Elimizde 1 mln-nan asa oqýshy dástúrli formatta oqıdy

Brıfıngte birinshi bolyp sóz alǵan Bilim jáne ǵylym vıse-mınıstri Sholpan Karınova 11 qańtardan bas­­talyp, 20 naýryzǵa deıin jalǵasatyn negizgi oqý toqsanynda sanıtarlyq ahýalǵa qaraı oqý prosesi ártúrli formatta júrgiziletinin jetkizdi.

– Sabaqtardyń 70 paıyzy shtattyq rejimde, qalǵandary qashyqtan ótedi. Biraq munda eskeretin bir jaıt bar. Qandaı pánderdi shtattyq rejimde, qaısysyn qashyqtan oqytatynyn árbir bilim berý uıymy qajettiligine qa­raı ózderi derbes anyqtaıdy. Budan bólek ınternattarda, arnaıy mektep-ınternattarda, jalpy úlgi­de­gi mektep-ınternattarda, mektep janyndaǵy ınternattarda jáne daryndy balalarǵa arnalǵan mektep-ınternattarda oqýǵa jáne tu­rýǵa ruq­sat etiledi. Barlyq jaǵdaıda shtat­­­tyq oqytý boıynsha sheshim tıis­ti aýmaqtyń bas memlekettik sanı­tarlyq dárigerlerimen birlesip qabyldanady. Qazaqstandyq mektepterde 3,4 mln bala oqıdy, onyń 41,7 paıyzy dástúrli formatta bilim alady. Ákimdikterdiń málimetinshe, 1-5 synyp oqýshylarynyń 24 paıyzy kezekshi synyptarda, 10,3 paıyzy shaǵyn jınaqtalǵan mektepterde, 260 myń 9-11 synyp oqýshylary shtattyq rejimde oqýyn jalǵastyrady, – dedi Sh.Karınova.

Karantın kezindegi qashyqtan oqy­tý barysynda ata-analar men qoǵam belsen­dileri bitirýshi synyptar­dy qa­shyqtan oqytý túlekterdiń bola­shaǵyna jasalǵan qııanatpen teń ekenin aıtyp, dabyl qaqqan edi. Osy oı eskerildi me eken, mı­nıstr­lik ókili menshik nysanyna qara­mastan elimizdegi barlyq bilim berý uıym­da­rynda bitirýshi synyp oqý­shy­la­rynyń negizgi pánderdi dás­túr­li formatta oqıtynyn málim­dedi.

– Pánderdiń 70 paıyzy dástúrli for­matta, al 30 paıyzy qashyqtan oqy­­ty­lady. Bıyl elimiz boıynsha bi­tirý­­shi synyptardaǵy oqýshy­lar­dyń sany 440 myńnan asady. Oqý prosesin aralas formatta uıymdastyrý kezinde sanıtarlyq-epıdemııalyq normalar saqtalyp, sabaqtardyń yńǵaıly kestesi qurylady. Sondaı-aq áleýmettik araqashyqtyqty saq­taý úshin aýysymdar men kishi aýy­sym­dar sany ulǵaıtylyp, árbir synyp úshin sabaq arasyndaǵy úzi­lis­ter ár­túrli ýaqytta bolady. Sa­nı­tarlyq talap­tarǵa sáıkes mektepke kirý ke­zinde bilim alýshylar men peda­gog­­terdiń dene qyzýyn kúnde­lik­ti ólsheý qajet. Qajet bolǵan jaǵ­daı­da pedagogterdiń, oqýshy­lar­dyń jáne ata-analardyń qalaýy boıynsha shtattyq formatta bilim alyp jatqan oqýshylar úshin mektepte jeke konsýltasııalar ótkizýge ruq­sat beriledi. Biraq bir topta 5 adam­nan artyq bolmaýy tıis, – dedi vıse-mınıstr.

97 kolledj oflaın bilim beredi

Elimizde 796 kolledj jumys is­teı­di. Jalpy kolledjderde jańa semestr 18 qańtarda bastalady. Ekinshi semestrden bastap qazaqstandyq kol­ledjderde oqý prosesi dástúrli, qashyqtan jáne aralas formatta jalǵasady.

– Kolledjderdiń birinshi kýrs stý­dentteri oqýyn shtattyq rejimde oqı­dy. Olardyń sany búginde 149 myńnan asady. Aýyldyq jerler men shaǵyn qalalarda ornalasqan 97 kolledj, sondaı-aq Ishki ister mınıs­trliginiń jáne Qorǵanys mı­nıs­trliginiń janyndaǵy, buǵan qosa taǵy 14 jabyq kolledj óz stýdent­teri úshin oqýdy dástúrli for­mat­­ta uıymdastyrady. Qazirgi tańda jergilikti atqarýshy organ­dar men bilim berý uıymdary mekemelerdi da­ıyndaıdy jáne oqytý úshin qo­laı­ly sanıtarlyq jaǵdaı jasaıdy. Munda da 70/30 qaǵıdaty qol­da­nylady, sondaı-aq formatty jáne pánderdi uıymdardyń ózderi tańdaıdy. Sonymen qatar qaladan tys jerlerden kelgen stýdentter úshin jataqhanalarda barlyq jaǵdaı jasalady, – dedi Sh.Karınova.

Vıse-mınıstrdiń málimdeýinshe, oqý úderisin uıymdastyrý boıynsha ádistemelik usynymdar ázirlenip, barlyq bilim berý uıymyna jet­ki­zil­­di. Sondyqtan daıyndyq tolyq júrgizilgen. Aýdıtorııadaǵy sabaq­tar­dyń uzaqtyǵy 45 mınýttan aspaıdy, kolledj ákimshiligi soǵan laıyqty keste qurady. Aýdıtorııalardy sanı­tar­lyq tazartý sabaqtar arasyn­daǵy úzilister kezinde jáne odan keıin de júzege asyrylady.

JOO dástúrli formatqa birtindep kóshedi

Bilim jáne ǵylym mınıstriniń joǵary bilim berý boıynsha orynbasary Mıras Dáýlenov atalǵan brıfıngte otandyq joǵary oqý oryn­da­rynyń aldaǵy semestrde birtindep dástúrli formatta oqytýǵa kóshetinin aıtty.

– Elimizde 128 joǵary oqý orny jumys isteıdi, onda 600 myńnan asa stýdent bilim alady. 18 qańtar men 15 aqpan aralyǵynda JOO-da kóktemgi semestr bastalady. Dástúrli oqytýǵa birtindep kóshý máselesi pysyqtalyp jatyr. El aýmaǵynda koronavırýs ınfek­sııasynyń paıda bolýy men tara­lýyna jol bermeý jónindegi vedomstvoaralyq komıssııanyń sheshimi boıynsha 1-kýrs stýdentteri, ıaǵnı 150 myń adam úshin oqý prosesi aralas formatta uıymdastyrylady. Demek, dáris­ter onlaın rejimde, semınarlar, qoldanbaly sıpattaǵy zerthanalyq jáne praktıkalyq sabaqtar kúndizgi formatta ótedi. 2-shi jáne 3-kýrstarda oqytý kúzgi semestrdegideı da­ıyndyq baǵyttaryna baılanys­ty qashyqtan nemese aralas for­mat­tarda júrgiziledi. Peda­go­gı­ka­­lyq, gýmanıtarlyq, áleýmettik ǵy­­lymdar, jýrnalıstıka, bıznes, basqarý jáne quqyq, t.b. ba­ǵyt­­tar boıynsha qashyqtan oqytý usy­ny­lady. Al óner, jaratylystaný ǵylymdary, ınjenerlik salalar, aýyl sharýashylyǵy, densaýlyq saqtaý jáne t. b. baǵyttar boıyn­sha stýdentter aralas formatta bi­lim alady. JOO stýdentterdi osy formatta qabyldaýǵa daıyn. Qazir­gi ýaqytta tıisti sanıtarlyq-epıde­mııalyq talaptardy saqtaýǵa qa­jetti jaǵdaılar jasalǵan, – dedi M.Dáýlenov.

Mınıstrlik ókiliniń aıtýynsha, basqa qalalardan kelgen stýdentterge jataqhanalardan oryn beriledi, biraq bólmelerde adam sany 50 paıyzdan aspaýy tıis. Al joǵary bilimnen keıingi oqytý jaǵdaıynda teorııalyq dárister (qajet bolsa), ǵylymı-zertteý jumystaryn oryndaý, magıstranttar men doktoranttardy qorytyndy attestattaý joǵary oqý ornynyń aka­de­mııalyq saıasaty men kúntizbesine sáıkes qashyqtan jáne aralas formatta jalǵasady.