"Sońǵy 10 jylda sheteldik bankter tipti qazaqstandyq naryqtan ketip qaldy. 16 jeltoqsannan bastap sheteldik bankterdiń elde fılıaldaryn ashýǵa ruqsat etilýi sheteldik qarjy ınstıtýttarynyń naryqqa qaıta kirýge degen umtylysyna aıtarlyqtaı áser etpeıdi. Munyń birneshe sebebi bar. Osylaısha, sońǵy 10 jylda Qazaqstannyń IJО́ qurylymyndaǵy nesıelendirý úlesi tómendep ketti.  Nesıelendirýdi qajetsinetin salalar kóbeıdi.  Sheteldik bankterde mundaı qarajat árdaıym bola bermeıdi", dedi Moody’s reıtıng agenttiginiń qazaqstandyq bank sektory boıynsha jetekshi taldaýshysy  Semen Isakov onlaın-konferensııada.

Qazaqstannyń qarjy sektory sońǵy onshaqty jylda biraz ózgeristerdi bastan keshti. Bankter iriktelip, júıe qurýshy degen uǵymdar paıda boldy.

2020 jyl da bank sektoryna biraz ózgerister alyp keldi. Bul bank sektorynda sektordyń jaýapkershiligin ózine alǵan nemese belgili bir baǵyt boıynsha básekege tótep bere alatyn bankterdiń paıda bolýynyń alǵyshartyn qalyptastyrdy. Biraq osy segmenttiń ókilderi elge sheteldik bankter birinen keıin biri tizilip keledi nemese ishki naryqqa  enýge kezekke turady dep úmittenip qalýǵa bolmaıtynyn eskertip otyr. Sol sebepti qazaqstandyq bankterge birer jylǵa deıin sheteldikter keledi dep alańdamaýǵa bolady eken.

"Biz aldaǵy birer jylda naryqtyń osy segmentinde tek reseılik nemese qytaılyq banktermen ǵana básekelese alamyz. Qazir Eýrazııalyq odaq týraly kelisiminiń aıasynda Qazaqstan bankteri odaqqa múshe elderde, sáıkesinshe, Reseı, Belarýs bankteri Qazaqstanda fılıaldaryn asha alady.Qazir Qazaqstanda 14 sheteldik bank jumys isteıdi, onyń ishinde Reseı, Túrkııa elderiniń bankteri bar. Eýrazııalyq odaq elderi arasynan, tek Reseıden basqa elderdiń bankteri kelgen joq. Árıne, koronavırýs bankterdiń birigý jáne birigý prosesterin kúsheıtedi. ATF bank-tiń Jısan Bank-ti satyp alý týraly kelisim osyny rastaıdy", deıdi sarapshy.

Agenttik Jýsan Bank-ti satyp alý týraly mámileni "ATFBank" aksııalarynyń 99,76%-y qarjy naryǵy úshin oń dep sanaıdy, óıtkeni Jysan Bank-ta úlken kapıtal qory bar bolatyn.

Esterińizge sala keteıik, 2020 jyldyń aqpanynda retteýshi ATFBankke bankti 10,3 mlrd teńgege qaıta kapıtaldandyrýǵa keńes berdi. Bul shara áli júzege asyrylǵan joq. Jańa aksıoner, bizdiń oıymyzsha, ATFBank-ti qosymsha kapıtaldandyrýǵa úles qosa alady », - deıdi Moody’s bank tobynyń taldaýshysy Svetlana Pavlova.

Depozıtterdiń dollarlanýy týraly

Moody’s bank tobynyń taldaýshysy Svetlana Pavlova Qazaqstandaǵy dollarlyq depozıtter deńgeıi shamamen 40% -dy quraıtynyn basa aıtty.

"Bul óte joǵary kórsetkish. 2016 jyly ol 50%-dan asty. Tájikstan, Ázirbaıjan, Belarýssııa, Armenııa sııaqty elderde dollarlyq depozıtterdiń úlesi 50%-dan asady. Qazaqstandaǵy depozıtterdiń dollarlaný deńgeıi shamamen Ýkraına, О́zbekstan jáne Qyrǵyzstan deńgeıimen birdeı. Reseıde dollarlaný deńgeıi salystyrmaly túrde tómen. Onda dollarlyq depozıtterdiń úlesi shamamen 20% quraıdy, degenmen 2016 jyly bul kórsetkish 30% -dan asty", dep atap ótti Svetlana Pavlova.

Semen Isakov bank sektoryndaǵy marjanyń aıtarlyqtaı tómendeýin kútýge bolmaıtynyn da eskertip ótti.

"Bıyl tutynýshylyq nesıeler men ShOB nesıeleri boıynsha nesıelik demalys berildi, olar óte joǵary mólsherlemelermen berildi. Sondyqtan bankterdiń marjasy bıyl tómendemeıdi. Biraq belgili bir qaryz alýshylar nesıelerin keste boıynsha tóleýi kerek bolǵandyqtan, nesıe portfeliniń sapasyna qatysty jaǵdaı nasharlaýy múmkin. Tıisinshe, kelesi jyly bankter arasynda qaryz alýshyǵa báseke kúsheıedi", deıdi ol.

Semen Isakov bank sektoryndaǵy marjanyń aıtarlyqtaı tómendeýin kútýge bolmaıtynyn eskertti.

"Bıyl tutynýshylyq nesıeler men ShOB nesıeleri boıynsha nesıelik demalys berildi, olar óte joǵary mólsherlemelermen berildi. Sondyqtan bankterdiń marjasy bıyl tómendemeıdi. Biraq  qaryz alýshylar nesıelerin keste boıynsha tóleýi kerek bolǵandyqtan, nesıe portfeliniń sapasyna qatysty jaǵdaı nasharlaýy múmkin. Tıisinshe, kelesi jyly bankter arasynda qaryz alýshyǵa báseke kúsheıedi. Bul bankterdiń paıyzdyq marjasyna keri áser etýi múmkin. Sonymen qatar, memleket bankterge pandemııa kezinde kómektesetinin kórip otyrmyz. Bul olardy arzan, qol jetimdi qarajatpen qamtamasyz etedi. Bul bankterge nesıe boıynsha paıyzdyq shyǵystaryn ońtaılandyrýǵa kómektesedi", deıdi Semen Isakov

Ol Qazaqstanda bankterdiń paıyzdyq marjasy shamamen 5% quraıtyndyǵyn basa aıtty. Reseıde bul kórsetkish tómen shamamen 4%.

"Bul kórsetkish búkil álemdegiden áldeqaıda joǵary. Damyǵan elderde bankterdiń marjasy 1%-ǵa jaqyndaýy múmkin. Biraq, túsindirýge ruqsat etińiz, damyǵan eldermen salystyrǵanda Qazaqstandaǵy nesıelik táýekel deńgeıi de tarıhı turǵydan óte joǵary", dedi Semen Isakov.

Eske salaıyq, 2020 jyldyń 16 jeltoqsanynan bastap sheteldik bankter Qazaqstanda óz fılıaldaryn asha alady. Tıisti jarlyqqa 2020 jylǵy 21 qyrkúıekte Qazaqstan Respýblıkasy Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Madına Ábilqasymova qol qoıdy.

Qaýlyda Qazaqstanda rezıdent emes banktiń fılıalyn ashýǵa ruqsat berý tártibin anyqtaıtyn erejeler kórsetilgen. Erejeler rezıdent emes ıslam bankteriniń fılıaldaryna da qoldanylady.

Qazaqstanda fılıal ashý úshin rezıdent emes bank ýákiletti organǵa belgili bir qujattar paketin usynýy kerek. Eger barlyq qajetti qujattar usynylmaǵan bolsa, ýákiletti organ ótinishti odan ári qaraýdan dáleldi bas tartýdy 10 jumys kúni ishinde jiberedi. Erejede rezıdent emes  banktiń Qazaqstanda fılıal ashýǵa ruqsat berýden bas tartý jaǵdaılary da kórsetilgen.