Ońtústik Qytaı teńizi: Daý tolastar emes

Álem • 15 Shilde, 2020

Ońtústik Qytaı teńizi: Daý tolastar emes

AQSh pen Qytaı taǵy da arazdasyp qaldy. Bul joly eki eldiń jaýapty tulǵalary Ońtústik Qytaı teńizine baılanysty máselede mámilege kele almady.

Abaı Otar

Qurama shtattardyń memlekettik hatshysy Maık Pompeo Beıjiń bıliginiń Ońtústik Qytaı teńizin ıgerýge talpynysy zańsyz ekenin aıtyp, Aq úıdiń qandaı pozısııa ustanatynyn ashyq kórsetti.

«Myna nárseni naqtylaǵym keledi: Beıjińniń Ońtústik Qytaı teńizindegi tabıǵı resýrstardy ıelenýge tyrysýy múldem zańǵa saı emes. Bul qadam teńizdi ıgerý maqsatynda aıbat kórsetýge teń. Álem Beıjińniń Ońtústik Qytaı teńizin muhıttaǵy ımperııasy jasaýyna jol bermeıdi», dedi M.Pompeo.

О́z kezeginde Qytaı tarapy da qarap qalǵan joq. Jýngolardyń aıtýynsha, Qurama shtattar derekter men halyqaralyq zańdy burmalap otyr. Qytaıdyń AQSh-taǵy elshiligi taratqan málimetke súıensek, resmı Vashıngtonnyń bul áreketi negizsiz kórinedi.

«AQSh teńizdi bólisýge tikeleı aralasatyn memleket emes. Alaıda olar máselege aralasýyn toqtatpaı otyr. Turaqtylyqty jeleý etip, kúshin kórsetip, daýdy odan ári kúsheıtip, óńirdegi onsyz da qıyn ahýaldy ári qaraı shıelenistire tústi», delingen elshilik taratqan málimdemede.

Qurama shtattar men Qytaıdyń teńizge talasýynda úlken mán bar. Áý basta daý Qytaı men Vetnam arasynda Parasel jáne Spartlı atalatyn araldarǵa baılanysty týyndaǵan edi.

Keıinirek Ońtústik Qytaı teńizi aýmaǵynda kómirsýteginiń mol qory tabylyp, báseńdeı bastaǵan geosaıası jaǵdaıdy qaıta shıelenistirip jiberdi. Teńiz túbinde shamamen 11 mıllıard barrel munaı jáne 190 trıllıon tekshe metr gaz qory bar. Sondaı-aq Ońtústik Qytaı teńizi balyq qoryna da baı. Buǵan qosa, osy sýlar arqyly jylyna orta eseppen 5 trıllıon dollardyń júgi tasymaldanady eken. Iаǵnı qaı turǵydan alyp qarasańyz da, Ońtústik Qytaı teńiziniń geosaıası máni asa joǵary.

Jýngolarǵa tıisken Maık Pompeo óz sózinde AQSh-tyń Ońtústik Azııa elderin qoldaıtynyn da aıtyp ótti. «Amerıka Ońtústik Azııadaǵy áriptesteri men seriktesteriniń halyqaralyq quqyq aıasyndaǵy quqyǵy men mindetterin, tabıǵı resýrstardy ıelenýdegi quqyǵyn qorǵaýǵa kómektesedi. Biz halyqaralyq qoǵamdastyqpen birge teńizdegi teńsizdikke jol bermeýge, egemendikti qurmetteýge jáne Ońtústik Qytaı teńizi men sol aımaqty keı eldiń qalaýyna qaraı bılik júrgizýine qarsymyz», dedi M.Pompeo.

Beıjiń bıligi talaı márte Ońtústik Qytaı teńizi aýmaǵy tolyqtaı Qytaıdyń terrıtorııasy bolyp sanalady dep málimdedi. Oǵan qosa, Tynyq muhıty elderinen osy ustanymdy qoldaýyn talap etedi.

Al AQSh teńizdiń halyqaralyq ortaq sý joly mártebesin qorǵaý qajet ekenin alǵa tartady. Sondyqtan Qytaıdyń bul aımaqtaǵy áreketterin halyqaralyq quqyqqa qaıshy dep esepteıdi.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz