«Aqyn» Tokıoda top jardy

Nemis jazýshysy German Gesseniń ózi týraly jazylǵan «Avtorlyq kesh» shyǵar­masy­nyń jelisinde túsirilgen aıtýly fılm – rejısser О́mirbaevtyń kıno salasynda túıgen ómirlik tájirıbesin kórsetken kezekti tyń týyndylarynyń biri hám biregeıi.

Iá, rejısser álemi – túpsiz tereń tuń­ǵıyq, jumbaq álem. Onyń sheshimin tabý kez kelgen kórermenge qol emes. Olaı deıti­nimiz, Dárejan О́mirbaevtyń az túsirse de saz túsiretin ár jumysy kásibı mamandar men áriptesteri arasynda joǵary baǵalan­ǵanymen, qarapaıym ha­lyq úshin áli de ashyl­maǵan araldaı. Onyń sebebi jal­ǵyz – kınorejısser áý bastan-aq óz jolyn aıqyn belgiledi, ol – naǵyz kıno tilinde kıno túsirý.

Avtorlyq fılm degen erekshe baǵytta baǵyn synap júrgen sýretkerdiń qoltańbasy da qat­parly: baıaý órbıtin temporıtm, naqty esep pen logıkaǵa baǵynǵan sıýjet, sezimge de, sóz­ge de sarań, biraq oıǵa, ishki tolǵanysqa baı akterler oıy­ny... Fransııanyń «Ádebıet já­ne óner» ordeniniń kavaleri, táýelsiz Platınaly «Tarlan» syılyǵynyń laý­reaty, kınorejısser Dárejan О́mir­baevty ózge rejısserlerden daralaı­tyn menshikti stıl bul. Tereń tolǵanys, ordaly oıy­men azǵa aıqyn, kópke tylsym bolǵan rejısserdiń kıno tilinde tol­ǵa­natyn ómir hám óner jaı­ly paıym­dary da kesek. Muny Tokıo festıva­line qazylyq et­­ken kıno synshylar da bir­aýyz­dan moıyndady:

– Festıvaldyń qazylar al­­qasy osy júl­deni Dárejan О́mir­baevqa berdi, óıtkeni bizge fılm­degi rejısserdiń ózine ǵana tán qoltańbasy aıryqsha unady, – dep sóz bastaǵan qazylar alqasynyń múshesi Krıs Fýdjıvara (Chris Fujiwara) ári qaraı kıno­týyn­dynyń ereksheligine toqtaldy. – Bul fılm – poe­zııa týraly ǵana emes, sondaı-aq osy óner­di baǵa­lamaıtyn zamanda aqyn bolýdyń qan­shalyqty qıyn eke­nin kórsetetin úzdik jumys. Búgingi kúni bul problema tá­ýel­siz kınogerlerdiń aldynda tur desem, tıtteı de artyq aıtqanym emes. Atalǵan kórkem týyndy – adamzattyń rýhanı damýyna teńdessiz úles qosatyn ónerge nemquraıly qaramaıtyn adamdardyń eńbegi.

Aıta keteıik, 1980 jyldan beri ótkizilip kele jat­qan Tokyo International Film Festival kınofestıvali – Halyq­ara­lyq kınoprodıýserler qa­ýym­dastyǵy federasııasynyń (FIAPF ) tirkeýinen ótken, «A» sanatyndaǵy álemdegi úzdik 15 kıno­baıqaýdyń qataryna kiretin bedeldi festıvaldardyń biri.

Halyqaralyq deńgeıdegi beldi festıvaldyń basty júldesin qan­jyǵasyna baılap, ulttyq kıne­matografııaǵa ólsheýsiz olja salǵan qazaqstandyq rejısser óz sózinde «Aqyn» fılmin joǵary baǵalaǵan qazylar alqasy men festıval kórermenderine alǵy­syn bildirip, kórkem týyndynyń naqty baǵasyn ýaqyt beretinin atap ótti.

– Bul – meniń ǵana emes, búkil túsirilim tobynyń, sondaı-aq «Qa­zaqfılm» kıno­stýdııasy­nyń jeńisi. Osyndaı júldeler ­toq­tamaı jumys isteýge jiger be­re­di, kóp rahmet, – dedi Dáre­jan О́mirbaev.

Mádenıet jáne sport mı­nıstrliginiń tapsyrysy bo­ıynsha «Ulttyq kınony qoldaý mem­lekettik ortalyǵynyń» qol­­­­­­­da­ýymen Sh.Aımanov atyn­da­­ǵy «Qazaqfılm» AQ túsir­gen «Aqyn» fılmi Dıdar esimdi mo­­ıyn­dalmaǵan qalamgerdiń ómi­ri týraly baıan­daıdy. Kórkem týyndydaǵy basty róldi «Jigit­ter» tobynyń ánshisi Erdos Qa­­naev som­dady. Fılmniń túsi­­­rilim jumystary Almaty qa­la­­synda ótti. Kartınanyń qoıý­shy operatory Borıs Troshev, qoıýshy sýretshisi Aleksandr Rorokın, prodıýserleri – Iýlııa Kım men Erjan Ahmetov.

To­kıo­da moıyndalǵan «Aqyn­­­­­­­­nyń» óz elindegi hám jal­py kı­no álemindegi taǵdyry la­ıym ­ta­­bysty bolsyn deıik, en­deshe!