BUU Naýryzy: Álemdi úılestiretin meıram

Kún men tún teńeler, aınala jańa­ryp, gúldener shaqtyń, jaqsy amal­dar­ǵa bastaý bolǵan Naýryz meıramynyń ereksheligin BUU Bas hatshysy Antonıo Gýtterısh quttyqtaý sózinde erekshe atap ótti. Ol óz sózinde jahan jurty buryn-sońdy bolmaǵan synnyń aldynda turǵanyn, álem túrli qaqtyǵys, klımattyń ózgerýi, jahandyq ómir súrý qunynyń artýy sııaqty ózekti másele­le­rimen betpe-bet kelip otyrǵanyn da aıtyp ótti.

Saltanatty is-sharada BUU janyn­daǵy Qazaqstannyń turaqty ókili Aqan Rahmetýllın de mazmundy baıandama jasap, barlyq halyqty jyl basymen qut­tyqtady.

«1926 jyldan bastap 60 jyldan astam ýaqyt bul merekeni toılaýǵa Qa­zaq­standa tyıym salyndy. Tek 1988 jyly ǵana Naýryz qaıta janda­nyp, rýhanı jáne qasıetti mánine ıe boldy. Búgin biz Naýryz merekesin toı­laı otyryp, onyń mańyzdylyǵyn buryn­ǵydan da kóbirek eske túsiremiz. Bul jańarýdyń, birlik pen kelisimniń mańyz­dylyǵyn eske salady», dedi Aqan Rahmetýllın.

Uıymnyń Shtab-páterinde Naýryzdy toılaý kezdeısoq emes. Sebebi bul mereke 2009 jyldyń 30 qyrkúıeginen bas­tap IýNESKO-nyń adamzattyń mate­rıaldyq emes mádenı murasynyń tizi­mine engizildi. Al 2010 jyly BUU Bas Assambleıasynyń músheleri Naýryz meı­ramyn halyqaralyq kún retinde jarııalady. BUU Bas Assambleıasy «Halyqaralyq naýryz kúni» dep atalatyn qarar qabyldaǵan edi. Onda merekege «Naýryzdy kóktem merekesi retinde 3000 jyldan beri Balqan túbeginde, Qara teńiz aımaǵynda, Kav­kazda, Ortalyq Azııada jáne Taıaý Shyǵysta 300 mıllıon adam toılap kele jatyr» degen túsinikteme berilgen. Tarıhy tereńge ketken kóp ulystyń uly kúnin resmı túrde merekeleýge Keńes ókimeti tyıym salsa da, Alash arystary ony esten shyǵarmaýǵa tyrys­ty. Máselen, Turar Rysqulov 1920 jyly Túrkistan Respýblıkasy ortalyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy bolyp saılanǵanda, «Túrkistan Respýblıkasyndaǵy túrki halyqtarynyń tilin memlekettik til dep jarııalaý» jáne Naýryzdy memlekettik merekege – demalys kúnine aınaldyrý týraly bastama kóterip, arnaıy buıryq shyǵarǵan. Ony tarıhı dereknama qu­jattar dáleldeıdi.

Is-sharada Ortalyq Azııa elderiniń halyqtary Naýryzdy qalaı atap ótetini týraly BUU janyndaǵy Túrikmen­stan­nyń turaqty ókili Aqsoltan Ataeva aıtyp berdi.

«Bala kezimnen qonaqtarǵa esikter aıqara ashylyp, eń ádemi kıim kıip, mýzyka, ánder shyrqalatyny esimde. Naýryz toıy neǵurlym kóńildi ótse, jyl soǵurlym jaqsylyqqa toly bolady. Sondyqtan men barshańyzdy Naýryz merekesimen, osy tamasha kóktem kúnimen quttyqtaımyn jáne árqaısyńyzǵa beı­bit­shilik, baqyt, jaryq jáne úıge jaq­sylyq tileımin», dedi A.Ataeva.

Saltanatty is-shara kezinde Naýryz merekesi dástúrli bolyp tabylatyn BUU-ǵa múshe memleketterdiń ókilderi kóktem merekesi men olardyń elderindegi jańarýlar qalaı atap ótiletini týraly aıtyp berdi.

«Naýryz kelgende biz kishkentaı balalar sııaqty ottan sekiretin edik. Bul biz úshin basty qýanysh boldy. Barlyq týǵan-týystarymyzdyń bir dastarqan basynda jınalatyny esimde. Áıelder dámdi baklava, sheker-boraks daıyndaıdy. Mundaı as ár úıdiń dastarqanynda turady. Árıne, biz balalar bul merekeniń aıaqtalmaýyn tileıtin edik», dedi BUU janyndaǵy Ázerbaıjannyń turaqty ókili Iаshar Álıev.

Negizi Birikken Ulttar Uıymynda Naýryz meıramyn atap ótýdi birqatar el jyl saıyn merekelik is-shara ótkizýdi qolǵa alyp, uıymdastyryp otyrady. Máselen, ótken jyldary Irannyń BUU-daǵy turaqty ókildiginiń muryndyq bolýymen jáne túrli memleketterdiń elshileri men ókilderiniń qatysýymen Halyqaralyq Naýryz merekesi atalyp ótti. Naýryz kúnine arnalǵan merekelik is-sharaǵa IIR, Aýǵanstan, Ázerbaıjan, Úndistan, Irak, Qazaqstan, Tájikstan, Pákistan, Túrikmenstan, О́zbekstan, Túrkııa memleketteriniń ókilderi qatysqan. Osy merekelik jıyn­­da sol kezdegi BUU-nyń Venadaǵy keń­­sesiniń bas hatshysy Iýrıı Fedotov tarıhı merekeniń halyqtar arasyndaǵy beıbitshilik pen dostyqty keńeıtýdegi mańyzdylyǵyn aıta otyryp, bul kúndi BUU-nyń Bas Assambleıasy tarapynan Halyqaralyq Naýryz kúni dep ataýdyń tarıhyn baıandaıdy. Osyny eskergen jáne Naýryz meıramynyń ereksheligine tánti bolǵan BUU jyl saıyn shtab-páterinde keńinen atap ótýge den qoıyp keledi.