Onlaın-ekskýrsııa uıymdastyrdy

Bul mýzeı 2001 jyly Elbasy Nursul­tan Nazarbaevtyń tapsyrmasy boıynsha uıym­dastyrylypty. Alǵashynda memo­rıal­dyq keshen burynǵy emhanasynda ornalassa, keıin 1933-1935 jyldary myńdaǵan tut­qynnyń qolymen turǵyzylǵan QarLAG bas­qarmasynyń ǵımaratyna kóshiriledi. 2011 jy­ly jańadan ashylǵan mýzeıdiń keńeıtilgen eks­pozısııalarynyń tusaýkeseri ótipti.

Búginde ǵımarattyń jalpy aýdany – 3326,6 sharshy metr. Kelýshilerdiń nazary­na mýzeıdiń 3 qabatynda ornalasqan 17 eks­po­zısııalyq zal usynylady. Olardyń qata­rynda «Qazaqstandaǵy asharshylyq», «QarLAG-tyń qalyptasý tarıhy», «QarLAG-tyń sharýashylyq jumystary», «Áıelder men balalar», «Halyqtar deportasııasy» jáne taǵy basqalar bar. Mýzeıdiń turaqty ekspozısııalarynda saıası qýǵyn-súrgin tarıhynyń muraǵattyq qujattary, hattar, fotosýretter, QarLAG tutqyndarynyń jeke buıymdary men túrli ekspedısııa kezinde tabylǵan eńbek jáne turmys quraldary ornalastyrylǵan. Sonymen qatar lager tutqyndarynyń qolymen jasalǵan óner týyn­dylary da bar.

Mýzeıdiń tómengi qabatynda ornalasqan tergeý ızolıatorynyń ınstallıasııasy: karser, er adamdar men áıelderdiń kameralary, tergeýshiniń kabıneti, azaptaý bólmesi jáne taǵy basqalar ekskýrsııa kelýshilerdiń naza­ryn aýdartady. Bul jerde tutqyndardyń qa­pas­taǵy jaǵdaıy, olardy tergeý jáne jeke isterin toltyrý sátteri beınelengen. Tergeý ızolıatorynyń ınstallıasııasy tutqyndardyń, olardy baqylaýshylar men tergeýshilerdiń gıps pen balaýyzdan somdalǵan músinderimen tolyqtyrylypty.

– Koronavırýstyń saldarynan qyzmeti­mizdi túrlendirýge týra keldi. Alaıda ju­mys toq­tap qalǵan joq. Josparlanǵan kór­­­melerdi onlaın rejim arqyly usynyp otyr­myz. Qy­zyǵýshylyq tanytqandarǵa túrli materıaldar­dy, qujattardy tanystyramyz. Osy onlaın rejimdegi jumysty kelýshilerge mýzeı esigi ashylǵan kezde de jalǵastyra berýdi kóz­dep otyrmyz. Sebebi murajaı aralaýǵa, arnaıy kelýge kóp adamnyń múmkindigi bola ber­meıdi. Jańa tehnologııalar ǵasyrynda ómir súrip jatqan soń, onyń ıgiligin de paıdalanýymyz qajet. Sondaı-aq jyl saıyn ótkiziletin «Qaıta oralǵan esimder» aksııasyn da osy aptada uıym­dastyramyz, – deıdi murajaı basshysy Svetlana Baınova.

Mýzeıge kelýshilerdiń sany jyl sanap artyp keledi. Máselen, ótken jyldyń ózinde ǵana 32 myńnan astam adam kelipti. Olardyń arasynda sheteldik qonaqtar da bar. Jyl saıyn 31 mamyrda saıası qýǵyn-súrginge ushyraǵandardyń urpaqtary kelip, mýzeı qyzmetkerlerimen túrli málimet almasyp jatady. Qandaı da bir tulǵanyń ómirbaıany zerdelenip, sonyń nátıjesinde mýzeı qory da tolyǵa túsedi.

Sonymen qatar mýzeı qorynda depor­tasııaǵa ushyraǵan P.Rechenskıı,  L.Andreıýk, L.Gambýr­ger syndy sýretshiler­diń sırek kezdesetin týyndylary saqtalǵan. Sondaı-aq 1932-1933 jyldardaǵy ashar­shylyq ke­zinde Mońǵol jáne Qytaı elderine kóship ketken jergilikti halyqtyń turmystyq zattary, tutqyn áıel­derdiń qolymen tigilgen kesteler, sol zamannyń mýzykalyq aspaptary, tutqyndardyń jóndeý-mehanıkalyq za­ýytta daıyndaǵan quraldary, qýǵyn-súrginge ushyraǵandardyń jeke zattary, taǵy basqa da qundy jádigerler bar.