Berdibek Saparbaev Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Úkimet músheleri elimizdegi barlyq óńirlerdiń, onyń ishinde aýdan ortalyqtary men shalǵaı aýyldardyń turǵyndarymen kezdeskenin atap ótti. Barlyǵy 500-den asa kezdesý ótkizildi, azamattardan 70 usynys kelip tústi, 2500 suraq boıynsha jaýap jáne túsinik berildi.
«Bul kezdesýlerdiń basty mindeti júrgizilip jatqan memlekettik saıasatty jáne turǵyndardyń ál-aýqatyn jaqsartý boıynsha qabyldanyp jatqan baǵdarlamalardy túsindirý boldy. Qazaqstandyqtardy kóbine-kóp áleýmettik máseleler – jumyspen qamtý, bilim berý, densaýlyq saqtaý máseleleri tolǵandyrady. Biz, árıne barlyq qoıylǵan suraqtarǵa jazbasha túrde de, aýyzsha da tolyq jaýap berdik» dedi B. Saparbaev.
Turǵyndardyń tabysyn arttyrý
Vıse-premer 2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap eń tómengi jalaqy mólsheri 42500 teńgeni quraıtynyn atap ótti. Búgingi tańda mundaı jalaqyny 1,3 mln-ǵa jýyq adam alady. Sonymen qatar bıyl 1,5 mln memlekettik jáne azamattyq qyzmetshilerdiń eńbekaqysy kóterildi. Elbasynyń tapsyrmasy boıynsha kásiporyndardyń basshylary da ózderiniń tómen jalaqy alatyn jumyskerleriniń eńbekaqysyn 32%-ǵa kóterdi. Osylaısha 2019 jyly tómen jalaqy alatyn 1,2 mln qazaqstandyqtyń eńbekaqylary ósti.
Borysh júktemesin azaıtý sharalarymen 565 myńǵa jýyq qazaqstandyq qamtyldy. Bul maqsatqa bıýdjetten 115 mlrd teńge bólindi. Sonymen qatar barlyq qazaqstandyqtardyń aıyppuldary men ósimpuldaryn esepten shyǵarý boıynsha tapsyrma berildi. Osy sharamen 1,2 mln-ǵa jýyq adam qamtyldy, olardyń 33,6 mlrd teńge somasyna aıyppuldary men ósimpuldary keshirildi.
Aldaǵy jyly 500 myń muǵalimniń jalaqysy 25%-ǵa artady, 215 myń dáriger men meıirbıkeniń jalaqysy tıisinshe 30% jáne 20%-ǵa kóbeıedi. 34 myń mádenıet, óner jáne muraǵat qyzmetkerleriniń, sondaı-aq 25 myń áleýmettik qyzmetkerdiń jalaqysy 30%-ǵa artady.
2019 jyly ataýly áleýmettik kómekpen 1,6 mln qazaqstandyq qamtyldy, onyń ishinde 1,1 mln – balalar. El bıýdjetinen 245 mlrd teńge bólindi. «Sonymen qatar Úkimetke berilgen tapsyrma jergilikti bılik organdarymen pysyqtaldy, olar qosymsha qoldaý sharalaryn kórsetetin boldy. Sonyń nátıjesinde, 2,2 mln-ǵa jýyq qazaqstandyq 128 mlrd teńge somasyna qosymsha áleýmettik qoldaýmen qamtyldy» dedi vıse-premer. Budan basqa, tabysyn jasyrýmen, masyldyqtyń artýymen, t. b. baılanysty AÁK qate esepteý máseleleri sheshildi. Úkimet zań jobasyn ázirledi, ony búginde Parlament maquldady. «Bul jerdegi eń basty másele – kóp balaly otbasylarǵa memlekettik járdemaqylar tólenedi, bul rette mundaı otbasylardyń tabystary eskerilmeıdi. AÁK buryn qalaı tólense, solaı saqtalady. Jańa kómek túri – kepildendirilgen áleýmettik paket» dedi B. Saparbaev.
Jumyspen qamtýdy qamtamasyz etý
Úsh jyldan beri Qazaqstanda «Eńbek» memlekettik baǵdarlamasy iske asyrylýda. Onyń basty maqsaty – eńbekke ornalasýda qazaqstandyqtarǵa kómek kórsetý. Iаǵnı, oqytý, belgili bir mamandyqtar boıynsha daǵdylardy ıgerý, granttar men tómen paıyzben shaǵyn nesıeler usyný qarastyrylǵan.
Bıyl «Eńbek» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda jumyspen qamtýda qoldaý jáne kásipkerlikti damytý sharalarymen 623 myń adam qamtyldy, onyń ishinde 416 myń adam eńbekke ornalastyryldy, 131 myń adam oqytyldy, 46 myń grant pen shaǵyn nesıe berildi, ońtústikten soltústikke 9 myń adam kóshirildi. Bıyl 11 aıda baǵdarlamany iske asyrýǵa bıýdjetten 176 mlrd teńge baǵyttaldy.
Kelesi jyldan bastap «Eńbek» memlekettik baǵdarlamasynda ózgerister kútilýde. Máselen, qysqa merzimdi kásiptik oqytý jumys berýshilerdiń ótinimderi boıynsha júrgiziledi, «Alǵashqy jumys orny» jáne «Urpaqtar kelisimsharty» atty jańa tetikter engiziledi.
Áleýmettik toptardy qoldaýdaǵy jańashyldyqtar
«Jalpy, elimizdiń bıýdjetindegi áleýmettik shyǵyndardyń úlesi jyl saıyn artyp keledi. Salystyrý úshin aıtar bolsaq, 2018 jyly bul úles 43% boldy, 2019 jyly – 45%, 2020 jyly – 50%. Bul bizdiń el basshylyǵynyń saıası baǵyty áleýmettik sıpatta ekenin, ıaǵnı halyqtyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵanyn bildiredi» dedi B.Saparbaev.
B.Saparbaevtyń aıtýynsha, kásipkerlik belsendilikti yntalandyrý maqsatynda kóp balaly jáne az qamtamasyz etilgen otbasylarǵa mıkrokredıt berý sharttaryn jeńildetý josparlanǵan. Atap aıtqanda, mólsherlemeni jyldyq 6%-dan 4%-ǵa deıin tómendetý, mıkrokredıt berý merzimin 5 jyldan 7 jylǵa deıin ulǵaıtý kútilýde.
Búgingi tańda Qazaqstanda 690 myńǵa jýyq múmkindigi shekteýli adam turady. Olardyń 400 myńy eńbekke jaramdy. Múgedek jandardy áleýmettik qorǵaý aıasynda bıyl bıýdjetten járdemaqy tóleýge jáne tehnıkalyq ońaltý quraldarymen qamtamasyz etýge 400 mlrd teńge bólindi. Sondaı-aq múgedekterdiń quqyqtaryn qamtamasyz etý jáne ómir súrý sapasyn jaqsartý jónindegi 2025 jylǵa deıingi ulttyq jospar qabyldandy jáne oryndalyp jatyr.
Sonymen qatar ońaltý máselelerine erekshe nazar aýdarylady. 2020 jyly Nur-Sultan, Kókshetaý jáne Almaty qalalarynda ońaltý ortalyqtarynyń qurylysy bastalady. MJÁ aıasynda jáne Memlekettik áleýmettik saqtandyrý qorynyń qarajaty esebinen ońaltý ortalyqtarynyń jelisin damytý máselesi pysyqtalyp jatyr. Qanatqaqty rejimde múgedek azamattarǵa ońaltý quraldary men qyzmetterin derbes tańdaýǵa múmkindik beretin Áleýmettik qyzmetter portaly jumys isteıdi.
2019 jyly densaýlyq saqtaý salasynda ne isteldi?
2020-2025 jyldarǵa arnalǵan Densaýlyq saqtaýdy damytýdyń memlekettik baǵdarlamasy ázirlenip, bekitildi, onyń basty mindeti – kórsetiletin medısınalyq qyzmetterdiń sapasyn jaqsartý. «Ol úshin bizge jaqsy medısınalyq kadrlardy daıarlap, medısınalyq qyzmetkerlerdiń statýsyn arttyrý qajet, medısınalyq uıymdardy materıaldyq-tehnıkalyq jaraqtaýdy jaqsartyp, medısına qyzmetkerleriniń jalaqysyn kóterý kerek» dedi vıse-premer.
Sonymen qatar halyqtyń densaýlyǵy týraly Kodeks jobasy ázirlenip, Parlament Májilisiniń qaraýynda jatyr. Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrýdy engizýge ázirlik boıynsha aýqymdy jumys atqaryldy. «Búginde biz daıynbyz. Qazaqstandyqtardyń málimetterin ózektilendirdik, mártebesin anyqtap, esepke aldyq, qoldanystaǵy aqparattyq júıelerdi kiriktirdik» dedi B. Saparbaev.
Bilim berý salasynda josparlanǵan reformalar
Úkimet 2020-2025 jyldarǵa arnalǵan Bilim berý men ǵylymdy damytýdyń memlekettik baǵdarlamasyn ázirlep bekitti, onda 3 jastan 6 jasqa deıingi balalardy mektepke deıingi tárbıemen 100% qamtý sharalary, apatty jáne úsh aýysymdyq mektepter máselelerin sheshý, jeke ınvestorlardy tartýmen MJÁ jobalaryn iske asyrý qarastyrylǵan.
Joǵary oqý oryndaryn ońtaılandyrý jumystary júrgizildi. Úkimet janynan komıssııa quryldy. 7 JOO tekserýden ótti. Keıbir JOO-lardyń lısenzııalary qaıtaryp alynady, keıbireýleri biriktiriletin bolady.
Balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máselesine kelsek, 2020 jyldyń 1 tamyzynan bastap elimizdegi barlyq mektepterde beınebaqylaý kameralary ornatylady. Oǵan shalǵaıdaǵy aýyldardyń mektepteri jatpaıdy.
Oqý jylynyń sońyna deıin barlyq mektep qolaıly ortamen qamtamasyz etiledi, ıaǵnı daladaǵy dárethanalar joıylady.
