Uly dala arýlary – Otan qorǵaýshylary

Qoǵam • 07 Mamyr, 2019

Uly dala arýlary – Otan qorǵaýshylary

1052 ret kórsetildi

Buǵan deıin álem tarıhynda «jaýynger áıel» degen uǵym tek erekshelik bolatyn. Al XX-XXI ǵasyrlar toǵysynda áskerı qyzmetshi áıel nemese jaýynger áıel sııaqty mamandyqtyń bolýy eshkimdi tańǵaldyrmaıdy. Qoǵam ejelden beri erlermen qatar turatyn jáne Otanyna kúrdeli jáne qıyn ýaqyttardy jeńýge kómektesetin áıelderdi madaqtaǵan jáne madaqtaıdy. Buǵan Qazaqstannyń myńdaǵan áıelderiniń 1941 – 1945 jyldary Uly Otan soǵysynyń maıdandaryndaǵy erlik kúresteri, tyldaǵy qaısar eńbegi dálel.

Egemen Qazaqstan

Aǵa býynnyń osyndaı jaqsy dástúrleri bizde de saqtalyp qaldy jáne urpaqtan-urpaqqa berilýde. Qazirgi zamanǵy áıelder anaǵurlym bedeldi jáne ózderine senimdi, olar teń quqylyqqa umtylady, memlekettik bıliktiń joǵary organdarynda basshylyq laýazymdarǵa jıirek taǵaıyndalady, bizdiń tynys-tirshiligimizdiń ártúrli salalarynda tabysty eńbek etedi. Barlyq ýaqytta Uly dalamyzdy erlermen ıin tirese jaýynger jáne batyr áıelder kúzetken. Táýelsiz Qazaqstannyń qazirgi zamanǵy armııasynda názik qaýym ókilderi qyzmet atqarady, al «armııada qyzmet etý – áıelderdiń isi emes» degen taptaýryn ótken zamanmen ketti.

Búgin áıelderge jarqyn áskerı mansap qurýǵa jáne Otanymyzdyń tolyq quqyly qorǵaýshylary bolýǵa múmkindik berilgen. Mysaly, Izraıldaǵydaı áskerge shaqyrylý mindetti bolmasa da, qazaqstandyq qyzdar Qarýly Kúshter qatarynda qyzmet etedi. Búgingi kúni statıstıkalyq derekter boıynsha, armııadaǵy áıelderdiń úlesi barlyq áskerı qyzmetshilerdiń sanynyń 11 paıyzyn quraıdy.

Áskerı qyzmettiń kúrdeli jaǵdaılaryna jáne joǵary jaýapkershilikke qaramastan, áıelder elimizdiń Qarýly Kúshterinde erlermen birge mansaptyq satymen ilgerileıdi jáne Qorǵanys mınıstriniń keńesshisi, óńirlik qolbasshylyq áskerleri qolbasshysynyń orynbasary, departament bastyǵy jáne basqa da joǵary basshylyq laýazymdardy atqarady.

Áıelder qaýymy ókilderin Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń barlyq túrleri men tekterinde kezdestirýge bolady. Qazaqstannyń armııasynda qyzdar tek medbıkelermen, baılanysshylarmen jáne is júrgizýshilermen kaýymdasýdan áldeqashan qalǵan. Búgin Otanymyzdy qorǵaý isinde ushqysh, mergen, barlaýshy jáne basqa da qyzdar júr.

Qarýly Kúshterde alǵashqy ret aǵa ushqysh – avıasııalyq eskadrılıa avıasııalyq býynynyń nusqaýshysy laýazymyna áıel leıtenant Ardana Ámirjanqyzy Botaı taǵaıyndaldy, ol jaýyngerlik ushaqty kásibı túrde basqarady.

«Shyǵys» óńirlik qolbasshylyǵynyń 44736 áskerı bóliminde aǵa barlaýshy-maman laýazymynda serjant Ásem Silámqyzy Jákenova qyzmet ótkeredi. Úzdik jaýyngerlik jáne arnaıy daıarlyǵy úshin memlekettik nagrada – «Jaýyngerlik erligi úshin» medalimen nagradtaldy.

Áskerı-teńiz kúshterinde erlermen qatar áskerı korabl ekıpajynyń quramynda mindetterdi oryndaıtyn qyzdar qyzmet etedi.

Áskerı qyzmetshi áıelderdiń álemdik deńgeıde Qazaqstannyń ımıdji men bedelin nyǵaıtýǵa qosqan úlesterin atap ótken jón. Jyl saıyn bizdiń armııamyzdyń názik ókilderi erlermen qatar ártúrli halyqaralyq jarystar men oqý-jattyǵýlarǵa belsendi túrde qatysady. Leıtenant Zámzágúl Faızollaqyzy Faızollanova dzıýdo jáne qazaqsha kúresten Qazaqstan Respýblıkasy chempıonatynyń jeńimpazy. Maıor Olga Rypakova – elimizdiń jáne Qarýly Kúshterdiń maqtanyshy. Jeńil atletıkadan Olımpıada chempıony, úsh ordenniń ıegeri.

Odan basqa, Qarýly Kúshterde áskerı bilim jáne ǵylym salasynda ózderiniń mansaptaryn jalǵastyrǵan áıelder áskerı qyzmet óteıdi, olar áskerı ǵylymdy damytý máselelerimen tikeleı aınalysady jáne olardyń ǵylymı dárejeleri bar. Olar – ekonomıka ǵylymdarynyń doktory A.N.Tólembaeva, tarıh ǵylymdarynyń kandıdattary, maıor N.S.Ysqaqova jáne A.Q.Tógisova.

Álemdegi beıbitshilik pen qaýipsizdikti qoldaý úshin BUU aıqyndaǵan talaptarǵa sáıkes Qazaqstan Respýblıkasynyń Qorǵanys mınıstrligi Qazaqstan Respýblıkasynyń Parlamenti bekitken BUU-nyń mıssııalaryna áskerı baıqaýshylar jáne shtabtyq ofıserler retinde qatysýy úshin áskerı qyzmetshilerdi jiberý jóninde jumys júrgizedi.

Beıbitshilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtýdaǵy áıelderdiń róli óte mańyzdy jáne erekshe oryn alady, sebebi áıelder búkilálemdik sana deńgeıinde otbasynyń uıytqysy, beıbitshiliktiń, qaýipsizdik pen tynyshtyqtyń kepili.

Qarýly qaqtyǵystarda áıelder men balalar kóptegen qylmystyń obektisi, sonyń saldarynan olar dene jaraqatyn ǵana emes, psıhologııalyq «jaraqattar» da alady.

Áıelder men balalardyń qylmystyq buzýshylyq zardaptaryn jeńýde olarǵa psıhologııalyq járdemdi birinshi bolyp bitimgershi áıelder kórsetedi. Osylaısha áskerı qyzmetshi áıelderdiń áskerı komponent quramynda bolýy beıbitshilik pen qaýipsizdikti nyǵaıtýda mańyzdy ról atqarady.

2018 jyly tórt áskerı qyzmetshi áıel irikteldi jáne tıisti bitimgershilik daıarlyqtan ótti.

Qazaqstan Respýblıkasynyń bitimgershilik qyzmeti salasyndaǵy áıelder rólin damytýdyń jańa paraǵyn birinshi ofıser áıel bolyp Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys mınıstrligi Kadrlar jáne áskerı bilim departamenti bóliminiń ofıseri, maıor Sholpan Taýyshova ashty, ol 2018 jyly jeltoqsanda áskerı baıqaýshy retinde Batys Saharaǵa Referendým ótkizý jónindegi BUU-nyń mıssııasyna jiberildi. Bıylǵy aqpanda Batys Saharaǵa ekinshi áskerı qyzmetshi áıel bolyp kapıtan Aıjan Jasuzaqova attandy.

Qarýly Kúshterde memlekettiń qorǵanys qabiletin nyǵaıtý isinde sińirgen eńbegi úshin áskerı qyzmetshi áıelder jyl saıyn memlekettik nagradalarmen marapattalady. 2000 jyldan beri 34 áıel nagradtaldy, onyń ishinde 2017 jyly – 9 áıel, 2018 jyly – 5 áıel.

Áskerı ataq berý áskerı qyzmetshilerdiń mansaptyq ósýiniń basty aspektisi jáne jeke basynyń yntasy bolyp tabylady. Kezekti áskerı ataqtardy merziminen buryn berý erekshe ról atqarady. Áskerı boryshyn úlgili oryndaǵany úshin barlyǵy 33 áskerı qyzmetshi áıelge áskerı ataqtar merziminen buryn berildi.

Qorytyndylaı kele, búginde qazirgi zamanǵy armııany áıeldersiz elestetý qıyn ekenin atap ótkim keledi. Keıbir mindetterdi ózderiniń erekshelikterine qaraı olar erlerge qaraǵanda anaǵurlym jaýapty jáne tıimdi oryndaıdy. Áıelder qaýymy ókilderine armııada oryn bar ma degen suraq ózekti emes dep sanaýǵa bolady. Armııadaǵy áıel – analyq qamqorlyq pen joǵary jaýapkershiliktiń beınesi sımvoly.

Músilim ALTYNBAEV,

Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys mınıstriniń orynbasary, general-leıtenant

Kúnniń mańyzdy jáne ózekti jańalyqtaryn «Egemen Qazaqstan» telegram kanalynan oqyńyz