Mashına jasaý – ındýstrııalyq qýattyń negizi

Ekonomıka • 27 Qarasha, 2020

Mashına jasaý – ındýstrııalyq qýattyń negizi

29 ret kórsetildi

Áýelden mashına jasaý salasy ındýstrııalandyrýdyń negizi bolyp sanalady. Sebebi bul salada ashylǵan bir jumys orny óńdeýshi sala, jeńil ónerkásip, munaı-hımııasy syndy basqa salalarda 100 jumys ornynyń ashylýyna yqpal etedi. Atalǵan salanyń damýy nemese turalaýy basqa salalarǵa da birden áser etetini soǵan baılanysty. Olaı bolsa, bıyl qaharyna mingen pandemııa mashına jasaý salasyna qalaı áser etti?

Arnur ASQAR

Jeńil kólik aldyńǵy qatarda

Qazaqstan Avtobıznes qaýymdastyǵynan alynǵan derekterge súıensek, qańtar-qyrkúıek aralyǵynda elimizde shyǵarylǵan barlyq kólik túrleriniń jalpy sany 49 myńnan asady. Iаǵnı byltyrǵy 33 524 degen meje 47 paıyzǵa asyra oryndaldy degen sóz.

Shyǵarylǵan kólik túrleriniń basym bóligi jeńil avtomobılder – 42 498 avtokólik. Budan bólek 5 273 júk kóligi men 1 401 avtobýs shyǵaryldy. 1 272 tirkeme men jartylaı tirkeme, 2 12 arnaıy tehnıka aýylsharýashylyq salasy men ónerkásip salasyna berildi.

Avtokólik óndirisinde respýblıka boıynsha «SaryarqaAvtoProm» kósh bastap tur, elimizde shyǵarylatyn avtokólikterdiń jartysyna jýyǵy osy zaýyttyń ónimi. Qostanaıdaǵy kásiporyn bıyl bas-aıaǵy 26 myń birlik jeńil, júk avtomobılderi men avtobýstarǵa deıin arttyrdy.

О́skemendegi «Azııa Avto» toǵyz aıda 18 996 avtokólik óndirip, ekinshi orynǵa jaıǵasty. Almatydaǵy Hyundai Trans Kazakhstan zaýytynyń ashylǵanyna kóp ýaqyt óte qoıǵan joq, soǵan qaramastan naryqqa 3 myńnan astam kólik shyǵardy. SemAZ júk kóligi, ónerkásipke kerek aýyr mashına syndy barlyǵy 2 myńǵa tarta kommersııalyq tehnıka óndiripti. Kókshetaýdaǵy «KAMAZ Injınırıng» 779 júk kóligin, Daewoo Bus Kazakhstan 343 avtobýs qurastyrdy.

Otandyq avtoóndiriske ınvestısııa salýǵa qulshynys bildirip otyrǵandardyń qatary az emes. Bıylǵy naýryzda Qostanaıda Chevrolet avtomobılderi qurastyryla bastaǵan bolatyn, arada birneshe aı ótpeı jatyp atalǵan brend el naryǵyndaǵy eń kóp satylǵan úsh markanyń sanatyna qosyldy. Chevrolet kólikteri Reseıge de eksporttalady eken.

Mashına jasaýshylar odaǵynyń habarlaýynsha, jyl sońyna deıin Qaraǵandy oblysyndaǵy Saran qalasynda Youtong avtobýstaryn qurastyratyn zaýyt ashylýǵa tıis. Jylyna 1 200 avtobýs shyǵaratyn zaýytqa 16 mlrd teńgeden astam ınvestısııa salynǵanyn aıta ketý kerek. Almatydaǵy Hyundai zaýytyna da 28 mlrd teńge ınvestısııa tartyldy.

Agrarlyq sektordyń tiregi

El ekonomıkasynyń draıverine aınalýǵa tıis delingen agrarlyq sektordyń da alǵa basýy aýylsharýashylyq mashınalarynyń damýymen tikeleı baılanysty. Aýylsharýashylyq mashınalaryn jasaý kombaın, traktor, tirkeme taǵy basqalaryn shyǵarýmen shektelmeıdi. Aýyl sharýashylyǵyndaǵy óńdeýshi tehnıkalardyń barlyǵy qamtylýǵa tıis.

Zaman talabyna saı mal sharýashylyǵy túgeldeı avtomattandyrýǵa kóshirýdi talap etedi. Iаǵnı búgingi tańda aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa qajetti mindetterdiń mańyzdy bir bóligi mashına jasaý salasymen tikeleı baılanysty deýge bolady.

Bıyl Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi men aýylsharýashylyq tehnıkalaryn shyǵarýmen aınalysatyn germanııalyq CLAAS kompanııasynyń arasynda ónerkásiptik qurastyrý týraly kelisim jasaldy. CLAAS aýylsharýashylyq tehnıkalaryn shyǵarý boıynsha álemdegi eń iri kompanııalardyń biregeıi sanalady. Mundaı kompanııanyń Qazaqstan naryǵyna engeni otandyq agrarshylar úshin úlken jańalyq deýge ábden bolady. Endi ekijaqty kelisim aıasynda Soltústik Qazaqstan oblysynda TUCANO kombaınyn qurastyrý jolǵa qoıylýǵa tıis. Tehnıkalyq personal da jergilikti jumysshylar arasynan iriktelip, arnaıy daıyndalmaq.

Bul joba CLAAS-tyń Qazaqstandaǵy resmı ókili «St-Agro» kompanııasymen birlesip júzege asyrylady. Ekonomıkaǵa salynǵan ınvestısııa kólemi 3,4 mlrd teńgeden asady, qarjylandyrý germanııalyq kompanııanyń esebinen. Jobanyń alǵashqy kezeńinde 200 jańa jumys orny ashylyp, keıin bul kórsetkish ulǵaıa túsedi dep josparlanǵan.

Kásiporyn jyl saıyn kombaın, traktor, tuqym sebý keshenderi syndy 200 birlik tehnıka shyǵaratyn bolady. Bul elimizdiń mashına-traktor parkin jańartýǵa da septigin tıgizýge tıis.

Munaı-gaz mashınalaryn jasaý

Byltyr sáýir aıynda munaı-gaz mashınalaryn jasaýdy damytý jónindegi arnaıy vedomstvoaralyq jumys toby qurylyp, onyń quramyna Energetıka mınıstrligi men Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrliginiń jáne «PSA» JShS-niń, Mashına jasaýshylar odaǵynyń iri operatorlary engen bolatyn. Jumys toby otandyq kásiporyndarǵa qajet taýarlardy anyqtaý maqsatynda arnaıy saraptama júrgizdi. Sonyń nátıjesinde Qazaqstan «Petroleým Opereıtıng» 2020-2021 jyldary 13 túrli taýardy shyǵarý óndirisin shyǵaratyn otandyq kompanııalarmen 5 kelisimshart jasasatyn boldy. 9 zaýyt «Teńizshevroıl» kompanııasyna taýar jetkizip, túrli qyzmet túrlerin usynýdy qolǵa aldy. Sonymen qatar 2019-2025 jyldary munaı-gaz mashına jasaý sektoryn damytý jónindegi sharalardyń jospary jasaldy.

Jalpy, atalǵan sektorǵa qajetti taýarlar negizinen О́skemen armatýra zaýyty, Karlskrona, Bemer Armatýra, Petropavl aýyr mashına jasaý zaýyty, Munaımash, Belkamıt, Atyraýneftemash syndy zaýyttarda shyǵarylady.

Mashına jasaýshylar odaǵynyń habarlaýynsha, jyl basynan bergi 9 aıda saladaǵy ósim 17 paıyzdy qurady. Atap aıtqanda, avtomobıl, tirkeme jáne jartylaı tirkeme óndirý, elektr qurylǵylaryn óndirý, basqa da kólik quraldaryn shyǵarý syndy sala sektorlarynyń bárinde joǵary ósim bar. Koronavırýs ınfeksııasynyń taralýy tek mashınalar men qurylǵylardy jóndeý jáne ornatýda, sondaı-aq kompıýter men optıkalyq ónim shyǵarý sektorynda ǵana ósimniń tómendeýine áser etti.

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz