Is-sharada kirispe sóz sóılegen Konrad Adenaýer atyndaǵy qordyń Qazaqstandaǵy ókildiginiń dırektory Tomas Helm Qazaqstanda ótip jatqan etnostyq toptardyń beıbit qatar ómir súrýin qalyptastyrýǵa arnalǵan jıynǵa qatysýdy zor mártebe sanaıtynyn málimdedi. Onyń aıtýynsha, Germanııa men Qazaqstan arasyndaǵy ózara qarym-qatynas barysynda elimizde turatyn etnostyq nemisterdiń tarıhı otanyna oralýy óz mańyzyn joǵaltqan joq.

«Az ulttar tóńireginde sóz qozǵaǵanda kelgende óte muqııat bolýymyz qajet. О́ıtkeni bul óte mańyzdy másele. Bir elde birneshe ulttyń ókilderi qatar ómir súrýi sondaǵy qoǵamǵa tıgizer áseri orasan. Qazirgi tańda Germanııada osyndaı kúı keship otyr. Bir memlekettegi az ulttar ózara til tabyspasa, qoǵamdyq júıe buzylatyny belgili. Osy oraıda Qazaqstanda kóptegen etnostar ózara tatý-tátti ómir súrip jatqanynyń kýási bolyp otyrmyz. Munyń bári Qazaqstan halqy Assambleıasyn quryp, syndarly saıasat júrgizýdiń arqasy», dedi T.Helm.

Jıynǵa qatysqan Qazaqstan halqy Assambleıasy (HQA) Tóraǵasynyń orynbasary – Hatshylyq meńgerýshisi Darhan Myńbaı konferensııada kóterilgen másele qazirgi tańda kún tártibinde turǵanyn atap kórsetti. Onyń sózine súıensek, Qazaqstan tarapy etnostardyń beıbitshilik pen kelisimde ómir súrýin árdaıym nasıhattap otyrady

«Bıyl Sochıde Germanııanyń isker azamattarymen kezdesken Prezıdent N.Nazarbaev eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq qarym-qatynastan bólek, etnosaralyq biregeılikti, kelisim men beıbit ómir súrýdi nyǵaıtýǵa arnalǵan saıası sheshimderdi atap kórsetti. Keshe ótken jıynda nemis qaýymdastyǵynyń 2021 jylǵa deıingi damý baǵyty aıqyndaldy», dedi D.Myńbaı.

HQA Tóraǵasynyń orynbasary qazirgi tańda álemde ulttardyń tatýlyǵy mańyzdy másele ekenine toqtaldy. D.Myńbaı jer jahandaǵy kúrdeli jaǵdaılar etnostardyń túsinispeýshiliginen týyndaıtynyn atap ótti.

«Qazaqstanda etnostyq toptardyń beıbit ómir súrýi qalyptasqan dástúr. Táýelsizdik alǵannan bastap Elbasynyń qoldaýymen bul baǵytta úlken jumystar atqaryldy. Osy ıgi úrdis áli de jalǵasyp keledi. Germanııa tarapy Qazaqstannyń tájirıbesinen úlgi alýǵa qulshynystaryn jetkizdi. Búginde biz bireýden úırenetin emes, basqalarǵa úıretetin elge aınaldyq», dedi D.Myńbaı.

Germanııanyń Qazaqstandaǵy Tótenshe jáne ókiletti elshisi Rolf Mafael de birqatar máselelerdiń basyn qaıyrdy. Onyń aıtýynsha, kóp ulttyń ózara tatý ómir súrýi qazirgi tańda Germanııadaǵy mańyzdy máselege aınalyp otyr. Osy oraıda, M.Rolf nemisterdiń «toǵyzynshy terrıtorııadan» úırenetini kóp ekenin sóz etti.

«Búginde Germanııa halqynyń 20 paıyzyn ımmıgranttar quraıdy. Men týyp ósken jerde mektep oqýshylarynyń 40 paıyzy – shetten kelgen ult ókilderi. Bizdiń aldymyzda úlken synaq kútip tur. Germanııa túrli etnostardyń ózara túsinisýine jaǵdaı jasaýy kerek. Etnostyq toptardyń beıbitshilik pen kelisimde ómir súrýin qalasaq, Qazaqstannan úlgi alǵanymyz jón», dedi  R. Mafael.

Sonymen qatar, elshi Qazaqstanda ózi baıqaǵan ereksheliktermen de bólisti. «Qazaqstanda turatyn etnostyq nemistermen keleshek týraly áńgime qozǵalǵanda, «qazaq tilin bilesiz be?» dep suraımyn. Eger Qazaqstannyń memlekettik tiline jyly qabaq tanytsa, bolashaǵyn turyp jatqan elimen baılanystyratyny aıtpasa da túsinikti», dedi R. Mafael.

Konferensııa sheńberinde etnostyq toptardyń beıbit qatar ómir súrý strategııalaryn qalyptastyrý jáne damytý máseleleri, qazaq tiliniń latyn grafıkasyna kóshýi, etnostyq toptardyń ózara qarym-qatynas prosesindegi áleýmettik medıanyń róli, ultaralyq qatynastardyń damýyna buqaralyq aqparat quraldarynyń yqpaly sekildi birqatar máseleler talqylandy.

Sonymen qatar, konferensııaǵa qatysqan Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Qorynyń atqarýshy dırektorynyń orynbasary Sultan Aıtjanov, Qazaqstan Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Roman Vasılenko, Germanııa federatıvtik respýblıkasynyń qonys aýdarýshylar men az ulttar jónindegi ókili Hartmýt Koshık etnostyq toptardyń beıbit ómir súrýin qalyptastyrý tóńireginde pikir bólisti.

Is-sharada Konrad Adenaýer atyndaǵy qor ókildigi men QHA arasynda yntymaqtastyq týraly memerandýmǵa qol qoıyldy. Jıyndy Konrad Adenaýeer atyndaǵy qor ókildigi, Qazaqstan halqy Assambleıasy, Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Qory uıymdastyrdy.

Abaı ASANKELDIULY,

«Egemen Qazaqstan»