Maǵjannyń qarasózderi

Maǵjan Jumabaevtyń birinshi qarasózi «Balapan qanat qaqty» dep atalady. Muny ol «Balapan» jýrnalyna arnap jazypty. «Ba­lapan qanat qaqty... jas edi. Qa­naty da qatyp jetken joq edi. Amalsyz qaqty. Soltústiktiń sýy­­­ǵyna shydaı almady. Sýyq jel súıe­gine jetti. Yzǵar ókpe­sine ótti. Ushyp ormanǵa baryp edi, kúni keshe kúbirlesip, kúlim­desip, jyly qushaǵyn ashyp tur­ǵan aǵashtar buǵan moınyn bur­mady. Ushyp toǵaıǵa baryp edi, qansha shyryldap aınalyp júr­se de, qaly aq kebinin jamylyp, toǵaı turmady». Sonaý qıyn kún­derde aqyn bul sózderdi «Bala­pan» jýrnalyna dep arnap jaz­ǵanymen, ultyna degen kózqaras pen úmitti astarlap jetkizgeni shyn­dyq. Ásirese Maǵjannyń «Bala­pandy» «jas edi», «qanatyn amalsyz qaqty», «Yz­ǵar ókpesine jetti» deýi «Bala­pannyń» emes, sol tustaǵy Qazaq degen ulttyń basyndaǵy jaǵdaı emes pe? Al «Soltústiktiń yzǵary» degendi ashyp aıtpasa da, túsinikti sóz. Ol yz­ǵar áli de aıyqqan joq.

 Ol qarasózin jalǵastyra kele búı deıdi:

«Balapan qanat qaqty...

Ashtan óletin boldy. Oıdy-qyrdy qar basqan. Bir qyltanaq taba almady. Oı – jan-dármen jyly jaqqa ketý, egiz Esil-Nura­nyń tátti sýlarynan iship, Aral­dyń ystyq qumyn qushpaqshy. Tereń Balqashtyń móldirine sho­mylmaqshy. Altaıdyń eteginde «úh» dep demin alyp, Marqakóldiń qaımaǵynda júzbekshi». Sońǵy sóılem­derde aqyn óz ultynyń úmi­tin, armanyn, endigi jolyn sóz sıqyryna syıdyryp, dál­dep jetkizip otyr. Biz úshin «Bala­pannyń» jyly jaqqa ushýy – qazaq­tyń óz bıligin óz qolyna alyp, derbes el bolýy. Keshegi ke­sel­di kúnderde aqyn osyndaı oıy, kóz­­qarasy bar ekenin jasyrmaıdy.

Maǵjan aqynnyń ekinshi qara sózi «Dombyra» degen taqyrypta. Ol bul týyndysyn «Marqum Sh-ǵa arnaımyn» depti. «Dombyra keıde aǵash japyraqtarynyń dirildep kúbirlegenindeı, keıde aýrý adamnyń yńyrsyǵanyndaı bolady. Ol qaıǵyrady... zarlanady... maǵan alystan talyp bir daýys estiledi. Muńdy bir daýys ja­qyndap keledi. Názik, zarly daýyspen bireý aqyryn ǵana óleń aıtqandaı... áıel daýsy... «bizden sorly jalǵanda jan bar ma eken?». Jylap turǵan qazaq áıeli arqyly Maǵjan qarańǵy qoǵam, teńsizdik pen ádiletsizdikti syn tezine alǵysy keledi. «Maǵan jaqyndap kelip, meniń kózderime týra qarady. Kóz qaraýy ári maıda, ári salqyn. Kishkene kúlimsirep, qansyz erinin qozǵap, sóıleıin dep edi, jóteldi... uzaq jóteldi... Aqyryn aýyr jótel». Munda aqynnyń «áıeldiń maǵan jaqyndap kelip, kózime qarady» degeni eldiń sózin bir aıtsa aqyn aıtar, muńyn aqyn túsiner degen izgi tileginen týyndasa kerek.

«Dombyra» qarasózin aqyn «Denem kúıdi... Júregim aýzyma tyǵyldy. Kózimnen ystyq jas tógildi... dombyra da kúńirenedi, zarlaıdy, aqyryn jassyz jylaıdy. Jyla, dombyra, jyla» dep aıaqtaıdy. Aqyn nege dombyrany jylatqysy kelip otyr, óıtkeni qazaqtyń muń-qaıǵysy, qýanysh-jaqsylyǵy tek dombyra únimen, qos ishektiń tilimen sharshy álemge jetip jatatyn.