Ulttyq bank: Biz qazir ınflıasııalyq boljamdarǵa emes, naqty faktige nazar aýdaramyz

UB ókili naqtylap ótkendeı,  sońǵy úsh jyl boıy aıtyp kelgen ınflıasııalyq táýekelder endi qalypqa kele bastaǵandaı. «Biz qazir ınflıasııanyń ósýi týraly kútýge emes, naqty faktige nazar aýdaramyz. Maýsym aıynda baǵalar biz kútkennen áldeqaıda joǵary boldy.Sonymen qatar biz ınflıasııalyq táýekelder men belgisizdiktiń ósýine den qoıamyz. Eger optımıstik boljamdar ınflıasııanyń maqsatqa jaqyndyǵyn áli de boljaıtyn bolsa, onda ınflıasııalyq kútýlerdiń oń jaqtary aýqymdy jáne uzaǵyraq boldy» deıdi Sabıt Hakımjanov.

Mundaı jaǵdaıda, árıne, mólsherlemeniń kóteriletini belgili nárse. Qazirgi jaǵdaıdyń qısynyn, odan qaldy, bizdiń budan buryn aıtqanymyzdy eskere otyryp, ásirese kommýnıkasııalarda mólsherlemeni saqtaý jónindegi maýsymdaǵy sheshimnen keıin mólsherlemeni kóterý týraly sheshim – naryqta eshkimdi de tańqaldyra qoımady.

«Naryqta bolashaqqa arnalǵan mólsherleme týraly, mólsherleme boıynsha sheshimderdiń artynda qandaı faktorlar turǵany týraly túsinik bolýy, ınflıasııanyń kóptegen sebepterin jáne ınflıasııanyń sebebine baılanysty paıyzdyq mólsherleme saıasatynyń pármendiligin túsiný qajet dep sanaımyn.

Memlekettik shyǵystardyń ósýinen bastaıyq. Bul eń mańyzdy faktor, óıtkeni ol makro saıasattyń quraly bolyp tabylady jáne orta merzimdi ınflıasııalyq aıany anyqtaıdy. Bul faktor úı sharýashylyqtarynyń suranysyn tikeleı transfertter men memlekettik qyzmetshilerdiń jalaqysy arqyly, janama túrde memlekettik satyp alýlar arqyly jáne keń aýqymdy tutynýshylardy qamtıtyn aqsha jáne taýar aınalymynyń sıkli arqyly qalyptastyrady. Inflıasııany tejeý úshin memlekettik shyǵystar tártibin qamtamasyz etý mańyzdy» deıdi UB ókili.  

Osyǵan baılanysty paıyzdyq mólsherleme álsiz jáne janama qural bolyp tabylatynyn sarapshylar osyǵan deıin aıtqan bolatyn.  Mólsherlemeniń kóterilýi aıaǵa qatysty ınflıasııanyń tómendeýine ákeledi dep kútýdiń qajeti joq. Bizdiń aldymyzda naqty maqsat tur, ol – fıskaldy saıasat aıasynda ınflıasııanyń dúrlikpe údeýi men baǵamdyq kútýlerdiń sońynan «zymyraý» qaýpin tómendetý úshin monetarlyq tártipti qamtamasyz etý. 

«Qazir naqty ınflıasııada bul komponent joq, biraq táýekel bar. Búginde biz taýar naryǵyndaǵy baǵalarda baıqap otyrǵanymyz ekonomıkanyń jınaqtalǵan baǵalyq aýytqýlarǵa jáne teńgerimsizdikterge aıtarlyqtaı dárejede eriksiz jáne qajetti yńǵaılanýy bolyp tabylady. Osy faktorlardyń barlyǵy usynys jaǵynda. Búgin men úsheýin bólip kórseter edim» deıdi UB ókili.

Sarapshy naqtylap ótkendeı, onyń alǵashqysy  – aıyrbastaý baǵamynyń ımporttyq baǵalarǵa áser etý táýekeli. Ol árqashan bolǵan, búgin de bar. Mólsherlemeniń kóterilýi valıýta naryǵyndaǵy táýekelder men kiristilik arasyndaǵy ornalasý teńgerimin teńgeniń paıdasyna azdap ózgertedi, biraq teńgege qarsy alypsatarlyq tıimsiz bolýy úshin bizge naryqqa odan ári kóterýge daıyn ekenimizdi bildiretin belgi berý mańyzdy. Alaıda, baǵamdy mólsherleme arqyly basqarýǵa tyrysý durys bolmas edi.

«Biz budan ótkenbiz. Ekinshi faktor – kommýnaldyq qyzmetterge tarıfterdiń ósý qaýpi. Ol bizdiń naryqta burynnan bar, búgin de bar. Eger monopolısterdiń tarıfteri tómen bolsa, onda jabdyq tozady, kommýnaldyq qyzmetterdiń sapasy men senimdiligi tómendeıdi. Mundaı jasyryn ınflıasııa ekonomıkanyń damýy úshin de, tutynýshy úshin de ashyq ınflıasııadan áldeqaıda nashar. Sondyqtan tarıfterdiń ósýi salystyrmaly baǵalardy neǵurlym turaqty kúıge keltirý qajettiliginen týyndasa, aqsha-kredıt saıasaty den qoıýǵa tıis faktor emes» deıdi sarapshy.

Ulttyq bank ókili  úshinshi faktor retinde otandyq kókónister, aýylsharýashylyq ónimderi men maı baǵasynyń ósýin aıtty. . Munda, árıne, usynys pen suranys faktorlary aralas bolady. Biraq kókónisterdiń jazǵy baǵasy, ádette, maýsymdyq molshylyqty, kóbinese otandyq ónimder molshylyǵyn kórsetedi. Maýsymdaǵy azyq-túlik baǵasynyń ósýi baǵanyń bastapqyda egistikte, sodan keıin saýda sórelerinde óskenin kórsetedi. Suıyq maıdyń qymbattaýy – bul ımporttyq baǵanyń ósýi, ıaǵnı usynys faktory.

«Mindet – mólsherlemeniń kómegimen salystyrmaly baǵany retteýdiń naryqtyq prosesterin baıaýlatý nemese tejeý emes. Aqsha-kredıt saıasatynyń quraldary ekonomıkaǵa birden emes, uzaq ýaqyttan keıin jáne ózgermeli aýytqýmen áser etetinin bilýimiz kerek.

Monetarlyq tártip tıimdi jáne senimdi bolý úshin radıkaldy jáne boljanbaıtyn bola almaıdy. Kredıttik talaptardyń turaqtylyǵy men boljamdylyǵy áldeqaıda mańyzdy» dep sózin túıindedi Sábıt Hakımjanov.