Abaı jyrlaǵan adamgershilik ilimi paıda bolyp týǵan topyraǵy men ózin tapqan ıesiniń turǵysynan alǵanda qazaqtyq, ulttyq ıgilik bolǵanymen, aıtar aqıqaty men qoldanbaly sıpaty jaǵynan adamzattyq, álemdik mán-mazmunǵa ıe. Abaı shyǵarmalaryndaǵy jańalyqty da mán-mańyzy asa zor osy bir izgi ilim ultymyzdyń tárbıesi men memleketimizdiń ıdeologııasyna tiktep, nyqtap negiz etip alynar bolsa, irgeli de ozyq elderdiń qataryna qosylýymyz jedeldeı túsip ári jemisti bolar edi. Ál-Farabı armandaǵan qýatty da qutty, qaıyrymdy qala qııal kúıinde qalmaı, ómir shyndyǵyna aınalar edi. Adamzat ómiri men turmysynyń eń maǵynaly da mándi, qasıetti de kıeli bıigi – «malda da bar jan men tán, aqyl men sezim (ar-uıat, ádilet, súıý) bolmasa» dep Abaı jazǵandaı, tanym men qaıyrym­dy­lyq desek, osy bir adam danalyǵynyń alǵy sapynda ádette Arıstotel, Ál-Farabı sekildi hakim, dana, oıshyl tul­ǵa­lar turady. Al aqyndardy kóbine qara­paıym qaýym men ǵalym, oı­shyl­dar­dyń aralyǵyndaǵy «aýyl-aımaqtan» kóremiz. Adamdyq mártebesi men dárejesi bıikteý sanalatyn osy oıshyldar men danalardyń deńgeıi men olar jetken tereń tanymǵa aqyndardyń da birshama jaqyndap, tipti toǵysyp, túıisip qalatyn kezderi bolady. Abaı – sondaı oıshyldyq pen tereń tanymnyń bıigine jetken hakim aqyn. Abaıdyń Tolyq adam ilimi – adamgershilik tanymy aıasyndaǵy asa eleýli aqyl-oı tabysy. Adamgershilik jaıynyń aqyn shy­ǵar­malarynda birshama basym jaǵ­daı­da jyrlanatyny onyń nemere inisi Kákitaı Ysqaquly men abaıtaný ǵylymynyń ne­gi­zin salýshy M.Áýezov jáne ózge de kózi­q­a­raq­ty kisiler tarapynan aıtylyp, jazylyp júretin. Áıtse de adam bolý men adamgershilik jaıyn Abaıdyń belgili bir qalypqa salyp, tıisti júıesin taýyp, ony ózindik ilim men tanymǵa aınaldyra jyr­la­ǵanyn abaıtanýshy ǵalym M.Myrzah­met­uly ótken ǵasyrdyń sek­se­nin­shi jyldarynan beri aıqyndaı, tereńdeı tanytyp keledi. M.Áýezov aqyn jaıly óz zert­teý­lerinde «nravstvennaıa lıchnost» dep atap, basyn bastap tóbesin kórsetip ketken irgeli tanymdy Abaıdyń ózi qoldanǵan sózi «tolyq adam» ataýymen jan-jaqty taratyp tanytý izdenisi – M.Myrzah­met­uly­nyń ǵylymdaǵy úlken erligi dep bilemiz. Abaı ómiri men murasynan týyndatyp baryp M.Áýezov aıqyndap aınalys­qan segiz túrli problemanyń biri de biregeıi – Abaıdyń Shyǵysqa qatysy týra­ly másele bolatyn. Bul máseleniń mán-jaıy M.Áýezov tarapynan 1934 jyly erekshe qulshynyspen qarastyryla bastasa da, zamannyń jaǵdaıy men kezeń saıasaty osy bir ıgi istiń óristep ketýine múmkindik bermedi, qaıta qasaqana kedergi jasady. M.Myrzahmetuly – M.Áýezov armandap, oı-óresi jetkenshe jazyp, áıtse de taratyp aıta almaı ketken Abaıdyń Shyǵysy men ózindik adamgershilik ilimin sońǵy 40-50 jyl kóleminde jemisti de tabysty zerttegen asa kórnekti ǵalym. M.Myr­zah­metulynyń ǵylymı aınalymǵa endir­gen Tolyq adam ilimi arqyly Abaı adamzattyq aqıqatty aıta alǵan sanaýly sańlaqtardyń qatarynda tanylyp júr. M.Jumabaevtyń aqyndy – hakim Abaı dep ataýynyń syry men shyndyǵy osylaısha aıqyndalyp belgili bola bastaǵan jaıy bar. Abaı adamzat balasy úshin eń ózekti másele – adamgershilik jaıyn ózindik tól ilimge aınaldyryp jyrlady jáne adam balasynyń aqyly jetip aıta alýy múmkin degen eń túpki irgeli de absolıýtti aqıqatty aıta aldy. Barsha gýmanıtarlyq ǵylym salalary adamgershilik jaıyn buǵan deıin de izdenis nysany etip kelgen, sóıtse de olarda Abaıdaǵydaı adamzattyq ári aqıqat mán-mazmun ilimdik turǵydan júıeli tanylmaǵan. Tipti fılosoftar da Abaı shyǵarmalaryndaǵy Alla, adam, adamgershilik, tanym jaıyn anyq óziniń aqıqat mánimen jetkize almaı júr. Adam balasy táni aýyryp mazasyzdansa, dereý baryp dárigerge kórinedi, al jany, dili derttenip, aqyl-oıy, jan-júregi kún­shil­dik, arsyzdyq, qııanatshyldyqpen kirlenip, keseldenip jatsa, ol ózin derttimin, naý­qas­pyn dep áste oılaı bermeıdi. Táni keseldenip aýyrǵan adam kóbine óz basymen qınalyp, jeke júrip ábirjise, peıil, nıeti qaraýlanyp qasańdanǵan, dili derttengen qaıyrymsyz, qasıetsiz adam ózimen qosa otbasy men ortasyna, qoǵamy men memleketine de zor zalaldy, keseldi bolmaq. Tán jarasy osylaısha keseldengen kisiniń ózine ǵana azapty, zalaldy bolsa, teksizdik pen tárbıesizdikten týatyn jan aýrýy, ıaǵnı kórgensizdik pen qasıet­siz­dik ıesi men jan-jaǵyna, kúlli qoǵamǵa da keseldi kesirin tıgizedi. Adamzat qaýy­my men qoǵamynyń sońǵy kemeldilik bıigine oıdaǵydaı jete qoıýy qıyn. Sebebi adamzat – Jaratýshydan jetken qasıetti de kıeli rýhy, aqyl-oıymen qosa, topyraq tektes jeksuryn, jırenishti nápsiniń de ıesi. Sondyqtan qoǵam men memleketke tán emshisi dárigerlikpen birge jan men rýhtyń em, azyǵy bolar – Tolyq adam ilimi de tynys tabar aýasyndaı asa qajet. Qoǵamdy qurap jasaýshy ári memlekettiń qýaty men qutyn arttyryp órkenıetke jetkizýshi – túrli salanyń mamandary bolsa, sol kásip ıeleriniń ishki tini men dilin, dini men rýhyn, qasıetti adamgershiligin jetildirip asyl etetin – Abaıdyń Tolyq adam ilimi bolmaq. Qoǵam men memleket úshin óz kásibin jetik biletin bilimdi de bilikti mamandarmen birge eń áýeli aqyldy, ar-uıatty, ádiletti adam tárbıelep daıyndaý máselesi óte-móte mańyzdy dep bilemiz. Adam tek táni, turmysy, kúsh-qýatymen ǵana adam atanbaıdy, bular adam bolýda jaı járdemshi, qosymsha kómekshi ǵana. Adam balasy eń áýeli aqyl-oı, adamgershilik qasıetterimen ardaqty da asyl bolmysqa aınalmaq. Abaıdyń Tolyq adam ilimi – bekzat bolmysymyz ben asyl adamdyǵymyzdy saqtap qalýdyń taptyrmas kepili. Ál-Farabı armandaǵan qaıyrymdy qala men Tuńǵysh Elbasymyz murat etken Máńgilik el qaýymy eń áýeli aýyz toltyryp aıtarlyqtaı adam bolyp almaǵy zor paryz, basty shart. Abaı ilimi arqyly qazaq qaýymy rýhanı saý ult pen asyl elge aınalmaq. Tolyq adam ilimi búgingi tańda qalyń kópshilik túgili, zııalymyn degen qaýymǵa da túgel tanylyp bolǵan joq. Din, fılosofııa, jantaný ǵylymdarynyń aqıqatyn boıyna birdeı jınaǵan Tolyq adam ilimi tereń tórkininen tartyp bilmese, ózin ońaı kórip, jeńil sanaǵan astamshyl da ústirt izdenispen qalaýly nátıje bere almaıdy. Abaıdyń bul adamgershilik ilimi qazaqtyń, túrkilerdiń ǵana emes, barsha adamzattyń moraldyq kodeksi bolýǵa laıyq óte irgeli tanym. Adam bolmysynda aqyl-oı men jan-júrek jáne tán qýaty bólinbes birlikte ornyǵyp, olardyń bári de birdeı jaratylysymyz úshin asa qajetti bolǵanymen, úsheýiniń ishindegi eń asyly – aldyńǵy ekeýi, ıaǵnı aqyl-oı men jan-júrekten bas­taý alar izgi qasıetteri. Moral fılosofııasy men Tolyq adam iliminiń mazmunyn quraıtyn bul jaılar «tereń oıdyń telmirip sońyna erýmen» ǵana tanylmaq. Tolyq adam ilimi – jaı ǵana «aqyldy bol», «arly bol», «adam bol» degen jalań nasıhattan turmaıdy, tórkin-tegi, dástúrli damýy, júıeli de qalypty mán-mazmuny bar asa irgeli tanym. Aqyn bolýdyń ústine hakim atanǵan Abaı osyndaı irgeli tanymdy jasaýda óz tarapynan eleýli úles qosqan. Aqyn qalyptaǵan osy Tolyq adam ilimin jan-jaqty zerttep taný men ony el ıgiligine aınaldyrý – búgingi qoǵamymyz ben memleketimizdiń kádimgideı saıası-áleýmettik muqtajy men mádenı-rýhanı mindeti dep bilemiz. Ásirese aqsha men paıda, dúnıe men baılyq «qundylyqtary» arsyzdana alǵa shyqqan naryq zamanynda aqyl-oı men ar-uıat, adamgershilik pen ımandylyqty nasıhattaıtyn bul ilim baǵyt-baǵdarymyzdy durystap, adamı asyl qalpymyzdy saqtap qalmaq. Búginde baı men kedeıdiń arasy tym badyraıyp alystap bara jatsa da, turmys, tirshiligimiz táýbe deıtindeı jaǵdaıda, biraq asa maqtanyp, marqaıatyn halde emespiz. Qaryn toıady, kıim bútindeledi, turmys ta birte-birte jaqsarar, áıteýir adamdar ash qalmaý men jalańash júrmeýdiń amalyn jasaıdy, tán men turmystyń ál-aýqaty men deńgeıin kóterýdiń amaly solaısha tabyla beredi, biraq sóıtip júrip rýhymyz júdese, dilimiz derttenip, adamshylyq, adamdyq bolmysymyz jetilmeı qalar bolsa, qoǵam men memleketimizdiń shyn mánindegi qaıyrymdy qalypqa kóshýi kesheýildep qıyndaı túspek. Bizdińshe, balabaqshany da nazardan tys qaldyrmaı, mektepten bastap joǵary oqý oryndarynda jas urpaqqa tek qana bilim, ǵylym málimetin berýmen shektelmeı, olardyń oıy men boıynda eń áýeli «adam» degen ardaqty da asyl bolmysty tárbıeleýdi basty baǵdarda ustaý qajet bolady, óıt­keni búgingi bala men shákirt te, erteńgi azamat pen maman da – bári de málimet pen nus­qaýdyń quly, qabilet pen daǵdynyń ǵana ıesi bolyp qalmaı, ózindik oı-kóz­qa­rasy men ustanymy, dúnıetanymy men adamshylyq bolmysy bar zor sanaly azamat ta bolmaǵy kerek. Abaı qalyptas­tyr­ǵan Tolyq adam ilimimen qarýlanǵan árbir ar-uıatty, ádiletti, ımandy adam ǵana óz kásibi men qyzmeti arqyly el ıgiligin arttyrar aqyldy da bilimdi, myqty maman bola alady. Sonda ǵana qoǵamdaǵy túrli ádiletsizdik pen arsyzdyq, kúlli jamandyq ataýly azaıyp, álsirep, joıylýǵa bet alady. Tipti túrli qyzmet babyndaǵylardyń Tolyq adam ilimine negizdelgen ereje men qalypqa súıenip jumys jasaýy da jón bolady. Bul – shyndap kelgende memleket múddesi men qoǵam ıgiligin oılaýdan týǵan asyl arman. Qalaı bolǵanda da, kásibin ǵana meńgergen «oryndaýshy» mamannan góri eń áýeli adamshylyǵyn oılap jetilý jolynda júretin adam áldeqaıda artyq, asyl bolmaq. Abaıdyń árkez qaıtalap kóp aıtatyn jan qumary – tán qumaryndaı tabanynyń búri joq ustamsyz, «arsyz», ashqaraq emes, kerisinshe tirshilik ıeleriniń eń asyly retindegi bizderdi «kórsem, bilsem, úırensem» degizip, qashanda ADAM bolýǵa jeteleýmen júretin kirpııaz da názik, aıryqsha asyl áreket. Tirshilik ıeleriniń ishinde tek adam ǵana jany men tániniń qos qumaryn qatar alyp júredi, al aıýanda adamdaǵydaı jan qumary joq, olar tek «ishsem, jesem, uıyqtasam» deıtin tán qumarymen ǵana tirshilik etedi. Osyndaı irgeli uǵymdardy táptishtep tanytatyn Abaıdy aqyn ǵana emes, sonymen birge ǵylymı tanym men asyl aqıqatty óleń arqyly jetkizýshi oıshyl hakim dep te taný oryndy bolady. Aqyn armandaǵan tolyq adam – táni, deni saý, aqyl-oıy jetik, ádilet, raqym, meıirimi mol jan bolýǵa tıis. Qaırat arqyly tanylatyn dene jaratylysy men tán qýaty aıýanda da bar. Sodan da Abaı tek adamda ǵana bar aqyl men sezim, tanym men qaıyrymdylyq jaıyn dáripteýge erekshe kóńil bólgen:

Malda da bar jan men tán,

Aqyl, sezim bolmasa.

Tirshiliktiń nesi sán,

Tereńge bet qoımasa.

Abaı aıtatyn «malda da bar jan men tán» – aıýan sekildi áıteýir tiri júrip kúneltýdi tanytady, al adam «tirshiliginiń sáni» men máni, qyzyǵy men qýanyshy – tereńge bet qoıyp tanıtyn aqyly men ar-uıat, ádilet, súıý sekildi sezimderi, ıaǵnı ózi men barsha álemdi tanyp-bilip, ar-uıat, ádilet jolymen júrip ADAM bolý. Abaıdyń Tolyq adam ilimi dál osy Alla joly – adam bolý men adamgershilikti júıeli de jelili túrde nasıhattap tanytady. Bizder Allanyń rýhynan úles, ushqyn bolyp jetken aqyl-oıymyz ben izgi bolmysymyz jolynda júrýmen ǵana adam bolyp qalatynymyzdy umytpaýǵa tıispiz. Abaıdyń Tolyq adam tanymy – kisi qaıtken kúnde aty men zatyna saı qasıetti, qadirli bolady degen oı-tolǵanystan týǵan. Tolyq adam ilimi – adam jaratylysy men bolmysynyń túgeldigi men tolyqtyǵyn jáne adamgershilik jaǵynan jetile túsken kemeldiligin tanytady. Iаǵnı adamnyń jaratylysy men bolmysy – qaıraty (táni), aqyl-oıy men júregi (jany, qaıyrymdylyǵy) túgel bolǵanda ǵana tolyq ári kemel sanalady.

Aqyl, qaırat, júrekti birdeı usta,

Sonda tolyq bolasyń elden bólek.

Jeke-jeke bireýi jarytpaıdy,

Jol da joq jarymesti «jaqsy» demek.

...Bireýiniń kúni joq bireýinsiz,

Ǵylym sol úsheýiniń jónin bilmek.

Adam balasynyń óz bolmysyna saı adam bola bastaýy áýeli aqyly men qaıraty arqyly júzege asady da, júrekten bastaý alatyn izgi qasıetterimen jetilip, kemeldene túsedi, tolyq adamǵa aınalady:

Qaırat pen aqyl jol tabar

Qashqanǵa da qýǵanǵa.

Ádilet, shapqat kimde bar,

Sol jarasar týǵanǵa.

Ádilet pen shapqat – júrekten shyǵa­tyn ári júrekke qatysty izgi qa­sıet­ter. Negizi, adamshylyq, adam­ger­shilik bolmys «malda da bar jan men tán» sıpa­tyn­daǵy qaırattan (tán, dene) bólek aqyl men júrekke qatysty tanymdyq, qaıy­rym­dy­lyq qasıetter arqyly qalyp­ta­syp tolysady, kemeline keledi. Abaı oıy ózine deıingi ulylar aıtqan ataly aqıqatpen ǵajap úndesip jatady. Burynǵy, sońǵy oıshyldardyń aıtýynda, adamnyń óz jaratylysy men bolmysyna saı kemeldenýi eki baǵytta júzege asady. Ál-Farabı onyń alǵashqysyn danalyq pen tanym, al ekin­shisin izgilik pen qaıyrymdylyq dep ataıdy da, kisilik kemeldikti jannyń jetilýi túrinde bylaısha tanytady: «... dene jan úshin ómir súredi, al jan minsiz jetilgendik úshin, ıaǵnı qaıyrymdylyq bolyp tabylatyn baqyt úshin ómir súredi, demek jan danalyq pen qaıyrymdylyq úshin ómir súredi». Ál-Farabıdiń osy oıy – onyń ózinen keıingi izbasarlarynyń kóbine baǵyt-baǵdar berer qubylnama ispetti boldy. Ǵulama oıyn Abaıdyń da ustanǵanyn kóremiz. Ál-Farabı túıini men Abaı oıy bir-birinen alshaq ketpeıdi, qaıta ekeýi de ortaq aqıqatty ózderinshe tanytady. Ál-Farabı sózindegi «dene», «danalyq», «qaıyrymdylyq», «jetilý» uǵymdarynan – Abaı jyrlaǵan «qaırat», «aqyl», «júrek», «tolyq bolasyń» qasıet, áreketteri arqyly jetile kelip tolyq adamǵa aınalýdy uqqandaı bolamyz.

Tolyq adam ilimi – Abaıdyń ózine deıingi adamgershilik ilimine súıenip tapqan, ózi jyrlap, ózi negizdep jasaǵan tól tanymy. Abaı iliminde adam bolmysyna qatysty eń irgeli, absolıýtti aqıqat aıtylǵan. О́mir men ǵylymnyń ár-ár salasynda aqıqatqa jetpegen, aqıqatqa aınala qoımaǵan shıki paıymdaýlar men shala shyndyqtar jeterlik. Abaı iliminde din men sopylyq, fılosofııa men ǵylymnyń málimet, qaǵıdalary keshendi túrde túgel qamtylyp kórinis tapqan. Báriniń de «ılegeni bir teriniń pushpaǵy» ekeni aıqyndalǵan. Abaıdaǵy Tolyq adam ilimi eń áýeli qaıratty kómekshi, járdemshi etýmen jan qumary, aqyl arqyly jetile berýdi tanytady. Adamgershilik jaıy Abaıda Tolyq adam ilimi arqyly qubylys sıpatynda kórinip, aradaǵy jáýanmártlikti ótkel etip, eń túpki máni – mahabbat pen ádilet, izgilik pen súıýge, ıaǵnı júrektiń basty qasıeti úsh súıý, ımanıgúlge deıin damyp ushtala beredi. Abaıda tolyq adamnyń máni men negizine bet alǵan, úńile túsken belgili bir osyndaı júıe bar. Sol júıeniń jetile kelip jetken bıigi men shyńy – súıý, ıaǵnı ımanıgúl. О́mirde adam-pendeniń súıetin qyzyq, qýanyshtary óte kóp bolsa da, Abaı ózi túıindep jyrlaǵan, qa­lyptap jasaǵan ımanıgúl, úsh súıý ta­nymy arqyly oqyrmandaryn Alla men adamzatty jáne ádiletti súıýge sha­qyr­ǵan. Bul – Abaıdaǵy adamgershilik iliminiń eń bıik shyńy. Abaıdaǵy tolyq adam – tánimen de, janymen de jetilýdiń shyńyna jetip, kemeline kelgen adam. Qoǵam kórkeıýiniń kepili men alǵysharty – ondaǵy árbir jeke adamnyń aqyldy, arly, ádiletti, ynsapty bolýymen aıqyndalady. Sonda ǵana qaýymdasqan osyndaı abzal adamdardan sapaly da sara, bilgir de bilikti, myqty mamandar daıyndalyp, olar óz kezeginde qoǵam men memleket isin qaıyrymdy da qasıetti qalypta júrgizetin bolady, nátıjesinde amal men aıla bastaǵan aldaý men arbaý, ashkózdik pen jemqorlyq, jaýyzdyq pen qııanatshylyq joly pyshaq keskendeı úziledi, tyıylady. Mine, Abaıdyń osyndaı maqsat pen mindetterdi kózdegen Tolyq adam ilimi – ulttyq qoǵamymyz ben ondaǵy barsha oqýshy, tyńdaýshy, stýdent shákirtterge, sondaı-aq ómirin mándi, bolmysyn asyl etýdi qalaǵan kúlli qaýymǵa adamgershilik oqýlyǵyndaı paıdaly da shıpaly, ıgilikti de izgilikti bolmaq. Táýelsiz Qazaqstannyń barlyq orta, joǵary oqý oryndarynda adamgershilik páni – tolyq adam, jáýanmártlik (túrkilik adamgershilik ilimi) sabaǵy júrgiziler bolsa, búgingi shákirtter men bolashaq mamandardyń Abaı aıtqandaı, kókirek kózi ashylyp, adamdyq qasıetteri arta bermek. Nátıjesinde Tolyq adam ilimi arqyly adamdyq bolmysymyz ben áreketimiz adamshylyq aıasynda tolysa túspek. Shákárim aqyn jazǵandaı, «osy dúnıede kózge ilinbeıtin kishkentaı jandylardan bastap adamdarǵa sheıin bári ózi hám násilderiniń jaqsylyqta bolyp ósip-ónýine qam qylady. Muny – «barlyq talasy» deıdi. Bul jaratylystyń berik joly... Aqyl qaraýyndaǵy adam tolyǵy barsha adamǵa baq izdegen bolady». Endeshe «tirshilik» pen «barlyq talasy» jáne izgilik jolyndaǵy danalyq pen qaıyrymdylyq áreketimizdi Abaı nasıhattaǵan tolyq adam bıigine umtylyp júrip jasaǵanymyz abzal. Abaıtaný páni Qazaq memlekettik ýnıversıteti qazaq fılologııasy mamandyǵynyń stýdentterine 1942 jyly eń alǵash M.Áýezov tarapynan arnaıy kýrs retinde ótile bastaǵan. Sol ıgi dástúrdiń jańa kezeńde jalǵasyp damýynyń kórinisi retinde – 2008 jyly Abaı atyndaǵy QazUPÝ-de «Abaıtaný» ǵylymı-zertteý ortalyǵy ashylyp, ýnıversıtettegi barlyq fakýltettiń birin­shi kýrs stýdentterine «Abaıtaný» páni búginge deıin ótilip keledi. Osy bas­­tama rýhanııatqa basymdyq berip júr­gen jańashyl rektorymyz D.Qojam­ja­ro­vanyń baıypty sheshimimen OQMÝ qabyrǵasynda da jalǵastyq taýyp, 2018 jyldyń qyrkúıek aıynan bastap ýnıversıtettegi barlyq mamandyqtyń stýdentteri «Abaıtaný» sabaǵy arqyly aqyn Abaıdyń oıshyldyq, hakimdik bolmysymen tanysyp, aqıqat pen adam­ger­shiliktiń ónegesin meńgerýde. Abaı dúnıetanymy men onyń ózindik Tolyq adam ilimin tanyp bilý, sóıtip ony el ıgiligine aınaldyrý – qazaq rýhanııaty men ǵylymynyń kezek kúttirmeıtin zor mindeti. Osy mindettiń oryndalýymen qoǵamdaǵy adamgershilik kelbeti kórkeıip, memleketimizdiń de mártebesi arta túspek.

О́tken ǵasyrdyń otyzynshy jyldary M.Áýezov atap kórsetkenindeı, Abaıdyń telegeı teńiz tanymy shyǵystyq qaınar kózdiń mol qory arqyly qalyptasqan. Abaıdaǵy jelili de júıeli adamgershilik ilimi – tolyq adam, jáýanmártlik, úsh súıý uǵym, tanymdary arqyly jas urpaqtyń sanasy men júregine sińirile bermegi – ýaqyt pen zaman talaby. Abaıdaǵy adamgershilik ilimi burynǵy, sońǵy oıshyldar aıtqan irgeli aqıqatpen tereń úndesip damyǵan. Abaı qazaqtyń Shyńǵystaý óńirinen shyǵyp, adamzattyq aqıqatty aıta alǵan ǵajaıyp tulǵa.

Maqsat ÁLIPHAN,

M.Áýezov atyndaǵy OQMÝ «Abaıtaný» ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri, fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty