Inflıasııanyń kezekti tolqyny

Bazalyq ssenarııde bıyl boljam boıynsha jyldyq ınflıasııa 20-21% deńgeıinde qa­lyptasady. Baǵalaý boıynsha ınflıasııanyń sharyqtaý shegi 2023 jyldyń I toqsanynda bo­lady dep boljanady

Inflıasııamen kúresetin negizgi qural – bazalyq paıyz­dyq mólsherleme taǵy da qym­bat­tady. 5 jeltoqsan kúni Ult­tyq bank bazalyq stavkany 16,75% deńgeıinde belgileý týra­­ly sheshim qabyldady. Ulttyq bank túsiniktemesinde halyqtyń jáne kásiporyndardyń joǵary ınflıa­sııalyq kútýleri men tuty­ný­shylyq kredıttiń ósýi – kú­sheıtýshi proınflıasııalyq faktorlar dep kórsetiledi.

«Bazalyq ssenarııde bıyl bol­jam boıynsha jyldyq ınflıa­sııa 20-21% deńgeıinde qa­­lyp­tasady. Baǵalaý boıynsha ınflıasııanyń sharyqtaý shegi 2023 jyldyń I toqsanynda bo­lady dep boljanady. 2024 jyly ishki suranystyń ósýi jáne kútýdiń meıilinshe baıaý tómendeýinen ınf­lıasııa 7-9% sheginde boljanady. In­flıasııanyń osy traektorııasy ınflıasııalyq jaǵdaı­dyń jeńildeýine qaraı jáne dándi daqyldardyń baǵasy turaqtalǵan coń ınflıasııalyq kútýler tómendep, tarıhı ortasha deńgeıde bolatyn jaǵdaıda kútiledi.

 Bul ınflıasııanyń budan keıin nysanaly baǵdarǵa jetýine múmkindik beredi. Inflıasııa boıynsha boljam táýekelderi geosaıası shıelenistiń saldaryna jáne onyń odan ári damýyna qatysty belgisizdikke, saýdany qurylymdyq qaıta qurý kezeńiniń uzaqtyǵyna, ınflıasııalyq kútýdiń joǵary jáne turaqsyz bolýyna, joǵary azyq-túlik ınflıasııasynyń saqtalýyna baılanysty», delingen Ulttyq bank habarlamasynda.

Bazalyq stavkany ósirý osy­men toqtaýy múmkin. О́ıt­keni habarlamada bazalyq mól­sherlemeni kóterý sıkly aıaq­talýǵa jaqyn dep málim­delgen.

«Bazalyq mólsherlemeniń aǵymda­ǵy deńgeıi jetkilikti joǵary dep baǵalanady. Bazalyq mólsherlemeni uzaq ýaqyt boıy aǵymdaǵy mánderde saqtaý ınflıasııany turaqtandyrýǵa jáne ony ortamerzimdi perspektıvada birtindep tómendetýge múmkindik beredi. Jańa proınflıasııalyq kút­pegen ózgerister bolmasa, aqsha-kre­dıt saıasatyn odan ári qatańdatý yqtımaldyǵy tómen dep baǵalanady», dep jazylǵan.

Sarapshylar ınflıasııanyń qar­qyndy ósimine syrtqy faktorlar sebep bolyp jatyr degendi aıtady. Mysaly, jetkizý tizbeginiń buzylýy – bas­ty áser etýshi faktor. Logıs­tı­kalyq qıyndyqtarǵa baılanys­ty kásipkerler ákelgen taýaryna ústeme baǵa qosady. Bul sońǵy tutynýshyǵa jetkenshe birneshe ese qymbattaıdy. Osylaısha, elimiz tutyný taýarlaryn shetten satyp alý arqyly ınflıasııany da qosa ımporttap otyr.

Jalpy, el arasynda ınflıa­sııanyń shynaıy kórset­kishine qatysty senim­sizdik bar ekeni belgili. Olar­dyń oıynsha, beıresmı ınflıasııa shyn máninde qazirgiden (19,6 paıyz) áldeqaıda joǵary bolýy yqtımal. «Jusan Analytics» zertteý ortalyǵynyń basqarýshy dırektory Ánýar Qýandyqovtyń sózine qaraǵanda, resmı statıstıkaǵa senimsizdik bildirýge negiz joq.

«Resmı ınflıasııa halyqtyń jalpy tutyný qorjyny bo­ıyn­sha esepteledi. Ol qor­jynǵa tamaq ónimderiniń 160 túri, azyq-túlikke jatpaıtyn taýarlardyń 243 túri jáne aqyly qyzmetterdiń 105 túri enedi. Taýarlar men qyz­metterdiń baǵasy, ózgerý ýa­qyty men qajet­tiligi ártúrli. Sondyqtan jalpy qym­bat­shylyq pen jeke adamnyń tú­sini­gindegi qymbatshylyq ara­synda aıyrmashylyq bolyp turady. Bizdiń boljam boıynsha jyldyń sońyna deıin baǵalar 20,7-21,2%-ǵa deıin ósedi. Mun­da taýarlardyń barlyq túri qymbattaıdy. Ásirese azyq-túlik taýarlary boıynsha baǵa ósedi. О́ıt­keni olar arzandaıtyn maýsym aıaqtaldy», deıdi ortalyq basshysy.

Sarapshy ınflıasııany kú­sheıtip otyr­ǵan syrtqy jáne ishki faktor­larǵa da toqtaldy.

«Álemde azyq-túlik pen qýat kóz­deriniń baǵalary órship tur. Ener­gııa tasymaldaǵyshtardyń qymbat­taǵany Qazaqstan úshin, árıne, tıimdi. О́ıtkeni biz ony eksportqa shyǵaramyz. Biraq ekinshi jaǵynan bul taýarlar men qyzmetterdiń qymbattaýyna janama túrde bolsa da áser etedi. Ekinshiden, bizben saýda jasaıtyn barlyq áriptes memleketterde ınflıasııa joǵary. Geosaıası shıeleniske baılanys­­­ty óndiriske qajetti shıkizat pen daıyn taýardy jetkizý joldary qıyndady. Onyń ústine, teńge álsiz. Osynyń barlyǵy shetelden ákelinetin taýar­lar­dyń qymbattaýyna jol ashady. Ishki faktorlar – bıýdjetten bólinetin shyǵyndardyń kóbeıýi jáne kredıtterdiń kóptep be­rilýi. Osynyń barlyǵy túp­tep kelgende taýarlar men qyzmet­terge degen suranysty arttyrady. Eń so­ńynda qymbat­shy­lyqqa qatysty ha­lyqtyń kóńilsiz kózqarasy, ýaıymy qymbatshylyqty odan ári ýshyq­tyryp jiberedi», dep túsindirdi Ánýar Qýandyqov.

Onyń aıtýynsha, ınflıasııa­ny retke keltirýdiń basqa da joldary bar.

«Negizgi sharalar retinde Úki­met pen Ulttyq banktiń ózara kelisilgen úılesimdi saıasatyn aıtýǵa bolady. Sonymen birge teńgeniń qubylmaly aıyr­­bas baǵamyn qamtamasyz etý ma­ńyzdy. Ol syrttan jáne ishten keletin kúızelisterdi ózine sińirip, olardyń ekonomıkaǵa ótip ketýine jol bermeıdi. Tehnologııasy kúrde­li, tereń óńdel­gen daıyn taýarlardy ón­dirý arqyly ekonomıkany ár­taraptandyrý kerek. Bul shetelden keletin ınflıasııany tejep, teńge baǵamyna oń áserin tıgizedi», dedi sarapshy.

Sarapshylar bazalyq mól­sher­­le­meni joǵarylatýdan qoryqpaý qajet degen oı aıtady. Paıyzdyq mólsherlemeniń ósýi nesıeni qymbat etedi, tıisinshe depozıtke aqsha jınaý­dyń tartymdylyǵy artady. Azamattardyń depozıttegi aqshasy burynǵydan da joǵary stavkamen kóbeıedi. Al nesıe kóp alynbaǵan soń naryqtaǵy taýarlarǵa degen suranys ta tómendeıdi. Sóıtip, ınflıasııa tabıǵı jolmen tómendeıdi. Ulttyq banktiń ustanymy osy­ǵan saıady.

«Ulttyq bank bazalyq stavkany 0,75 paıyzǵa, qarjygerler tilimen 75 bazısti pýnktke kóterdi. Endi avtomatty túrde kredıt qymbattap, al depozıt tıimdi bola túspek. Shamamen depozıt mólsherlemeleri 18,25% kór­setýge tıis. Qazaqstan halqy aq­shany qurtý modelinen ketip, jınaq­taý úlgisine tolyq aýysa ma? Bizde qazir 19,4 trln teńge depozıt bar. Onyń 35,5 paıyzy dollarda. Bazalyq stavkanyń ósýi dollarsyzdandyrýdy kú­sheıtip, dollardaǵy salymdar úlesin azaıtýǵa tıis. Tıisinshe teńge salymdary kóbeıedi», dep jazady Dalainside telegram-kanaly.

Ulttyq banktiń bazalyq mó­l­sher­lemege qatysty saıasa­tynyń nátı­jesin keler jyly baıqaıtyn bolamyz. Al bazalyq mólsherlemege baılanysty kelesi kezekti sheshim 2023 jyly 13 qańtarda jarııalanady.