıy qoralas bolyp ketpeýiniń túpki sebepteri nede?

– Etnos ókilderi tyǵyz ornalasqan barlyq aımaqtaǵy máselelerdi sheshý úshin tez arada júzege asyp, nátıjesin beretin arnaıy baǵdarlama qabyldanýy kerek. О́ıtkeni jınaqy qonystanǵan aýyldardaǵy ózge ult ókilderiniń bizdiń qoǵamǵa kirigip, birigip ketýi úshin kóptegen kedergi kezdesedi. Olar kóp jaǵdaıda óz ana tilderinde bilim alady, bul ár ulttyń óz salt-dástúrin saqtap, tól tarıhyn bilýge jaqsy bolǵanymen, taıaqtyń ekinshi ushy bar. Mektep bitirgen etnos jastary kóp jaǵdaıda Qazaqstannyń joǵary oqý oryndaryna túse almaıdy, sol aýyldarda qalyp, jumyssyzdar qataryn tolyqtyrady. Bolmasa, egistikterde kúni-túni bel jazbaı eńbek etip, saýda jasaıdy. Shamalary kelgenderi jeke kásip ıgerýge kirisedi. Sharýasyn dóńgeletkenderge jaldanatyn turmysy tómen qazaqtyń qyz-jigitteri. Osydan keıin olar ózderin – zor sanap, qarakózder óz jerinde ózin qor tuta bastaıdy. Áleýmettik qaıshylyqtar birte-birte daý-damaıǵa, astamsýǵa alyp keledi. Osyǵan deıingi turmystyq tóbelesterdiń barlyǵy osyndaı teńsizdikterden, kedeıshilikten, jumyssyzdyqtan týyndaǵanyn kóremiz.

Dúngen etnosynyń da turmys-tirshiligi osyǵan saıady. Memlekettik tildi meńgermegennen keıin qoǵamnan oqshaýlanyp, tomaǵa-tuıyq kún keshedi. Qyzdaryn jastaı turmysqa berip, uldaryn erterek aıaqtandyrady. Áskerge baryp, azamattyq boryshyn óteıtinder sany kóp emes.

Halyqpen kezdesý barysynda jaǵdaıyn jaqsartyp, bıznesin jolǵa qoıǵandar jergilikti atqarýshy bılik pen quqyq qorǵaý organdarymen til tabysyp, kez kelgen máseleni tamyr-tanystyqpen sheshetini aıtyldy. Emhanada da, meıramhanada da, saýda oryndarynda da qarapaıym halyqqa joǵarydan qarap, zańdy belsheden basý etek jaıǵan. Bul, árıne qazaq aýyldarynyń ashý-yzasyn týdyrady, narazylyǵyn oıatady, namysyna tıedi. Qazaq azamattary arasyndaǵy jumyssyzdyq, tıisti oryndarǵa sózin ótkize almaýy, der kezinde tıisti qoldaýdyń bolmaýy – qaıshylyqty kúsheıte túsedi. Quqyq qorǵaý organdary osyndaı keleńsizdiktermen kúresip, der kezinde jaýapqa tartyp, tártipke shaqyryp otyrsa, jaǵdaı osynshalyq deńgeıge jetpes edi.

Degenmen, qandaı túsinbeýshilik, ádiletsizdik oryn alsyn, ony retteıtin bizde eń aldymen zań bar. «Tártipke baǵynǵan qul bolmaıdy» deıdi Baýyrjan Momyshuly. Tártip bar jerde, tárbıe bar. Bireýge judyryq ala júgirip, úıin tonap, kóligin qıratyp, aýyldy órtep, astan-kesteńin shyǵarǵannan másele sheshilmeıdi. Tártipke baǵynbaı, zańdy attap ótýdiń aqyry osyndaı ókinishke ákelip tireıtini belgili.

Táýelsiz el atanyp, egemendikke qol jetkizgenimizge 30 jylǵa taıap qaldy. Osy ýaqyt ishinde memlekettik, eldik máseleler sheshimin tapty, álemge tanyldyq. Toleranttylyq tanytyp, elimizdi ultaralyq kelisim men birliktiń mekenine aınaldyrdyq. Áli de túıini tarqatylmaǵan áleýmettik máselelerdi beıbit jolmen, qantógissiz, aýyzbirshilikte birge sheshýimiz qajet. О́zara túsinistik, syılastyq, bir-birimizdi qurmetteı bilý ǵana bizdi órkenıetke jeteleıdi.

TMD elderimen salystyrǵanda Qazaqstandaǵy etnostyq toptar arasynda memleketke talasý, jerdi basyp alý, saıası bılikke umtylý degen sııaqty ultaralyq qaqtyǵystar tirkelgen emes.

Dúngen etnosy elimizge turaqtaǵan 142 jyl ishinde terrıtorııalyq tartysqa túsip, memlekettiń ydyraýyna qaýip tóndirmedi. Sondyqtan turmystyq janjaldar men buzaqylyq áreketterge «ultaralyq qaqtyǵys» dep baǵa berip, óshpendilikti órshitýge bolmaıdy.

Tepse temir úzetin jastaǵy azamattardyń ómirin qıyp, eshkim jeńiske jetken joq, eki jaq birdeı zardap shekti. Onnan asa shańyraq ortasyna tústi, áıel jesir, bala jetim qaldy. Osydan kim utty, kim utyldy, baǵamdap kóreıik.

Atalarymyz taǵdyr talaıymen jerimizge kelgen barlyq ultqa keńpeıil, jomart kóńilin kórsetti. Uly Abaıdyń «Adamzattyń bárin súı, baýyrym dep» degen ulaǵatty sózin ulttyq qaǵıdatqa aınaldyrdy. Biz de osy joldan aınyp, musylmanshylyqtan ketip, adamgershilikten attamaýymyz qajet.

О́z kezeginde qushaǵyn ashyp, baýyryna basqan qazaq halqyna alǵys retinde tilin úırenip, úlkenin syılap, kishisin qurmettep júrýdiń de esh qıyndyǵy joq.

Elbasymyz: «Aýyzbirshilik joq jerde eshqashan da ulttyq ıdeıalar júzege asqan emes, jaýlyqtyń eń úlkeni, eń qıyny – yntymaq úshin ymyraǵa bara almaý», deıdi. Aldaǵy kúnimizdi, jarqyn bolashaǵymyzdy oılasaq, sabyrǵa júginip, yntymaq úshin ymyraǵa kelý kerek.

– Áleýmettik jelide pikir bildirýshilerdiń basym bóligi «Qazaqstanda qonys tepken dúngen etnosynyń memleketke tıgizip jatqan naqty paıdasy joq» dep jazdy...

– Áleýmettik jeli qoldanýshylarynyń birqatary, keıbir zııaly qaýym ókilderi men tanymal sarapshylar, BAQ ókilderiniń ózi jaǵdaıǵa jiti baǵa bere almady. Olardyń deni «bul ultaralyq qaqtyǵys» degen sarynnan ári aspady. Tipti «dúngenderdi shekara asyryp qýyp tastaý kerek, Assambleıany taratý kerek, qazaqqa qarsy jumys istep otyr» degender de tabyldy. Máseleniń mánine tereńinen úńilip, astaryn aıqyndaýǵa tyryspady. Birjaqty qaralaýdan turatyn aıyptaýlar aqıqatqa jetkizbeıtini anyq.

Jekelegen adamdardyń buzaqylyq áreketter úshin tutas bir ult pen Assambleıanyń eńbegin tarıhymyzdan syzyp tastaı almaımyz. Sol sııaqty elimizde turatyn 70 myń dúngen halqynyń el damýyna qosyp jatqan azdy-kópti úlesin múlde joqqa shyǵaryp, bura tartýǵa bolmaıdy. Assambleıa tarapynan jyl saıyn uıymdastyrylatyn sharalarǵa taıly-tuıaǵymen belsene qatysady. Arys oqıǵasynda da shet qalǵan joq. Byltyrǵy jyly apattan zardap shekkenderge jiberý úshin Sortóbe aýylyndaǵy dúngen etnosynan 30 mıllıon teńge kóleminde qarjy jınaldy. Budan bólek, kóp balaly otbasylarǵa úıler salyp, óz kúshterimen 4 burǵy qazyp, aýyzsý qubyrlaryn ornatty. Igiligin 1000 otbasy kórip otyr.

Olarǵa memlekettik tildi úıretetin 5 dúngen toby jumys isteıdi. Masanchı aýylynda qazaq halqyna alǵys retinde eskertkish ornatylǵan.

– Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentiniń Tóraǵalyǵymen ótken Qaýipsizdik Keńesiniń otyrysynda Elbasy Nursultan Nazarbaev mundaı jaǵdaılardy ýshyqtyrmaı, turaqtylyqty kúsheıtýdi tıisti qurylymdarǵa jáne Qazaqstan halqy Assambleıasyna tapsyra otyryp, alaıda «Assambleıanyń ókiletti quqyǵy joq» ekenin aıtty. QHA quzyreti nemen shekteledi?

– Táýelsizdik jyldarynda qoǵamdyq kelisimdi qamtamasyz etý boıynsha saıası-quqyqtyq, ınstıtýsıonaldy-basqarý júıesi qalyptasty, etnosaralyq qarym-qatynastar salasy boıynsha normatıvti-quqyqtyq negiz jasaqtaldy. Memlekettik basqarý qurylymynda etnosaralyq kelisim máselelerimen Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrligi, áleýmettik saladaǵy mınıstrlikter men aımaqtyq ákimdikter aınalysady.

1995 jyly Elbasy N.Nazarbaevtyń bastamasymen qurylǵan Qazaqstan halqy Assambleıasy Prezıdent Ákimshiligi janyndaǵy keńesshi organ retinde qoǵamdaǵy kelisim men tatýlyqty saqtaýdy qamtamasyz etý boıynsha memlekettik organdarǵa naqty usynystaryn jasap, etnosaralyq qatynastardy retteýge atsalysady.

Táýelsizdiktiń alǵashqy jyldaryna kóz jibersek, qazaq halqynyń sany elý paıyzdan da tómen boldy, halyqtyń bir bóligi tarıhı otandaryna qaıtty. Sol ýaqytta myńǵa jýyq etnomádenı birlestikterdiń kúsh-jigerin biriktirip, jumysyn úılestirý úshin Assambleıa qurý ıdeıasy týyndady. 25 jyl ishinde Assambleıa etnostardy mádenı almasýlar sheńberinde biriktirdi, túrli mádenı-aǵartýshylyq, tanymdyq sharalar arqyly halyqtar dostyǵyn dáriptep, negizgi mindetin atqardy. Birde-bir etnos oqshaýlaný strategııasyn tańdap, saıası talappen shyqqan emes. Barlyǵy da ortaq Otanymyz – Qazaqstan, ortaq maqsat, bir memleketke qyzmet etemiz dep keledi. Qazirgi kúni demografııalyq ahýal ózgerdi, qazaqtyń sany 70 paıyzdy qurap otyr.

Osy tusta Elbasynyń «Tarıhymyz bizdi kópultty el retinde qalyptastyrdy. Bul bizdiń kemshiligimiz emes, kerisinshe bizdi tomaǵa-tuıyqtyqtan saqtap turatyn faktor. Solaı bolǵandyqtan, biz barlyq qazaqstandyqtardy biriktiretin ortaq uǵymnyń tóńireginde toptasýymyz kerek. Qazaqstan halyqtary Assambleıasyn Qazaqstan halqy Asssambleıasy dep ózgertkenimizdi qoǵam túsinistikpen qabyldap otyr ǵoı. Bizde halyq bireý – Qazaqstan halqy. Túptep kelgende, biz osy ıdeologııalyq qadamnyń qazaqtyń ult retinde ári qaraı nyǵaıýyna, etnostyq toptar ókilderiniń jaı ǵana qazaqstandyq turǵyn emes, dili men dúnıetanymynyń qazaqstandyq rýhta qalyptasýyna barynsha yqpal etý jaǵyn basty nysana etip alýymyz kerek. Bul jolda qazaq halqynyń aldyna ózge etnostarǵa óziniń rýhanı qundylyqtaryn sińire otyryp, tutastaı eldikti qalyptastyrýǵa qatysty tarıhı ról júktelmek» degen sózin nazarǵa alǵym keledi.

Endeshe, memlekettiń tutastyǵy men qoǵamnyń birligin saqtaý, ulttyq ıdeologııany qalyptastyrý Assambleıanyń ǵana emes – Qazaqstandy meken etken barlyq azamattyń qasıetti boryshy bolýy tıis.

– Elimizdegi qoǵamdyq birlik pen etnosaralyq tatýlyqty saqtaý úshin aldaǵy ýaqytta mundaı keleńsizdikter qaıtalanbasyn desek, endigi jerde qandaı tujyrym jasalýy tıis?

– Eń aldymen etnos ókilderi tyǵyz ornalasqan aımaqtardaǵy ahýal jyl on eki aı qatań baqylaýda ustalyp, janjaldardyń týyndaý sebepterine der kezinde nazar aýdarylyp, tıisti oryndar sheshim qabyldap otyrýy qajet.

Shekaramen baılanysyp jatqan aımaqtarǵa arnaıy taldaý toptaryn jıi jiberip, jaǵdaıdy zerttep otyrýy da mańyzdy dep esepteımin.

Sondaı-aq Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstri ókiletti organdarmen birlesip, etnostar tyǵyz qonystanǵan aýmaqtardyń «qaýiptilik kartasyn» jasaýdy kóp uzatpaı qolǵa alǵany tıimdi bolmaq. Qazaqstan halqy Assambleıasy Hatshylyǵymen jáne ǵylymı-sarapshylyq keńesimen de tyǵyz áriptestik baılanys ornatyp, etnosaralyq qarym-qatynas salasyndaǵy biryńǵaı áleýmettik jáne etnomonıtorıng júıesin qalyptastyrý da kún tártibinde talqylanatyn ýaqyt keldi.

Qordaıdaǵy oqıǵa jergilikti ákimdik pen quqyq qorǵaý organdarynyń tótenshe jaǵdaıda jedel áreket etýge daıyn emestigin kórsetti. Sol sebepten shıelenisti jaǵdaı qaýpi týyndaǵanda ortalyq jáne jergilikti atqarýshy bılik ókilderiniń is-qımyl algorıtmi men keshendi josparyn bekitý qajettigi týyndap otyr. Biz óz tarapymyzdan etnostar shoǵyrlanǵan shaǵyn jerlerde quqyq qorǵaý organdary men memlekettik qyzmetkerler úshin oqytý semınarlaryn uıymdastyrýǵa basa nazar aýdarmaqpyz.

– Jambyldaǵy jaǵdaıdan keıin etnostardyń ıntegrasııasy qyzý talqylandy. Qaıtsek bir-birimizge qurmetpen qarap, tatýlyǵymyzdy nyǵaıta túsemiz?

– Eń aldymen, memlekettilik ıdeıasyn belsendi túrde nasıhattaý kerek. Bos dańǵoılyq, popýlızm men ásireultshyldyq jáne jalǵan patrıotızmniń qaýip-qaterin túsindirip otyrý artyq etpeıdi. Zııaly qaýym ókilderin memlekettiń qoǵamdaǵy turaqtylyq pen kelisim saıasatyn jurtshylyqqa túsindirýge jumyldyrý qajet.

Buǵan qosa, qazaqqa bári dushpan, bári qas, «ózge ulttardan qaýip tónip tur» deıtin popýlıstik kózqaraspen kúresý kerek.

Jalǵyz bizdiń elimiz ǵana emes, Reseı, Bolgarııa, Batys Eýropada da tyǵyz qonystanǵan etnostar bar. Olarda da osyndaı buzaqylyq áreketter boı kórsetip otyrady. 2005 jyly Reseıde – Kondopoga oqıǵasy, 2007 jyly arabtar búligi oryn aldy, 2016 jyly Fransııadan syǵandar qýylyp, Bolgarııa men Rýmynııaǵa qashyp keldi.

Dál osyndaı jaǵdaılardyń týyndaýyna ne túrtki bolatynyn dál boljap aıtý qıyn. Degenmen resmı málimetterge súıenetin bolsaq, olardyń deni kámeletke tolmaǵan balaǵa, áıelge jasalǵan zorlyq-zombylyq, adam óltirý sııaqty qylmystyq áreketterge qarsylyq retinde bastalyp, qoǵamdyq dúmpýge ulasady.

Qazaqstan boıynsha Túrkistan oblysynda tájikter, Jambyl oblysynda dúngen men kúrdter, Almaty oblysynda uıǵyr, kúrd jáne túrik meshedteri, Almaty qalasynyń «Zarıa Vostok» shaǵyn aýdanynda dúngen men kúrdter tyǵyz ornalasqan. Túrli etnos ókilderi tyǵyz turyp jatqan aýmaqtardyń áleýmettik, ekonomıkalyq máselelerin sheshýge Assambleıanyń quzyreti jetpeıdi, bul áleýmettik-ekonomıkalyq salalar men bilimge, mádenıetke jaýapty memlekettik organdarmen birlese atqarylatyn jan-jaqty, keshendi jumys.

– Memleket basshysy Q.K.Toqaev ótken aptada sizdi qabyldap, Jambyl oblysyndaǵy dúngen qaýymynyń jergilikti qazaq qaýymdastyǵymen aralasýyna, qazaq tilin úırenýine mán berýdi tapsyrdy...

– Dostyq úılerinde qazaq tilin úıretý boıynsha kýrstar ashý, etnostarǵa arnalǵan til úıretý ádistemesin jasaqtaý týraly usynystarymyzdy tıisti oryndarǵa jetkizetin bolamyz.

Assambleıa óz jumysynda qazaq qoǵamynyń erekshelikterin únemi eskerip keledi. Iаǵnı memlekettiń ıesi – qazaq ekenin, barlyq etnostar qazaq ultynyń tóńireginde toptasatynyn, memlekettik tildiń – qazaq tili ekenin esten shyǵarǵan emes, osy baǵyttaǵy jumysyn jalǵastyra beredi. Osy maqsatta jumys isteıtin «Qazaqtaný» baǵdarlamasy bar. О́zge ult ókilderi qazaqtyń salt-dástúrin, tili men tarıhyn, mádenıeti men ádebıetin, turmys-jaǵdaıyn úıretýge arnalǵan. Sonymen qatar ózge ult ókilderine qazaq tilin úıretýge baǵyttalǵan «Mámile», «Myń bala» baǵdarlamasy jumys isteıdi. О́zge etnos ókilderi arasynda jylyna bir ret qazaq tilin qanshalyqty meńgergenin tekserý úshin jalpyhalyqtyq dıktant uıymdastyrylady.

О́tken jyldyń jeltoqsan aıynda memlekettik tildi jetik meńgergen ózge ult ókilderi arasynda «Uly dalanyń ultaralyq tili» respýblıkalyq forýmy qolǵa alyndy. Túrli ult ókilderi qatysqan respýblıkalyq deńgeıdegi shara tek qana qazaq tilinde ótti. Qazaq tilinde óz oılaryn ortaǵa salyp, ózekti máseleler kóterdi. Abaıdyń óleńderin oqyp, «Uly dalanyń ultaralyq tili» chellendjin jarııalady. Orys, ýkraın, nemis, polıak, dúngen, koreı ulty ókilderiniń memlekettik tildegi áńgimelerin tyńdaı otyryp, nıet bolsa, til úırenýge eshqandaı kedergi joq ekenine kóz jetkizdik.

Til forýmy Almaty, Taraz, Shymkent qalalarynda jalǵasyn tapty, ári qaraı barlyq aımaqta qolǵa alynatyn bolady.

Túrli halyqtardyń basyn qosyp, yntymaqqa úndeıtin rýhanı sharalardyń eldi etene aralastyrýǵa, biriktirýge tıgizer paıdasy kóp. Túrli ult ókilderi byltyrǵy Arys oqıǵasynda judyryqtaı jumylyp, naǵyz baýyrmaldylyqtyń úlgisin kórsetti. Eki kún ishinde 51 mln teńge jınap, zardap shekkenderge alǵashqylardyń biri bolyp qolushyn sozdy. Jalpy, osy oqıǵa kezinde etnos ókilderi 156 mln qarajat aýdaryp, 200 tonnaǵa jýyq gýmanıtarlyq kómek jóneltti. «Mektepke jol» respýblıkalyq aksııasy aıasynda az qamtylǵan jáne kóp balaly otbasynan shyqqan, sondaı-aq ata-ana qamqorlyǵynan aıyrylǵan 46 myń oqýshyǵa 514 mıllıonnan asa teńgeniń kómegin kórsetti. Jalpy, Assambleıa ótken jyly myńǵa jýyq qaıyrymdylyq shara uıymdastyrdy, qaıyrymdylyqtan túsken jalpy qarajat mólsheri 4,5 mlrd teńgeni qurady.

Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Tóraǵasy, Tuńǵysh Prezıdent – Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Halqymyzdyń basyna túsken qandaı da bir synaqqa qaramastan, biz táýelsizdigimizdi nyǵaıtý jolyndaǵy jasampaz isterimizdi jalǵastyra bermekpiz. Barsha qazaqstandyqtyń jumǵan judyryqtaı birliginiń arqasynda biz almaıtyn asý, biz jeńbeıtin kedergi bolmaıdy» degen sózi bar.

Assambleıanyń etno-mádenı birlestikteri, Qoǵamdyq kelisim keńesi, Analar keńesi, Jýrnalıster klýby, Jastar uıymdary, Medıasııa keńesiniń qyzmeti úshin arnaıy qarajat bólinbeıdi. Qurylymdardyń barlyǵy qoǵamdyq negizde ortaq Otanymyzǵa degen sheksiz patrıottyq sezimmen jumys isteıtinin aıta ketken jón.

Bul shırek ǵasyrdaǵy Assambleıanyń júrgizgen tıimdi saıasatynyń nátıjesi. Olar osy ýaqytqa deıin eldi birtutastyqqa shaqyrýdan jańylǵan emes, ári qaraı da osy baǵytta óz mindetin atqara beredi.

– Áńgimeńizge rahmet.

Áńgimelesken

Joldybaı BAZAR,

«Egemen Qazaqstan»

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz