Radıasııaǵa qarsy kıiz qaptama

«Búgingi jańa tehnolo­gııalar zamanynda uıaly baı­lanys quraldary ómiri­miz­diń aıyrylmas bir ból­shegine aınaldy. Alaı­da, smart­­fondardyń artyq­shy­lyǵy meılinshe artqan saıy­n adam densaýlyǵyna zııany da soǵurlym kóbeıýde. Smartfonnyń elektr taratý qýaty 3 Vt. Al radıasııa taratýy 9 Gers. Jáne de elek­­­tromagnıttik óris arqy­ly mag­nıttik energııa bólip ózine táýeldi etedi. Uly­brı­tanııa ǵalymdarynyń zert­teýi boıyn­sha smartfon balalardyń 80 paıyz, jasóspirimderdiń 50 paıyz, al úlkenderdiń 30 paıyz mı bóligine kúsh túsiredi. Qazirgi balalar smart­fonǵa táýeldi. Olar qur­­saqta jatyp radıa­sııamen nár alyp, vırtýaldy álemde shek­telip ósýde. Smartfonnyń zııanyn bilsek te, paıdalanýdy jalǵastyra beremiz. Sebebi bul – qajet­tilik. De­gen­men, onyń zııandy bólik­terin báseńdetip, zardabyn azaıta alamyz», deıdi jas ónertapqysh E.Anar­hanuly.

Jas ǵalym zııandy bólinis­ter arqyly adamnyń júıke jasýshylary álsirep, de­pressııaǵa túsip, aýyz qýysy men mı obyryn týǵyzatynyn tilge tıek etti. Sondaı-aq ǵalymdardyń zertteýinshe, tós qaltasynda ustaýshylarǵa júrek aýrýy­n týyndatýy, al qaltada ustasa jynystyq organdardyń embrıonynyń qyzmeti men fızıologııalyq damýyna teris yqpal etetinin aıtyp ótti. Osy zııandy aýrý­­­lardyń aldyn alý úshin ózi oılap tapqan jańa antıra­dıa­sııalyq qaptamanyń erek­sheligimen bólisti. 

«Men jańa nárse oılap tapqan joqpyn. Zert­teý ná­tı­jesinde ata-ba­ba­myz oılap tapqan já­ne paıdalanǵan kıiz­di qa­zir­gi kerek dúnıelerge en­gizdim. Antıradıasııalyq che­holdyń eń mańyzdy ın­gre­dıenti – kıiz. Belgili etnograf Bolat Bopaıulynyń aıtýy boıyn­sha, kıiz jylý men sýyqty ustaıdy. Ýa­qyt ótken saıyn sapasy arta tú­sedi», deıdi 1 kýrs stý­den­ti E.Anarhanuly. 

Daryndy ónertapqyshtyń aıtýynsha, radıasııaǵa qarsy qaptama smartfondy sýyq pen ystyqta qalypty temperatýrada saqtap, óship qa­lýdan, qyzyp ketýden qor­ǵaıdy. Kıiz jáne qum arqy­ly taralatyn elektr ener­gııasyn 3 vattan 1,85 vatqa deıin túsiredi. Al radıasııany 9-dan 6 gerstik kúshke deıin tómendetedi. Jáne kıiz telefonnyń vıbrasııa arqyly keletin elek­­tromagnıttik óristi joǵar­ǵy jú­ıeli aýaǵa taratyp adam boıy­na ótkizbeıdi. Smart­fon­ týǵyzatyn aýrýlardyń aldyn alyp, densaýlyqqa, qan aınalymyna, júıke júıesine jáne tynysh uıyqtap sergek oıanýǵa múmkindik beredi.