Murat Sıqymbaev: «Qazaq stıliniń» jarqyn jeńisteri áli alda

– Murat Sálimjanuly, Jánibektiń jarqyn jeńisi qutty bolsyn! Jankúıer­lerdiń deni «ýaqytsha» álem chempıony ataǵy úshin aıqas osylaısha tez aıaq­ta­lady dep esh oılaǵan joq edi. Al siz shá­kir­tińizge senimdi boldyńyz ba?

– Oǵan esh kúmánim bolǵan joq. Negizi qarsylasy da osal emes edi. Dıgným – osyǵan deıin eshkimnen jeńilmegen saqa sportshy. Desek te Jánibektiń sheberlik deńgeıi Dennıden bir bas joǵary ekenin jekpe-jek barysynda anyq baıqadyq.

– Siz Almatynyń irgesindegi Qara­sý aýylynda dúnıege keldińiz. Al Álim­hanuly – qazirgi Jetisý oblysyna qa­ras­ty Ala­kól aýdanynyń týmasy. Siz­derdiń jol­da­ryńyz qalaı toǵysyp júr?

– 2002 jyly belgili kásipker Baýyrjan Ospanov óziniń kindik qany tamǵan jerinde boks úıirmesin ashyp, ol kisi maǵan sol jaqta bapker bolý jóninde usynys aıtty. Men kelistim. Sodan kıim-keshegimdi arqalap, Almaty oblysyndaǵy Alakól aýdanynyń Jylandy aýylyna attandym. Ol jaqta Baýyrjan aǵa esh alańsyz daıarlaný úshin qajetti jaǵdaıdyń barlyǵyn jasady. Men de, jastar da eshteńeden tarlyq kórgen joqpyz. Ýaqyt oza tynymsyz eńbek óz jemisin berdi.

– Aýylda júrgen kezinen Jánibektiń boıynda bula kúshtiń buǵyp jatqanyn baıqadyńyz ba?

– Jánibekti jeti jasynda maǵan ana­synyń ózi ákelip tabystady. Onyń sport­tyń qaı túrine de beıim ekenin bir­den baıqadym. Fýtboldy jaqsy oınaıdy, judyryqtasýdan da tartynbaıdy. Jyldam oılap, shuǵyl sheshim qabyldaı biledi. Eńbekqorlyǵy men namysqoılyǵy taǵy bar. Al eń bastysy, kórsetilgen ádis-tásilderdi lezde-aq meń­geredi eken. Jánibektiń boıynan osy qasıetterdi kórgen soń bul baladan keleshekte myqty boksshy shyǵatynyn ishim sezdi. Bul sózimniń rastyǵyna Baýyrjan Ospanov myrza kýá. Aýylǵa kelgen saparlarynyń birinde ol kisi: «Qalaı, jumysyń ońdy ma? Jy­landyda myqty jigitter bar ma eken?» dep til qatty. Sol mezette men: «Aǵa, bir úıir jylqynyń ishinen tórt tuıaǵyn teń basatyn tulpardy tanydym. Kózi janyp tur, boıyn­daǵy bula kúshi bulqynyp jatyr. Keleshekte osy bala álem chempıony atanyp, qazaqtyń maqtan tutar ulyna aınalady», dep janymda turǵan Jánibekti kórsettim. Qazir oılap otyrsam, sol sózdi Alla taǵala aýzyma salǵan eken. Arada birer jyl ótkennen keıin sol kezdegi aýyl balasy álemdik deńgeıde moıyndalǵan boksshyǵa aınaldy.

– Shákirtińiz alǵash ret qaı kezde jarq etip kórindi?

– Áýeli aýdan men oblys kóleminde dara­landyq. Odan respýblıkalyq jarys­tarǵa jolymyz tústi. Sodan halyqaralyq dodalarǵa qatysa bastadyq. Birde utyldyq, birde uttyq degendeı. Al men úshin jadymda erekshe saqtalǵan jarys – 2012 jyly Astanada ótken eresekter arasyndaǵy el chempıonaty. Atalǵan jarysta 75 kılo salmaqta synǵa túsken 19 jastaǵy shákirtim Rýstam Sybaev pen Erik Áljanov syndy saqa sportshylardy san soqtyryp, bas júldeni oljalady.

– Álimhanulynyń odan keıingi júrip ótken joly jankúıerlerdiń kóz aldynda. Ol álem jáne qurlyq chempıony atandy, Azııa oıyndarynda bas júldeni oljalady. Sol kezde de Jánibekti ózińiz jattyqtyrǵan bolarsyz...

– Árıne, tól shákirtim bolǵandyqtan, barlyq jarysqa ony ózim baptadym. Arasynda bapkerliktiń qamytyn kıgen týǵan baýyrym Qanat Sıqymbaev pen Qazaqtyń sport jáne týrızm akademııasynda ustazdyq etip júrgen Dastan Sádýaqasov kómektesti. Olardyń ekeýi de elimizdiń eńbek sińirgen jattyqtyrýshylary.

– Rıo Olımpıadasyndaǵy sátsizdikten keıin shákirtińiz kásipqoılar arasynda baq synaýǵa bel býdy. Onyń bul she­shi­mi­ne qarsy bolmaǵan shyǵarsyz?

– Áýelde onyń áýesqoılar arasynda biraz júre turǵanyn qaladym. Biraq Jánibektiń tańdaýy solaı bolǵan soń qarsy ýáj aıtpadym. О́tken ǵasyrdyń toqsanynshy jyldary baýyrym Qanatpen birge men de kásipqoı rıngte biraz judyryqtasyp, túrli dúbirli dodaǵa qa­tysqanymdy jankúıerler jaqsy biledi. Jánibekti jattyqtyrǵan kezde oǵan ká­sipqoı boks­tyń da qyr-syryn úırettim. Sol sebepti de jańa ortaǵa beıimdelý Álim­hanuly úshin aıtarlyqtaı qıyndyq týǵyz­ǵan joq.

– Qazirgi kezde sheteldik mamandardyń ózderi Qazaq style degen búrkenshik esim­men tanylǵan qandasymyzdyń «bola­sha­ǵy jarqyn» degen syńaıda áńgimeler aı­typ júr. Al sizdiń oıyńyz qalaı?

– Álimhanulynyń kásipqoı rıngte ózin túbegeıli moıyndatýǵa kúsh-qabileti jetetinine senimdimin. Negizi orta salmaqta kil myqtylar shoǵyrlanǵany belgili. Ame­rıkalyq Demetrıýs Andrade men Djermall Charlo jáne meksıkalyq Haıme Mýngııanyń qaı-qaısyn alsańyzdar da, «naǵyz sen tur, men ataıyndar». Biraq qazaqtyń qaısar uly olardyń eshqaısynan qaımyǵatyn emes. Kerisinshe, barlyǵymen jekpe-jekke shyǵýǵa daıar. Buıyrtsa, sol jekpe-jek­terdiń de kýási bolarmyz. Jalpy, óz basym Jánibektiń jarqyn jeńisteri áli alda dep esepteımin.

– Áńgimeńizge rahmet.

Áńgimelesken

Ǵalym SÚLEIMEN,

«Egemen Qazaqstan»