Áleýmettik jeli qasirettiń ortasyna aınalyp barady

Esterińizde bolsa, ótken senbide Býf­falo qalasyndaǵy Tops Friendly Mar­ket sýpermarketinde belgisiz bireý dú­ken­degilerge oq jaýdyrǵan bolatyn. Sonyń saldarynan 10 adam qaza taýyp, úsheýi aýyr jaraqattanǵan. Qurban bol­ǵan­dar­dyń 11-i qara násildi, qalǵan ekeýi aq ná­sil­di.

Shahar bıligi oqıǵany «óshpendilik pen násildik negizdegi zorlyq-zombylyq ekstremızmi» dep sıpattady. Quqyq qor­­ǵaý organdarynyń ókilderi shabýyl ja­sa­ǵan sodyr arnaıy kıim kıip, avtomatty qarýmen kelgenin aıtty. Ol sýpermarket aldynda tórt adamdy atyp tastapty. Onyń úsheýi qaza tapsa, bireýi aman qalǵan. Sodan keıin ol sýpermarketke kirgen. О́zin toqtatpaq bolǵan kúzetshini atyp tastaǵan. Sóıtip dúkende saýda jasap júrgen taǵy 8 adamǵa oq jaýdyrǵan.

Peıton Gendron esimdi sodyr kóp uzamaı-aq qolǵa tústi. Jergilikti polı­sııa­nyń habarlaýynsha, kúdikti 18 jastaǵy aq násildi. Ol shabýylǵa ábden daıyndalǵan kó­rinedi. Qara násildiler mekendegen aýdanǵa keler buryn arnaıy áskerı kıim kıip, qarý-jaraǵyn saılap kelgen. Tipti, basyna kıgen kaskasyna vıdeokamera ornatyp, áreketin onlaın efırde kórsetken.

Býffalo meri Baıron Braýn qaıǵyly jaǵdaıǵa baılanysty pikir bildirdi. Onyń aıtýynsha, kez kelgen qaýymdastyq mun­daı oqıǵamen betpe-bet kelýi múmkin. Al Erı okrýginiń sherıfi Djon Garsıa sodyrdyń áreketin zulymdyqqa balady.

Qolǵa túsken kúdikti birinshi dárejeli kisi óltirdi degen aıyppen jaýapqa tartylady. Sondaı-aq ony kepilsiz qamaýǵa alǵan. Aldaǵy aptada sot otyrysy ótedi.

Osy oqıǵadan keıin Nıý-Iork shtaty­nyń bas prokýrory áleýmettik jeli kom­pa­nııalarynyń keı adamnyń radıkaldanýyna qatysty tergeý bastady. Tergeý ke­zinde áleýmettik jelilerdiń oqıǵany strım jasaý, taratý nemese josparlaý úshin qanshalyqty paıdalanylatynyn zerdelemek.

Shtat gýbernatory Býffalodaǵy shabýyl­ǵa áleýmettik jeliler kináli dep má­lim­dedi. Tehnologııalyq kompanııaǵa syn aıtýshylar olardyń qarýly qylmyskerdiń zorlyq-zombylyqqa shaqyratyn jazbalaryn joıýǵa asyqpaıdy dep kinálady.

«Býffalodaǵy terrorlyq shabýyl jek kórýshilikti taratatyn jáne nasıhattaıtyn onlaın forýmdardyń áseri men qaýpin taǵy bir ret kórsetti», dedi Nıý-Iork shtatynyń Bas prokýrory Letıtııa Djeıms.

Kúdikti Peıton Gendron Google-de manıfest jarııalap, Amazon-ǵa tıesili Twitch-te áreketin tikeleı efırde kórset­ken. Sońǵysy atys bastalǵannan keıin eki mınýt ishinde strımdi óshirip tastaǵany, vıdeony joıýǵa tez áreket etkenin habarlady. Alaıda osy eki mınýt vıdeonyń basqa jerge taraýyna jetkilikti boldy.

Kóp uzamaı basqa áleýmettik jeli­lerde vıdeo qyzý tarala bastady. Túpnusqa beı­ne­niń úzindisi Streamable dep atalatyn saıtta jarııalanǵan eken. Ony saıttan óshirip tastaǵanǵa deıin úsh mıllıonnan astam ret qaralǵan. Bul beıneniń sil­te­me­sin jurttar túsirilimnen birneshe saǵat ótken soń Facebook pen Twitter jeli­le­ri arqyly jappaı bólise bastady.

Býffalodaǵy atystan keıin kóp uza­maı-aq AQSh prezıdenti qalaǵa baryp, qaza tapqandarǵa arnap gúl shoqtaryn qoıdy. Osy rásim kezinde sóılegen sózinde Aq úı basshysy aq násildilerdiń ústemdigin ýǵa balady. Sondaı-aq mundaı túsinikti bı­lik­ke, saıası paıdaǵa umtylatyndardyń áreketi dep málimdedi.

«Amerıkada zulymdyq jeńbeıdi. Buǵan ýáde beremin. О́shpendilik basym túspeıdi jáne aq ústemdikke jol joq. Aqtardyń ústemdigi degen – ý. Bul ý dene­miz­de jaıylyp, saıasatqa ótti. Kóz aldymyzda irińdep, taralýyna jol berildi. Endi oǵan jol joq. Qaıtalap aıtamyn, jol joq. Amerıkada aq násildilerdiń ús­tem­digi ıdeologııasyna oryn joq ekenin barynsha anyq jáne kúshpen aıtýymyz kerek. Eshqashan. Muny aıtpaý, aıyptamaý sybaılasqa aınaldyrady. Únsizdik – sybaılastyq. Sybaılastyq. Biz únsiz qala almaımyz», dedi Baıden.

Aıta keterligi, keıingi kezde jaýyzdyq áreketin tikeleı efırde taratý beleń alyp barady. Osydan úsh jyl buryn Jańa Zelandııadaǵy Kraıstcherch qalasynda sodyr eki meshitte 51 adamdy óltirý áreketin Facebook-te tikeleı efırde taratqan edi. Sol jyldyń qazan aıynda Germanııadaǵy sodyr jappaı atys áreketin Twitch-te tikeleı efırde taratqan.