Juqpaly emes aýrýlardyń zııandylyǵyn azaıtý jónindegi qaýymdastyq quryldy

Medısına • 28 Qańtar, 2021

Juqpaly emes aýrýlardyń zııandylyǵyn azaıtý jónindegi qaýymdastyq quryldy

Búgin «Aman-saýlyq» qoǵamdyq qory ınfeksııalyq emes aýrýlardyń qaýip faktorlarynan týyndaǵan zııandy azaıtý jónindegi «Densaýlyq» qaýymdastyǵynyń qurylǵanyn jarııalady. Onyń negizgi mindeti-árkimniń densaýlyqqa quqyǵyn iske asyrý, dep habarlaıdy Egemen.kz

Aınash ESALY

О́mir sapasy men onyń uzaqtyǵy densaýlyqqa tikeleı táýeldi. Densaýlyq kóbinese biz jeıtin jáne ishetin nársege, ómir saltyna, sondaı-aq medısınalyq qyzmetterdiń sapasy men qol jetimdiligine baılanysty.

«Densaýlyq» qaýymdastyǵyn qurýdyń bastamashysy «Aman-saýlyq» QQ prezıdenti, densaýlyq saqtaýdy uıymdastyrýshy dáriger, Naýqastardyń qaýipsizdigi jáne quqyqtaryn qorǵaý jónindegi halyqaralyq bastamanyń múshesi Baqyt Túmenova boldy.

«Álemdik tájirıbe zııandy azaıtý strategııasy arqyly densaýlyqqa qaýipti azaıtý úshin kúsh pen tájirıbeni biriktirýdiń mańyzdylyǵyn kórsetedi. Sondyqtan Qazaqstanda ınfeksııalyq emes aýrýlardyń qaýip faktorlarynyń zııanyn azaıtý máselelerimen maqsatty túrde aınalysatyn «Densaýlyq» qaýymdastyǵyn quratyn kez keldi dep oılaımyn. Bul ǵalymdar, medısına qyzmetkerleri, bıznes, buqaralyq aqparat quraldary men ÚEU odaǵy bolady. Qaýymdastyqtyń qyzmeti densaýlyqqa zııandy azaıtý strategııasyn ázirleýge, halyq arasynda durys ómir salty men salaýatty ádetterdiń mańyzdylyǵyn nasıhattaýǵa, aýrýlardyń aldyn alýǵa, sondaı-aq memlekettik organdarmen, qazaqstandyq jáne sheteldik uıymdarmen, ǵylymı qoǵamdastyqtarmen áriptestik qatynastardy jolǵa qoıýǵa baǵyttalatyn bolady. Sarapshylar men tájirıbeli dárigerlerdi, ǵalymdardy, bıznes pen ÚEU ókilderin yntymaqtastyqqa shaqyramyn», dedi Baqyt Túmenova.

99587

Kóptegen juqpaly emes aýrýlardyń ishinde DDU ólim-jitimniń joǵary deńgeıine baılanysty eń qaýipti 4 túrdi anyqtaıdy: júrek-tamyr aýrýlary, mysaly, júrektiń ıshemııalyq aýrýy jáne ınsýlt, onkologııalyq aýrýlar, ókpeniń sozylmaly respıratorlyq aýrýlary jáne qant dıabeti. Jaman ádetter de osy aýrýlardyń damý qaýpine ákeledi: maskúnemdik, nashaqorlyq, temeki shegý, durys tamaqtanbaý jáne kóp qozǵalmaý.

Bir sátte adamdardyń jaman ádetterin ózgertý múmkin emes, sondyqtan zııandy azaıtý strategııasy búkil álemde tıimdi júzege asyrylady. Bul ár adamnyń densaýlyǵyn saqtaýǵa baǵyttalǵan jáne densaýlyqqa zııandy minez-qulyqqa tyıym salýǵa emes, zııandy saldardy azaıtýǵa jáne minez-qulyqty qaýipsiz etip ózgertýge baǵyttalǵan tásil.

2017 jyldyń mamyr aıynda «Aman-saýlyq» QQ bazasynda IEA táýekel faktorlaryn tómendetý boıynsha jumys toby quryldy, onyń quramyna Baqyt Túmenova bastaǵan respýblıkanyń saraptamalyq qoǵamdastyǵy men memlekettik organdarynyń 11 ókili kirdi.

3,5 jyl boıy jumys tobynyń músheleri baspasóz konferensııalary men áleýmettik aksııalar ótkizdi, IEA problemalarynyń zamanaýı tásilderi men sheshimderin talqylady. Olar sondaı-aq baspasózde belsendi sóz sóıledi, halyqaralyq konferensııalarǵa qatysty, halyqaralyq tájirıbeni zertteı otyryp, óz zertteýlerin júrgizdi, Úkimetke taldaý jazbalaryn daıyndady. Sondaı-aq, osy kezeńde Reseı, Ýkraına, Qyrǵyzstan, Armenııa, Ulybrıtanııa, Avstralııa, Avstrııa, Izraıl jáne Amerıkanyń halyqaralyq ǵylymı qoǵamdastyqtarymen seriktestik ornatyldy.

Top sarapshylary «Infeksııalyq emes aýrýlardyń qaýip faktorlarynan bolatyn zııandy azaıtý tujyrymdamasy» jobasyn ázirlep, usyndy. Ol QR Densaýlyq saqtaý salasyn damytýdyń 2016-2019 jyldarǵa arnalǵan «Densaýlyq» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda densaýlyq saqtaý salasyndaǵy memlekettik saıasattyń mindetterin tıimdi iske asyrýdyń quraly bolyp tabylady.

Jumys tobynyń músheleri óz zertteýlerin júrgizdi. Onda aǵymdaǵy jaǵdaıdy jáne qazirgi úrdisterdi taldaý negizinde zııandy azaıtý tujyrymdamasyn is júzinde iske asyrýdan yqtımal ekonomıkalyq tıimdilikke baǵa berildi. Esepteýler zııandy azaıtý strategııasynyń qaǵıdattaryn qoldanǵan kezde memleket 2019-2030 jyldar aralyǵyndaǵy kezeńde 387,1 mlrd teńgeni nemese jyl saıyn 38,71 mlrd. teńgeni únemdeı alatynyn kórsetti.

Negizinen, zııandy azaıtý strategııasy – bul adamdar óz densaýlyǵyna qatysty máselelerdi sanaly jáne jaýapkershilikpen qabyldaýy úshin halyqty densaýlyqqa tónetin qaýipter týraly aqparattandyrýǵa baǵyttalǵan profılaktıkalyq jumys. Ony belsendi qoldaný bolashaqta deni saý ult qalyptastyrýǵa ǵana emes, sonymen birge memleketke el bıýdjetine túsetin aýyrtpalyqty edáýir jeńildetýge de kómektesedi.

ALMATY

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz