Prezıdent Digital Bridge forýmynyń plenarlyq otyrysynda sóz sóıledi

Memleket basshysy, sarapshylardyń boljamy boıynsha, on jyldan keıin álemde ónimder men qyzmetterdiń 70 paıyzy sıfrlyq platformalyq modelder negizinde qurylatynyn málimdedi. Mundaı jaǵdaıda Qazaqstan ózine eýrazııalyq keńistiktegi eń iri sıfrlyq habtardyń birine aınalý strategııalyq mindetin qoıdy. Memleket basshysynyń aıtýynsha, búginde Qazaqstan kóptegen damyǵan eldi ozyp, BUU-nyń sıfrlanǵan memleketter reıtınginde úzdik otyz eldiń qataryna kiredi. Degenmen Qazaqstandy odan ári sıfrlyq transformasııalaý úshin kóp jumys isteý kerek. Prezıdent óz sózinde onyń basymdyqtaryn aıqyndap berdi.

– Birinshi. Adamǵa baǵdarlanǵan qyzmetti damytý. Memleketke sıfrlyq tehnologııalar, eń aldymen, ekonomıkanyń básekege qabilettiligin qamtamasyz etý, taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń jańa túrlerin ıgerý, Fınteh pen Indýstrııa 4.0-di engizý úshin qajet. Degenmen «Government to citizens», ıaǵnı azamattarǵa qyzmet kórsetý salasy da – mańyzdy basymdyqtardyń biri. Sıfrlyq tehnologııalardyń kómegimen biz azamattardyń kúndelikti tirshiligin barynsha jeńildetýge jáne barlyq adam úshin teń múmkindikterge qol jetkizýdi kózdep otyrmyz. Bul úshin memlekettik basqarýdy sıfrlandyrýdyń «Invisible Government» múlde jańa formatyna kóshý qajet. Onyń negizgi máni - memlekettik saıasattyń adamǵa basa mán berýi, onyń qajettilikteri men múddelerine baǵyttalýy. Memleket qabyldaǵan aýqymdy sharalar men sheshimder azamattarǵa baıqalmaıdy, olar tek naqty nátıjeni kóredi. Sondyqtan barlyq memlekettik qyzmet barynsha elektrondy formatqa kóshiriledi. Bıýrokratııalyq rásimderdiń bári alynyp tastalady, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Onyń aıtýynsha, elimizde memlekettik qyzmetterdiń 90 paıyzdan astamy elektrondy formatta kórsetiledi. Bul – álemdegi eń joǵary kórsetkishterdiń biri. Jeke sektormen qalypty ózara is-áreket jolǵa qoıylǵan. Atap aıtqanda, Kaspıı, Halyq, BI Group jáne basqa da kompanııalar memlekettik qyzmetterge ózderiniń platformalary arqyly qol jetkizýge jol ashty.

– Búginde Qazaqstan – sıfrlyq qujattardy tolyqqandy engizgen sanaýly elderdiń biri. Nátıjesinde, azamattarymyzdyń ózimen birge jeke kýáligin, júrgizýshi kýáligin, oqý ornyn bitirgeni týraly dıplomyn, neke týraly kýáligin jáne basqa da qujattardyń 15 túrin alyp júrýi jáne kórsetýi talap etilmeıdi. Bul jumys sózsiz jalǵasady. Memleket osy baǵytta azamattarmen jáne bıznespen ózara proaktıvti túrde qarym-qatynas jasaıdy. «Otbasynyń sıfrlyq kartasy» engizilip jatyr. Ol naqty ýaqyt rejıminde ártúrli 80-nen astam parametrge taldaý jasaıdy. Bul ómirde qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵan otbasylarǵa eshqandaı bıýrokratııasyz jedel kómektesýge múmkindik beredi. Eń bastysy, atalǵan ádis naqty ataýly áleýmettik kómekke kóshýge yqpal etedi. Úkimet jyl sońyna deıin bul sıfrlyq servısti paıdalanýǵa berýi kerek, – dedi Memleket basshysy.

Qasym-Jomart Toqaev IT salasyna qolaıly jaǵdaı jasaý máselesin ekinshi basymdyq retinde atap ótti. Prezıdenttiń pikirinshe, aımaq boıynsha Qazaqstan – IT salasyn damytý úshin óte jaqsy jaǵdaı jasaǵan elderdiń biri. Bul normatıvtik bazaǵa da, IT bıznesti damytýdyń biregeı rejımderi men quraldary bar arnaıy platformalarǵa da qatysty. «Astana Hub» IT startaptarynyń halyqaralyq tehnoparki arnaıy salyq jáne vıza rejıminde jumys isteıdi. Qazirdiń ózinde 900-den astam kompanııa onyń rezıdenti atanyp, qazaqstandyq jáne halyqaralyq naryqtarda tabysty qyzmet etedi.

– Jýyrda AQSh-ta Microsoft, Epam, Coursera sııaqty kompanııalardyń basshylarymen kezdestim. Qazaqstanmen yntymaqtastyqty nyǵaıtý, elimizge kásiporyndardy kóshirý jóninde naqty kelisimderge keldik, – dedi Memleket basshysy.

Sonymen qatar Qazaqstan IT ınfraqurylymyn keń kólemde jańǵyrtý isin jalǵastyrady. Memleket basshysynyń aıtýynsha,  trafık shoǵyrlanatyn álemdik ortalyqtarǵa qosylý úshin transkaspıı ýchaskesinde ázerbaıjandyq áriptestermen birlesken jumystar bastalǵan. Bul jerde sóz Ońtústik Shyǵys Azııa men Eýropa týraly bolyp otyr. Sonymen qatar Qazaqstanǵa Cloud eseptegish naryǵynyń iri ókilderi sanalatyn Microsoft Azure, Amazon Web Services, Google Cloud jáne basqa da kompanııalar tartylyp jatyr.

– Halqynyń 40 paıyzǵa jýyǵy aýyldyq jerde turatyn bizdiń elimiz úshin barlyq azamatty qoljetimdi jáne sapaly ınternetpen qamtamasyz etý – ózekti másele. Sıfrlyq damý, ınnovasııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi shalǵaıdaǵy aýyldardy SpaceX jáne OneWeb tómen orbıtaly spýtnık júıesiniń jelisimen qamtý jumysyn kúsheıtýi kerek, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Sıfrlyq ekonomıka men Indýstrııa 4.0-di damytý isi de elimizdiń basym baǵyty bolmaq. Prezıdent álemniń bir ornynda turmaıtynyn, tehnologııanyń odan ári damı beretinin aıta kele, Úkimetke sıfrlyq ekonomıkany odan ári damytý úshin qoldaý sharalaryn der kezinde uıymdastyrýdy tapsyrdy.

Qasym-Jomart Toqaev adamı kapıtaldy kúsheıtý máselelerine arnaıy toqtaldy. Memleket basshysy eki jyl buryn álemniń IT naryǵyna 30 mıllıon maman kerek bolǵanyn aıtty. Búginde qajettilik 100 mıllıonǵa jetti, 2025 jylǵa qaraı 200 mıllıonǵa deıin artady. Sondyqtan Prezıdent 2025 jylǵa qaraı, kem degende, 100 myń joǵary bilikti IT maman daıarlaý qajet ekenin aıtty.

– Jýyrda Nıý-Iorkke jasaǵan jumys saparym barysynda Digital Nomads IT qoǵamdastyǵyndaǵy jas otandastarymyzben kezdestim. Olar AQSh pen Eýropadaǵy iri kompanııalarda jumys isteıdi jáne jahandyq deńgeıde básekege qabiletti. Búginde Qazaqstanda halyqaralyq deńgeıdegi ónim shyǵarýǵa qabiletti daryndylar az emes. Sondyqtan men Úkimetke olardy qaı jerde jumys istese de qoldaý kórsetýdi jáne elimizdi sıfrlandyrýǵa barynsha aralastyrýdy tapsyrdym, – dedi Memleket basshysy.

Prezıdent qazirgi aqparattyq qoǵamda jáne sıfrlyq ekonomıkada úzdiksiz bilim almasý asa mańyzdy dep esepteıdi. Qasym-Jomart Toqaev jańa ıdeıalar men serpindi jobalar tek erkin jáne úılesimdi qoǵamda ǵana júzege asatynyna senimdi ekenin jetkizdi.

– Aqparattyq órkenıettiń damýy nátıjesinde sıfrlyq kóshpendiler sııaqty qubylys paıda boldy. Qazirgi dıdjıtal-nomadtar jahandyq kıber- jáne fızıkalyq keńistikti belsendi ıgerip, jańa ónimder men naryqtardy quryp jatyr. Búgingi forýmdaǵy nátıjeli pikir almasý aımaqtyń sıfrly bolashaǵynyń baǵdaryn aıqyndaýǵa, Eýrazııa keńistiginde jańa serpindi bastamalardy júzege asyrýdyń negizin qalaýǵa múmkindik beretinine senimdimin, – dedi Memleket basshysy.

Sonymen qatar plenarlyq otyrysta Kaspi.kz kompanııasynyń basshysy jáne negizin qalaýshy Mıhaıl Lomtadze, Bharti Enterprises jáne OneWeb kompanııasynyń negizin qalaýshy jáne tóraǵasy Sýnıl Bartı Mıttal, Samsung Electronics kompanııasynyń korporatıvtik prezıdenti In Iong Rı, inDriver kompanııasynyń negizin qalaýshy Arsen Tomskıı, TikTok kompanııasynyń vıse-prezıdenti Teo Bertram sóz sóıledi. Reinvention Academy kompanııasynyń negizin qalaýshy Nadıa Jeksembaeva forýmnyń plenarlyq otyrysynda moderator boldy.