Pshıharv shatqalyndaǵy shaıqas

«Men áskerge 1993 jyly Chıstopol aýdanynyń áskerı komıssarıatynan attandym. Qyrkúıek aıynda Zaısan shekara bólimshesine qosyldym. Bólimshe bastyǵy Gýsıev, Shtab bastyǵy Bekishov edi. Keıin bizdi Zaısannan 25 shaqyrym jerge oqýǵa jiberdi. Onda 3-4 aı bol­dyq. Sosyn meni komandırdiń meha­nık-júrgizýshisi bolýǵa oqytty. Ol kezde Shekara akademııasy bolǵan joq, sondyqtan Otarda oqytatyn. Bizdi Almatyǵa ákelgen kezde Jar­kenttegi shekara otrıadynda kýrs­tar ashylǵany aıtyldy. Sonda BMP mehanık-júrgizýshisin daıar­laıdy eken. Jarty jyl sonda oqydyq. Osy ýaqytta biraz nár­sege kózimiz ashylyp, biraz dú­nıe­ni úırendik. BMP-2-ge qajet qu­jattarǵa ıe boldyq. Zaısandaǵy shekara bólimshesine oralǵan soń áskerı qyzmetimizdi jalǵastyrdyq. Ara-tura oqý-jattyǵýǵa shyǵyp turamyz. Sol kezde bizben birge Lobochev degen maıor boldy. Bul ýaqyt Tájikstanǵa attanatyn sarbazdar daıyndyq júrgizip jat­qan kez. Birde sol maıor maǵan «Sen meniń oqqaǵarym bolyp, Tájikstanǵa barasyń» dedi», deıdi Jasulan Bekishov áńgimesin áriden bastap.

Sóıtip, ol 1995 jyldyń 16 aq­pa­nynda Tájikstanǵa barǵan. Kóńilde bir alań bolǵanymen, ózge jerge tabany tıgen sátte-aq túr­lenip sala beredi. О́zge elge ne úshin, qandaı maqsatta kelgenin anyq sezinedi.

«Dýshanbe qalasyna kelip qon­dyq. Onda burynǵy ınstıtýt bar eken. Bizdi sonyń bazasy­na orna­lastyrdy. Sol jerde 3-4 kún bol­dyq. Aýa raıynyń qolaısyz­dy­ǵyna baılanysty shekaralyq kú­zetke jetkize almady. Úsh kúnnen keıin aýa raıy jaqsarǵan soń, bizdi altynshy Kalaıhýmb shekara­lyq jasaǵyna qosty, ol jerde biz re­seılik otrıadtyń qaramaǵynda bol­­dyq», dep jalǵady Jasulan Bekishov esteligin.

Osynda júrip jigitterdiń áńgi­mesinen synyptastarynyń biri jaqyn mańda júrgenin estıdi. Aýyldasyn, synyptasyn kórgisi keledi. Júzdesýge asyǵady.

«7 sáýir kúni kolonnada júr­gen­min, bizdiń jasaqtaǵy jigit «Osynda seniń synyptasyń bar» dep aıtyp qaldy. Ol Serik Iskakov eken. Muny bilgen sátte qýanyp kettim. Sosyn bizdi almastyrý­ǵa keletin kolonnany kúttik. Sol joly erekshe sezimde bolǵan edim. Sol sátte aınalada jarylystar ­bastalyp ketti. Biraq bul bizdiń kún­delikti kó­rip júrgen jaǵdaı bol­ǵandyqtan, bastapqyda asa mán bermegen edik. Degenmen jaǵdaı ýshyǵa bastady. Sodan keıin bizdi 12 adamnan turatyn jasaqqa qosyp, aıqas ótip jatqan jerge BTR-men jiber­di. Qarýlastarymyzǵa kómekte­sý­ge umtyldyq. Jetýge 1-2 shaqy­rym qalǵanda bizge qaraı mına­lar atyldy. Biz birden jaýyngerlik ázirlikte turdyq. О́z basym mı­nomettiń qaı jaqtan atylǵanyn kórip turdym. Pshıharv shatqaly taýly-tasty meken. Aýǵanstan jaq betkeıdegi úlken tastyń tasasynan mınomet atylyp jatqanyn baıqa­dym. Atylǵan oqtar janymyzdan ­zýyldap ótip jatty. Qorqynyshty jaǵdaı bolǵanyna qaramastan, árkim ózine mindettelgen jumysty sońyna deıin atqardy. Mejeli jerge jetkende sarbazdarymyzdyń jartysyn gospıtalge alyp ketken eken. Synyptasymdy kezdestire al­madym. Bári tynshyǵannan keıin baryp bildim, ol jarala­nyp qalypty. Onymen tek elge oral­ǵanda ǵana júzdesýdiń sáti tústi. Sol kezde aman-esen kezdeske­ni­miz­ge qýandyq. О́ıtkeni biz ajal­­men kúnde betpe-bet kelgen Tájik­stan­da bir-birimizdi kóre almap edik», dep eske alady J.Bekishov.

Jasulan Bekishov pen Serik Ysqaqov Chıstopol aýdanynyń Salqynkól aýylynda bir synypta oqyǵan. О́zge elde áskerı qyzmette júrip, birin-biri kórgisi kelgeni sondyqtan. Al Serik Ysqaqov – Pshıharv shatqalynda erlik kórsetken 7-rota jaýyngeriniń biri. Oraıy kelgende ony da áńgimege tarttyq.

«Áskerge men 1993 jyldyń qarashasynda kettim. Al Jasulan kóktemgi shaqyrylym kezinde sarbaz atanǵan eken. Bir-birimiz jaıly Tájikstanda júrip estımiz, dep múlde oılamaǵan edim. Birde jigitterdiń biri altynshy bekette meniń jerlesim baryn aıtty. Biz sol kezderi altynshy beketke barǵaly jatqanbyz. Kezdesemiz ǵoı dep oıladym. О́kinishke qaraı, bári biz oılaǵandaı bolmady. Kútpegen jerden lańkester shabýyl jasady. Bes saǵat boıy aıqastyq. Bizge kómekke kele jatqan olar da shaıqasqa aralasypty. Sol shaıqasta jaralanyp qaldym. Sondyqtan meni birden gospıtalge alyp ketti. Keıin Dýshanbedegi negizgi gospıtalge aýystyrdy. Synyptasym bolsa óz pozısııalarynda urysty jalǵastyrǵan. Sol sebepti kezdesip úlgermedik. Tek áskerden oralyp, aýylǵa kelgende ǵana júzdestik. Elge kele salysymmen Jasulandy izdep bardym. Din-aman kóriskenimizge balasha qýandyq», deıdi S.Ysqaqov.

Pshıharv shatqalyndaǵy shaı­qas eki azamatty burynǵydan be­ter jaqyndastyra túsken. S.Ysqa­qov áskerden kelgennen keıin bir jarym jylǵa deıin jumys istemegen. Densaýlyǵyna baılanysty ońaltý em-sharalarynan ótken. Sodan keıin ǵana júk tasymaldaıtyn kólik júrgizýshisi bolyp eńbek etipti. Odan keıin de birneshe jumys aýystyr­ǵan. Búginde ol aýylda turyp jatyr. Al J.Bekishov Kókshetaýda jumys istep júr. Jyl saıyn ­7 sá­ýirge arnalǵan is-sharalarda olar jastarmen kezdesip, óskeleń ur­paq­qa qarýlastary jaıly syr sher­tip, erlikterin baıandaıdy. Beıbitshilik pen tynyshtyqtyń mánin uqtyrǵylary keledi. О́ıt­keni olar oq pen ottyń arasynda júrýdiń qandaı ekenin jaqsy biledi. Sondyqtan mundaı sátti endi eshkimniń basyna bermese eken dep tileıdi.

Janbolat KENJEǴUL,

jýrnalıst