Mazasyzdyq terapııasy

Kognıtıvti minez-qulyq terapııasy degenimiz ne jáne onyń kómegi qandaı? Adam ómirge jáne ózine degen kózqarasty ózgertý, teris oılardan arylý arqyly ómirine oń ózgeris engize alady. Ol úshin logıkalyq qatelikterdi, kognıtıvti burmalanýlardy óz boıyńyz­dan taba bilýińiz kerek. Máselen, mazasyzdyq AQSh-taǵy eń kóp taralǵan psıhıkalyq densaýlyq jaǵdaıyna jatady. Amerı­kanyń Mazasyzdyq jáne depressııa qaýymdastyǵynyń málimetinshe, ondaǵy adamdardyń 37 paıyzy osy mazasyzdyqtan em alady eken. Mamandardyń aıtýyn­sha, mazasyzdyqty tez joıý múmkin emes. Dári-dármekter emdeýdiń bir bóligi sanalǵa­nymen, onymen kúresýge kognıtıvti minez-qulyq terapııasynyń tıimdiligi dáleldengen. Bul terapııa emosıonaldyq buzylýlardyń keıbir túrlerine qysqamerzimdi emdeý nusqasyn izdeıtin adamdar úshin de qolaıly. Al eń úlken artyqshylyqtarynyń biri klıent­terge paıdaly daǵdylardy damytýǵa kómektesedi.

S.J.Asfendııarov atyndaǵy QazUMÝ Jedel medısınalyq kómek kórsetý kafedrasynyń muǵalimi, GlobalMed kompanııasynyń dırektory, terapevt Nurıla Berdýash kognıtıvti minez-qulyq terapııasy adamnyń oıy, sezimi men minez-qulqy arasyndaǵy baılanysty zertteıtin psıhoterapııanyń bir túri jáne terapııany psıhosomatolog pen psıhoterapevt mamandar júrgizetinin aıtady. Sondaı-aq ol terapııa kezinde dáriger «saý emes nemese durys emes» oılaý úlgilerin jáne ózin-ózi joqqa shyǵaratyn senimder men minez-qulyqtardy anyqtaıtynyn jáne belsendi ózgeristerdi qalpyna keltirý maqsatynda jumys isteıtinin alǵa tartady.

– Kognıtıvti terapııanyń ereksheligi – psıhoterapevt naýqasqa durys oılaý­dy úıretpeıdi, kerisinshe naýqaspen birge úırenshikti oılaý túri kómektese me, álde kedergi keltire me, sony birge anyqtaýǵa tyrysady. Barlyq ýaqytta pasıent terapııaǵa belsendi qatysyp, úı tapsyrmasyn oryndaýy jáne bul proseske jaýapkershilikpen qaraýy kerek. Osy arqyly dáriger naýqas nemese terapııaǵa muqtaj adamdy shytyrman, qorqynyshty, bolashaqqa degen kúmándi oılardy jeńýge kómektesedi. Terapııanyń negizgi maqsaty kez kelgen jaǵdaıda aýyr kúızeliske túsip ketýden saqtaıdy jáne kúızelisten tez shyǵýǵa yqpal etedi. Emdeý prosesinde psıhoterapevt naýqasqa praktıkalyq máselelerdi sheshýge, ıaǵnı oılardyń emosııa men minez-qulyqqa áserin anyqtaý, avtomatty jaǵymsyz oılardy anyqtaý jáne olardy baqylaý, qate tanymdardy, oılardy neǵurlym utymdy oılarmen aýystyrýǵa kómektesedi, – dedi Nurıla Bekbosynqyzy.

Al ǵalymdardyń aıtýynsha, aýyr mazasyzdyq, klınıkalyq depressııa, psıhoterapııany tek dári-dármektiń kómegimen emdeýdiń qıyn ekenin aıtady. Biraq kognıtıvti minez-qulyq terapııasy máseleni ońaı sheshýge úıretedi. Iаǵnı terapevt sizge emosııalardyń túrlerin ajyrata bilýge, sanańyzdyń olardyń arasynda qalaı aýysatynyn túsinýge jáne pozıtıvterge nazar aýdarýǵa kómektesedi. Mysaly, sizdi saltanatty keshke shaqyrdy. Sizde «Búgin súıikti serıaldyń jańa epızody shyǵady, jiberip alǵym kelmeıdi. Úıde bolǵanym durys. Keshke barsam, dostarym taǵy da tilek aıtýǵa májbúr etedi. Ne tilek aıtarymdy bilmeımin, olar maǵan taǵy da kúledi» degen teris oı kelýi múmkin. Mundaı jaǵymsyz oılar múldem basqa emosııalarǵa ákeledi. Durys tańdaý jasaý adamnyń ózine baılanysty. Osyndaı mazasyzdyqty sezine bastaǵanda birden durys oı qalyptastyrǵan jón. Mundaı jaǵdaıda «meni kúlki etedi» degen teris tezıs máseleni qıyndatady. Mundaı qobaljýlardy kognıtıvti minez-qulyq terapııasy anyqtaıdy. Eger psıhologııalyq máseleńiz az bolsa, dárigermen eki-úsh kezdesýdiń ózi jetkilikti. Psıhoterapevpen onlaın kezdesýdiń ózi júzbe-júz kezdeskenmen birdeı ekenin aıtady mamandar.

Iá, mazasyzdyqty ár adam ártúrli dárejede bastan keshiredi. Qatty alańdaýshylyq, qorqynysh, saǵynysh sezimderi kóbinese teris oılardan týa­dy. Sondyqtan qandaı jaǵdaıǵa tap bolsańyz da, sabyrmen pozıtıvti oılaı bilseńiz, onyń da densaýlyqqa berer paıdasy mol.