Saqtandyrý naryǵynyń qaýqary qandaı?

Kollajdy jasaǵan Záýresh Smaǵul, «EQ»

Sonymen birge shetelge shyǵatyn azamattar sany artyp, óz kezeginde týrısti mindetti saqtandyrý jáne medısınalyq saq­tan­dyrýǵa degen suranys kúrt ósken. Álbette, bul áýeli qarjy­lyq saýattylyqqa baılanysty qalyp­tasatyn naryq. Osy rette otandyq saq­tandyrý naryǵy oıynshylarynyń qazirgi ekonomıkalyq syn-qaterler kezeń­inde tutynýshylardy tartýda qandaı qadamdarǵa baryp jatqanyn zerdelegen edik.

Nomad Life kompanııasynyń málim­deýinshe, 2020 jyly ishki jalpy ónimdegi ómirdi saqtandyrý salasynyń úlesi 0,3 paıyz bolsa, 2022 jyly 0,5 paıyzǵa jetken. О́mirdi saqtandyrý boıynsha Astana men Almaty qalalary kóshbasshy. 2022 jyly bul ónimdi tutynǵysy keletinder sany kúrt óspegenimen, qalypty qar­qynmen jumys júrgizilip jatyr. Bıyl 8 aıda 54,4 mlrd teńge saqtandyrý syılyqaqysyn jınaǵan kompanııanyń korporatıvti tabys salyǵyn eseptemegende, taza tabysy 8,8 mlrd teńge. Adamdardyń kóbi zeınetaqy annýıtetin jáne jınaqtaýshy saqtandyrýdy suraıdy. Qazir birlesken zeınetaqy annýıteti tanymal bola bastady. Kompanııa bul ónimdi engizýge daıyndalyp jatyr.

«Birlesken zeınetaqy annýıteti shartyn jasasý múmkindigi zańda kózdelgen. Biraq osy múmkindikti praktıkalyq tur­ǵydan iske asyrý úshin ómirdi saqtandyrý naryǵy ýákiletti memlekettik organnyń birlesken zeınetaqy annýıteti shartynyń úlgilik nysanyn aıqyndaıtyn, sondaı-aq birlesken zeınetaqy annýıteti sharty boıynsha saqtandyrý uıymynan saq­tandyrý syılyqaqysy men saqtandyrý tólemin esepteýge qoıylatyn talaptardy belgileıtin zańǵa táýeldi normatıvtik aktilerdi qabyldaýyn kútedi. Olar osy qarashada bekitiledi dep kútilýde», de­lingen kompanııa jaýabynda.

Freedom Life ómirdi saqtandyrý kom­pa­nııasynyń basqarma tóraǵasy Azamat Erdesovtiń aıtýynsha, azamattardyń qarjylyq saýatyn arttyrý maqsatynda kompanııa birqatar sharany qolǵa alǵan. Máselen, balalardyń saýatyn ashatyn Freedom Camp kýrsy, Almatydaǵy tórt ýnıversıtettiń stýdentteri úshin dárister ótkizdi. Kompanııa bıyl 21,67 mlrd teńge syılyqaqy jınap (2021 jylmen salystyrǵanda 43,7 paıyzǵa kóp), 3,84 mlrd teńge taza paıda tap­qan.

«Qazir kompanııa zeınetaqy an­nýıteti, ómirdi jınaqtaýshy saq­tan­dyrý baǵdarlamasy, sondaı-aq COVID-19 dıagnozymen aýrýhanaǵa jat­qyzý táýe­keli kiretin týrıstik saq­tandyrý bo­ıynsha keli­sim­sharttardy jasap jatyr. Qa­zaqstandyqtar arasynda osy baǵ­darlamalar tanymal. 2021 jy­ly keıinge qaldyrylǵan zeınetaqy annýıteti engizilgen soń, zeınetaqy an­nýıteti boıynsha kelisimder sa­ny kúrt ósti. Devalvasııa kezin­de jınaqtaýshy saqtandyrý baǵ­dar­lamalary suranysqa ıe bolady. Ásirese dollarlyq ekvıva­lent­te jyldyq tıimdi syıaqy mól­sher­le­me­simen jınaýǵa múmindik beredi. Mysaly, Freedom First jınaqtaý baǵ­darlamasy boıynsha bul dollarda 2,76 paıyzdy quraıdy», dedi A.Erdesov.

«Evrazııa» saqtandyrý kompa­nııasy basqarma tóraǵasynyń oryn­basary Nurjan Jantóreev Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agent­tiginiń qarjylyq saýattylyqty art­tyrý jobalaryna belsendi ún qosyp jatqanyn jetkizdi. О́zderin «Saq­tan­dyrý kómekshisimiz» dep ataıtyn, shyn máninde naryqqa zalal keltirip, alaıaqtyqpen aınalysatyn toptarmen kúresetin biregeı kompanııa re­tin­de sanaıtynyn aıtady. Min­det­ti saqtandyrýǵa qaraǵanda, erikti saq­tan­dyrý úlesi artyp keledi. Demek, azamattar saqtandyrýdyń qajet jáne mańyzdy ónim ekenin túsine bastady. О́nimderdi tutyný boıynsha belsendi qalalar retinde Astana, Almaty jáne Atyraýdy ataıdy.

«2022 jyldyń 1 qyrkúıegindegi Ulttyq bank dereginshe «Eýrazııanyń» jyl basynan bergi taza tabysy 31 mlrd teńgege jetti. Esepti merzimde kompanııa 122 mlrd teńge syılyqaqy jınady. Bul – naryqtaǵy búkil kompanııa syılyqaqysynyń 32,7 paıyzy. Halyq arasynda eń kóp suranysqa ıe saqtandyrý ónimi – júrgizýshi jaýap­ker­shiligin mindetti saqtandyrý ne­mese avtokólikti saqtandyrý. Mun­da da Eýrazııa jınalǵan syılyq­aqy­lardyń 30 paıyzy nemese 21,6 mlrd teńge úlesimen jetekshi oryn alady», deıdi N.Jantóreev.

«Halyq-Life» AQ basqarma tó­raıymy Janar Jubanııazovanyń sózi­ne súıensek, kompanııa klıenti eki jyl buryn 1 mln bolsa, qazir 1,3 mln-nan asty. Bıyl 8 aıda bul kompanııamen ómirdi saqtandyrý boıynsha shart jasasqan klıentterdiń 49 paıyzy – áıelder, 51 paıyzy erler bolǵan.

«Jınaqtaýshy saqtandyrý sharttary boıynsha jarnalardyń kólemin ba­ǵa­laıtyn bolsaq, er adamdar áıel­­derge qaraǵanda kóbirek ın­ves­tı­sııa salady. Osylaısha, áıel­der­diń saq­­tan­­dyrý jarnasynyń ortasha mól­sheri 20 mln teńgeni, erlerde 44 mln teń­geni qu­raıdy. Klıentterdiń kóbi jasy 40-tan asqan orta jastaǵy qazaq­stan­dyqtar. Bul derekter ómir­di saqtandyrý baǵdarlamalaryna qarajat salý jalpy otbasyn, balala­ryn, tipti muragerleriniń bola­sha­ǵyna alań­daı­tyn azamattar ekenin baıqaýǵa múm­kin­dik beredi. Olar úshin óz jınaqtaryn barynsha tıimdi ınves­tısııalaý, ony valıýta ba­ǵa­my­nyń aýytqý qaýpinen qorǵaý jáne kútpegen oqıǵalar oryn alǵan jaǵ­daıda óz ómirlerin qarjylaı qorǵaý mańyzdy. О́ıtkeni olardyń otba­­­­­sylary men jaqyndary úshin jaýap­ker­shiligi jo­ǵary. О́ńirlerge bóle­tin bolsaq, árı­ne halqy kóp qalalar – Almaty, Shym­kent, Astana alda keledi. О́mirdi jı­naqtaýshy saq­tan­dy­rý­dyń artyq­shylyqtarynyń biri – kez kelgen jastaǵy adam úshin ońtaıly baǵdar­la­many tańdaýǵa bolady», deıdi J.Jubanııazova.

1 qyrkúıektegi jaǵdaı boıynsha kompanııa 82,6 mlrd kóleminde saq­tan­dyrý syılyqaqylaryn jınady jáne onyń naryqtaǵy úlesi 34 pa­ıyzdy qu­raıdy. 8 aıdaǵy taza tabys – 5,9 mlrd teńge.

«Is júzinde kórsetkishterge nazar aýdar­saq, qazir ómirdi saqtandyrý nary­ǵynda árbir úshinshi shart bizde jasalady eken. Muny maqtan tuta­myz. Sondyqtan klıentter úshin jańa ónimder men servısterdi engize oty­­ryp, osy senimdi aqtaýǵa barynsha kúsh salamyz. Kompanııanyń eń tany­mal ónimderiniń biri – valıýtada pa­ıyz­­dyq mólsherlemesi 3,52 paıyzǵa de­ıin­gi «Halyq-Qazyna» atty ómirdi saq­tan­dy­rýdyń uzaq merzimdi jınaq­taý­shy baǵdarlamasy. Bul boıynsha klıentter óz jınaqtaryn ulttyq va­lıýta ba­ǵa­mynyń aýytqýynan qorǵaı­dy, sondaı-aq jınaqtaý mer­zi­mine saq­tandyrý qorǵanysynda bo­la­dy», dep túsindirdi kompanııa basshysy.

Qazir «Halyq-Life» AQ «Unit-linked» ómirdi ınvestısııalyq saqtan­dy­rý ónimin satýǵa muqııat daıyndalýda. «О́mirdi ınvestısııalyq saq­tandyrý ónimi múmkindiginshe ıkem­di, yńǵaıly jáne sonymen birge tehno­logııalyq bolýy kerek ekenin eskere otyryp, bul másele muqııat zert­teýdi qajet etedi. Kompanııa osy ónim­niń shyǵýyna baılanysty bar­lyq tá­ýe­keldi eskerýde», dedi J.Juba­nııazova.

«Nomad Inshýrans» saqtandyrý kom­panııasy qarjylyq saýatty arttyrý jónimen Nomad Agent qosym­shasyn iske qosqan. Onda azamatar saqtandyrý negizderi boıynsha tegin oqý baǵdarlamasyna qatysyp, yqylasy túsken jaǵdaıda saqtandyrý agenti de bola alady. Sondaı-aq bul kom­panııada menedjerlerdi oqy­tatyn, sosyn agentter men brokerler úshin konsýltasııa júrgizetin shtat­tyq bıznes-trenerler jumys isteıdi.

«Nomad.kz saıtynda bıyl 9 aıda ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salys­tyr­ǵanda KASKO jáne múlik sııaqty erikti saqtandyrý túrleri esebinen satylymdar 32 paıyzǵa ósti. Saıtta polısterdi satyp alý adamdardyń ónimderdi jáne olardyń sharttaryn óz betinshe zertteı otyryp, saqtandyrýdy tańdaýǵa sanaly túrde jaqyndaǵanyn kórsetedi. Sondaı-aq ekonomıkalyq quramdas bóliktiń ishinara jaqsarýyna baılanysty halyqtyń bir bóligi ózi­niń avtoparkin jańartty jáne My Car sııaqty keıbir jobalar esebinen KASKO-nyń eseptelgen saqtan­dy­rý­yn iske asyrdyq, sonyń esebinen onyń satý kólemi ulǵaıdy. 8 aıdaǵy taza paıdamyz 5,2 mlrd teńge bolsa, jınalǵan syılyqaqy kólemi 25,4 mlrd teńgeni qurady», deıdi basqarma tóraǵasy Dáýren Imanjanov.

 «KM Life» ómirdi saqtandyrý kompanııasy basqarma tóraǵasy Nazym Bekbolatovanyń pikirine qaraǵanda, qarjylyq saýattylyq deńgeıi, onyń ishinde saqtandyrý mádenıeti udaıy ósip kele jatyr. Biraq Qazaqstanda saqtandyrýdyń kirigip ketý deńgeıi áli joǵary emes. Búginde kompanııa saq­tan­dyrýdyń mynadaı túrleri bo­ıyn­sha belsendi jumys atqarýda: qyzmetkerdi eńbek (qyzmettik) min­det­terin atqarý kezinde jazataıym oqıǵa­lardan mindetti saqtandyrý, JOMS sheńberindegi annýıtettik saq­tandyrý, erikti medısınalyq saq­tandyrý jáne qaryz alýshylardy saqtandyrý.

«1 qyrkúıektegi jaǵdaı bo­ıynsha 13,1 mlrd teńge saqtandyrý syı­lyq­aqysy jınaldy. Byltyrmen salys­tyr­ǵanda 24 paıyzǵa ósim bar. Jyl basynan bergi kompanııanyń taza paı­dasy – 920 137 myń teńge. Oǵan ba­ǵaly qaǵazdar portfeliniń qunyn qaıta baǵalaý, álemdik naryqtardaǵy jahandyq ózgerister, joǵary ınflıasııa, stavkalardyń ósýi jáne taǵy basqa faktorlar aıtarlyqtaı áser etedi», dedi N.Bekbolatova.

Onyń aıtýynsha, memleket pen qar­jy retteýshisiniń qoldaýymen otan­­dyq saqtandyrý naryǵynda qa­jetti sharalar der ýaqytynda qa­byl­dandy. Bul – zańnamaǵa óz­gerister men túzetýler engizý, daǵ­darysqa ushy­­ramaǵan qarjy uıym­daryna ak­tıv­terdi ornalastyrý jáne t. b.

«Atalǵan sharalar kompanııa­lar­dyń naryqtaǵy ornyqty ustanym­daryn saqtaýǵa, turaqty qarjylyq klı­matty qalyptastyrýǵa jáne saq­tan­dyrý sektoryn búldirýi múmkin teris áserlerdiń bolmaýyna jaǵdaı jasady. Eger saqtandyrý kompa­nııa­­larynyń jyl basyndaǵy jáne qa­zir­gi kórsetkishterin taldaıtyn bol­saq, saqtandyrý sektory bar­lyq kórset­kish boıynsha damýyn jáne ósýin jalǵas­ty­ryp jatqanyn kórýge bolady. Ret­teý­shi­niń úıle­sim­di jumysyn atap ótip, saq­tandyrý naryǵyn qol­daǵany, ynty­maq­tas­tyǵy jáne da­myt­qany úshin zor alǵys bildirgen jón», dedi basqarma tóraǵasy.