– Raýan Kenjehanuly, «100 jańa oqýlyq» jobasynyń búginge deıin jetken jetistigi hám bolashaqqa josparlanǵan baǵdary týrasynda aıtyp ótseńiz. Sońǵy bir jylda naqty qandaı jumystar atqaryldy?
– «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» jobasy bastalǵaly úsh jylǵa taıaý ýaqyt ótti. Jobanyń maqsaty – gýmanıtarlyq baǵyttaǵy álemniń eń jaqsy degen oqýlyqtaryn aýdaryp, elimizdiń barlyq joǵary oqý oryndaryna jetkizý, sol arqyly gýmanıtarlyq bilim men ǵylymnyń mazmunyn jańartý. Osy aralyqta 47 oqýlyq aýdarylyp, 132 oqý ornyna taratyldy. Olar – fılosofııa, áleýmettaný, psıhologııa, til bilimi, dintaný, tarıh, ádebıet jáne ónertaný, quqyq, saıasattaný, ekonomıka men kásipkerlik, menedjment pen marketıng, medıa men jýrnalıstıka salalaryn qamtıdy. Oqýlyqtardy elimizdiń joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary men ǵalymdary usynady. Bul – negizinen dúnıejúziniń mańdaıaldy ýnıversıtetteriniń oqý baǵdarlamalaryna kirgen, álemge tanymal ǵalymdardyń mıllıondaǵan danamen taralǵan kitaptary. Atap aıtsaq, Entonı Kennıdiń «Batys fılosofııasynyń tarıhy», Djordj Rıserdiń «Áleýmettaný teorııasy», Ellıot Aronsonnyń «Kópke umtylǵan jalǵyzy», Karen Armstrongtyń «Qudaıtaný baıany», Ernst Gombrıhtyń «О́ner tarıhy», Gregorı Menkıýdiń «Ekonomıksy», Fılıp Kotlerdiń «Marketıng negizderi» jáne basqa da ataqty ǵalymdar men avtorlardyń tanymal oqýlyqtary aýdaryldy.
100 oqýlyq jobasynan tys, bıyl birqatar túsindirme sózdikter daıyndap, basyp shyǵardyq. Ol – «Qazaq tiliniń kirme sózder sózdigi», «Oksford áleýmettik ǵylymdar sózdigi» jáne «Oksford ekonomıka sózdigi». Sonymen birge, Iýval Hararıdiń «Homo Deus: bolashaqtyń qysqasha tarıhy» jáne «XXI ǵasyrǵa 21 sabaq» atty kitaptary, Frederık Starrdyń «Umytylǵan ulylyq: Ortalyq Azııanyń arab shapqynshylyǵynan Ámir Temirge deıingi altyn ǵasyry» atty kitaby aýdarylyp shyqty. Qazir kezekti 30 oqýlyq aýdarylyp, baspaǵa daıyndalýda. Olar keler jyldyń basynda basylyp, taratylady.
– Jańa jylda oqyrmanyn qýantatyn 30 kitap tizimine qandaı avtorlar endi? Basty-bastysyn atap ótseńiz?
– Keler jyly basylatyn toptamada teatr men kıno óneri, ssenarıı jazý, bilim berý teorııasy men pedagogıka, etıka men estetıka, zııatkerlik menshik quqyǵy, aǵylshyn quqyǵy men azamattyq prosess, mıkro jáne makro-ekonomıka, statıstıka, jeke qarajat, álemdik mýzyka tarıhy, áleýmettik zertteý ádisteri sekildi baǵyttar qamtyldy. Atap aıtar bolsaq, Jıl Delezdiń kınoǵa arnalǵan eki tomdyq eńbegi, Lýreniń «Tarıhı etnologııasy», Freılıhtyń «Kıno teorııasy», Kembrıdjdiń «Mýzyka tarıhy», Parkınniń makro jáne mıkro-ekonomıka oqýlyqtary bar. Kitaptar aýdarylyp, baspaǵa daıyndalý ústinde. Bul 30 oqýlyqty qosqanda, aýdarylǵan kitap sany 77 bolady. Sonymen qatar 2020 jyly aýdarýǵa usynylyp, bekitilgen 23 oqýlyqtyń tizimi de bar. Bul tizimge shyǵys fılosofııasy, sonyń ishinde Qytaı, Úndi, Japon, Arab jáne Islam fılosofııasyna arnalǵan oqýlyqtar, tarıh pen etnografııa, demografııa, kelissóz júrgizý, áleýmettik jumys jáne áleýmettik saıasat taqyrybyn qamtıtyn qundy eńbekter kirdi.
– «100 jańa oqýlyq» jobasy qolǵa alynǵan úsh jylǵa jýyq ýaqyt ishinde aýdarma jáne aýdarmashylar jumysyn tıimdi uıymdastyrýdyń belgili bir otandyq ádis-tásilin qalyptastyra aldyńyzdar ma?
– Ras, bul jobanyń bir maqsaty – zamanǵa saı otandyq aýdarma mektebin qalyptastyryp, ony kúsheıtý. Ondaı mektep te, aýdarmashy mamandar da ózdiginen paıda bolmaıdy. Ol úshin osyndaı aýqymdy, júıeli aýdarma jumysy qajet. Qazir jobaǵa 300-deı maman qatysýda. Olar – aýdarmashylar, ustazdar men ǵalymdar, tilshi-redaktorlar. Bul ujym ár kitapty aýdaryp, ony baspaǵa daıyndaý barysynda birin-biri tolyqtyryp, birinen biri úırenip, árqaısysy maman retinde kúnnen kúnge ósip, kásibı orta retinde kemeldenip keledi. Jumysqa kirispes buryn biz eń áýeli aýdarma jumysy keń jolǵa qoıylǵan elderdiń tájirıbesin zerttedik. Sodan túıgenimizdi ózimizdiń yńǵaıymyzǵa qaraı beıimdep paıdalandyq. Árıne, jumys barysynda ádis-tásilder damyp, jetilip otyrady, bul – toqtaýsyz prosess. Aýdarmaǵa negizinen til biletin, ári oqýlyqtyń pánin túsinetin mamandardy tartýǵa tyrysamyz. Oqýlyqtar kólemdi bolǵandyqtan, ony bólim nemese taraý-taraýǵa bólip birneshe maman aýdarady. Osydan keıin sol pándi tereń biletin ǵylymı redaktor aýdarma mátindi oqyp, óz pikirleri men eskertýlerin aıtady. Budan soń kezek ádebı redaktorǵa keledi. Onyń mindeti – aýdarma mátinniń jatyq, qazaq tiliniń zańdylyqtary men normalaryna saı, uǵynyqty da saýatty shyǵýyn qamtamasyz etý. Keıbir erekshe kúrdeli kitaptardy aýdarmashylar tobynda bolmaǵan, «syrt kóz» mamanǵa oqytyp pikir suraımyz. Sonymen birge, árbir aýdarylǵan oqýlyq joǵary oqý oryndarynyń tıisti kafedralarynda oqylyp, quptalady. Osylaısha, ár kitapty aýdaryp, baspaǵa daıyndaýǵa bir top maman, keıbir kólemdi, kúrdeli basylymdarǵa jıyrmaǵa tarta adam qatysady.
– Aýdarmashylardyń biliktiligi qandaı talaptarǵa súıenip tańdaldy? Qalaı desek te ǵylymı aýdarmanyń talaby bólek. Osy turǵydan kelgende tárjimashylar arasynda salalyq erekshelikke saı tildi de, belgili bir pándi de tereń meńgergen mamandar bar ma? Ǵylymı dáldikke qanshalyqty mán berildi?
– Durys aıtasyz. Akademııalyq aýdarmanyń óz erekshelikteri bar. Ony pándi biletin, tereń túsinetin, ári eki tildi de jaqsy meńgergen ǵalymdar jasaýy tıis. Pándi biletin, ony kitaptyń túpnusqa tilinde oqyp túsine alatyn jáne túsingenin qazaq tilinde saýatty, uǵynyqty etip jaza alatyn maman tabý qıyn. Ondaı adamdar óte az. Sondyqtan da, túrli mamandardyń basyn qosyp, olardy ortaq nátıjege, jumyla eńbek etýge shaqyrýdan basqa amal joq. Álbette, aýdarmashy, ǵylymı redaktor jáne ádebı redaktorlar arasynda pikirtalas bolady. Ǵalymdar ǵylymı dáldikti aıtyp, mundaı kitaptardy oqý úshin adamǵa daıyndyq kerektigin alǵa tartady. Mundaı mátinder barshaǵa birdeı túsinikti bolýy shart emes deıdi. Al ádebı redaktorlar aýdarma mátinniń jatyq, oqýǵa jeńil bolýyn talap etedi, kórkemdik turǵydan joǵary talap qoıady. Menińshe, osyndaı kásibı talqy neǵurlym kóp bolsa, ár maman óz pikirin ashyq, qajet bolsa, ashyna aıtyp, shyn janashyrlyq kórsetse, aýdarma soǵurlym jaqsy shyǵady.
– «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamalyq maqalasynyń áý bastaǵy negizgi maqsaty hám basty ıdeıasy – qoǵamdyq sanany ózgertýge baǵyttaldy desek, bul talapqa qazaq tiline aýdarylyp jatqan 100 jańa oqýlyq qanshalyqty jaýap bere alady dep oılaısyz? Bekitilgen tizimniń atalǵan ustanymdy ilgeriletýdegi yqpaly qandaı?
– Aýdarylyp jatqan oqýlyqtar – mazmun turǵysynan bizdiń gýmanıtarlyq bilim men qoǵamdyq sana úshin shyn máninde úlken olja. Buǵan deıin tek shamasy jetken ustazdar ǵana bul oqýlyqtardy aragidik aýdaryp, oqý barysyna qosyp júrgen. «Bolashaq» baǵdarlamasymen syrtta oqıtyn jastar osy kitaptardyń negizinde bilim alady. О́zimiz de solaı oqydyq. Sonda «osy kitaptar qazaq tiline aýdarylar ma eken» dep armandaıtynbyz. «Bolashaq» on myń adamǵa jol ashyp, jaqsy bilim alýǵa múmkindik berdi. Al myna joba sondaı múmkindikti júz myńdaǵan stýdentke syılap otyr. Elimizde 500 myńdaı stýdent bar, sonyń onnan biri ǵana osy oqýlyqtardy túsinip oqyp, keıin maman retinde ortaǵa qosylyp, iske kirisse, sala-salada, jalpy qoǵamda, sózsiz, ulan-ǵaıyr ózgerister bolady. О́z basym oǵan kámil senemin.
– Joba qolǵa alynǵaly beri talaı sheteldik bilikti aýdarmashy mamandarmen birlese jumys isteý, tájirıbe almasý múmkindigi buıyrdy. Álemdik aýdarma jáne jalpy kitap shyǵarý, ony taratý hám nasıhattaý máselesinde qazaq eń áýeli neni basty nazarǵa alýy nemese úırenýi kerek dep túıdińiz?
– Túıgenimiz az emes. Birinshiden, damyǵan elder, ozyq qoǵamdar eń áýeli mazmunymen alda. Qoǵamnyń qýaty, eldiń áleýeti bilim jáne ıntellektýaldyq mazmunnyń deńgeıine súıenedi, sodan nár alady. Myqty ekonomıka da, tegeýrindi saıasat ta sol mazmunnan shyǵady. Ekinshiden, kez-kelgen tildiń de qýaty sol tildegi zamanǵa saı, keń suranysqa ıe mazmunnyń jemisi. Ondaı mazmuny joq tildiń bolashaǵy da joq. Aǵylshyn tiliniń kúshi – eń áýeli ǵylym men bilimde. Al ony alǵa súıreıtin sol tilde mol mazmun jasap otyrǵan oqý oryndary men baspalar. Úshinshiden, oqýlyq qurastyrý, ony jyl saıyn jańartý jáne basyp, taratý – óte kúrdeli ındýstrııa, úlken bıznes. Jaqsy oqýlyq avtorlary óte aýqatty adamdar. Jaqsy oqýlyq, ádette, óte qymbat. Mysaly, bizdiń tizimdegi keıbir oqýlyqtardyń aǵylshyn tilindegi nusqalary dúkende 200-250 dollar turady. Stýdentter ony birinen biri satyp alyp, ekinshi, úshinshi kezek paıdalanady. Sol oqýlyqtar bizdiń stýdentterge tegin jetip jatyr.
Menińshe, osy oqýlyqtardy aýdarýǵa qatysqan bizdiń mamandar men ǵalymdar oqýlyq qurastyrýshy avtor retinde de kóp tájirıbe jınady. Oqýlyq qurastyrý tehnologııasy, onyń mazmuny, tili men stıli, mysaldary men jattyǵýlary, keısteri men kórnekilikteri, qosymsha materıaldary, taǵysyn taǵy... Osynyń barlyǵy ózinshe bir álem. Dúnıejúziniń eń úzdik oqýlyqtaryn aýdarý arqyly mamandarymyz sol álemmen tanysyp, onyń qyr-syryna boılaýǵa múmkindik aldy. Endi sol ortadan jańa úlgidegi tól oqýlyq avtorlary shyǵady dep oılaımyn.
– Jasyratyny joq, búgingi tańda tulǵa jáne maman retinde qalyptasýǵa kómektesetin túrli motıvasııalyq, psıhologııalyq kitaptardy jappaı oqý ásirese jastar arasynda jahandyq úlken qozǵalysqa aınalyp ketti. Al Ulttyq aýdarma bıýrosy arqyly júzege asyp jatqan osyndaı álemdik bestsellerlerdiń qazaq tilindegi nusqasyna oqyrman suranysy qaı deńgeıde?
– Suranys óte úlken. Máselen, byltyr aýdarylǵan Stıven Kovıdiń «Jasampaz jandardyń 7 daǵdysy» degen kitaby bizdegi kitap dúkenderinde 10 jyl boıy bestseller qatarynda. Oryssha basylymdaryn Reseıden jetkizip úlgermeıdi. Sol sekildi búkil álem jarysa oqyp, talqylap jatqan Iýval Hararıdiń «Sapiens: adamzattyń qysqasha tarıhy», «Homo Deus: bolashaqtyń qysqasha tarıhy», «XXI ǵasyrǵa 21 sabaq» sekildi kitaptaryna degen qyzyǵýshylyq joǵary. Osyndaı búkil álem oqyp, dál qazir talqylap jatqan kitaptardy oryssha basylymymen jarysa qazaqsha shyǵaryp jatyrmyz. Bizde mundaı kitaptardy qazaq tilinde oqý, talqylaý, pikir bildirý mádenıeti qalyptasyp kele jatyr. Bul alda jasalýy tıis úlken jumystyń basy ǵana.
– Qazaq tiline aýdarylǵan oqýlyqtardyń stýdent, oqytýshylardan bólek, qarapaıym qalyń oqyrman arasyndaǵy qoljetimdiligi qanshalyqty qarastyrylǵan?
– Joba aıasynda aýdarylǵan oqýlyqtardyń árqaısysy 10 myń danamen basylyp, elimizdegi barlyq joǵary oqý oryndaryna, sonyń ishinde jeke menshik ýnıversıtetterge de tegin taratylýda. Sonymen birge oqýlyqtardyń elektrondy nusqalaryn ınternet arqyly erkin oqýǵa bolady. Olar «Qazaqstan ashyq ýnıversıtetiniń» platformasynda ornalastyrylǵan. Sondaı-aq kitaptardy satyp alǵysy keletin kópshiliktiń suraýy boıynsha qosymsha tıraj basylyp, kitaptar elimizdegi iri kitap dúkenderine de jetti. О́kinishke qaraı, kitap dúkenderindegi qazaq tilindegi kitap áli az. Suranys bar. Menińshe, suranys artýy úshin usynys kóbeıýi qajet. Bir jaqsysy, aýdarmaǵa den qoıǵan baspalar men jeke baspagerler kóbeıip keledi. Buǵan da qozǵaý salǵan osy joba boldy desek, artyq aıtqandyq bolmas.
– Álemdegi ozyq tájirıbelerdiń biri – «Ashyq ýnıversıtet» platformasynyń Qazaqstandaǵy tájirıbesi týrasynda aıtyp ótseńiz? Munyń artyqshylyǵy nede?
– Internet tehnologııalary damyǵan saıyn ol tehnologııalardy bilim berý maqsattary úshin tıimdi paıdalaný múmkindikteri artyp keledi. Bizde ony «qashyqtan oqytý», «onlaın oqytý» tehnologııalary dep atap, kóp oqý oryndary keńinen iske qosyp jatyr. Dúnıejúzinde qazir osy ádispen bilim alatyn adam sany 150 mıllıonnan asty. Bul tehnologııalar bilimniń sapasyn arttyrýǵa da, onyń qoljetimdigin qamtamasyz etý máselesin de óte tıimdi sheshýge jol ashady. Bilim alǵysy keletin adam eń ozyq mazmun negizinde, eń jaqsy ustazdardyń qatysýymen daıyndalǵan oqý kýrstaryn ózine yńǵaıly jerden, ózine yńǵaıly ýaqytta onlaın kórip, oqyp, tyńdaı alady. Bizdiń esebimizshe, búginde 30 myńǵa tarta qazaqstandyq stýdent osyndaı sheteldik onlaın ýnıversıtetten bilim alyp jatyr, olardyń deni reseılik platformalar. Bizde bul sala endi-endi qalyptasyp, damyp keledi. Ony jedel damytý úshin sapaly oqý kontentin keń aýqymda tezdetip jasaqtap, olardy paıdalaný ádistemesin jetildirý qajet. «100 jańa oqýlyq» jobasy aıasynda aýdarylǵan jańa oqýlyqtar negizinde osyndaı tehnologııa boıynsha oqytýǵa qajetti onlaın kýrstar jasalyp jatyr. Qazir 150-den asa kýrs daıyndaldy. Bul jalpy sany – 3,5 myńnan asa leksııa, 1200 saǵat vıdeo kontent. Jasalyp jatqan «Qazaqstannyń ashyq ýnıversıteti» elimizdegi barlyq oqý oryndary men stýdentteri ortaq paıdalanatyn jańa úlgidegi bilim berý platformasyna aınalýy tıis. Osy oraıda sheshimin kútetin zańnamalyq másele bar – bizdiń bilim týraly zańda qashyqtan nemese onlaın oqytý degen uǵym joq. Osy máseleni sheshý úshin Bilim jáne ǵylym mınıstriligimen birge jumys istep jatyrmyz.
– Qazirgi qazaq ádebıeti antologııasynyń 6 tilde jaryq kórýi qazaq aqyn-jazýshylary shyǵarmalarynyń álemge tanylýyna jol ashqan tamasha joba bolǵany anyq. Tipti birneshe memlekette tusaýkeser rásimi de ótti. Jalpy, qazaq ádebıetin sheteldikter qalaı qabyldap jatyr? Pikir almasý, keri baılanys ornatý múmkindigi bar ma?
– Iá, «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasynyń taǵy bir tarmaǵy «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet» dep atalatyn jobanyń aıasynda qazirgi qazaq ádebıetiniń eki jınaǵy BUU-nyń 6 tiline aýdaryldy. Bul buryn-sońdy bizdiń tarıhta bolmaǵan jaǵdaı. Árqaısysyna 30 avtordan kirgen, kólemderi 600 bettik, bireýi poezııa, ekinshisi proza jınaǵy daıyndaldy. Eń bastysy, ol jınaqtardy aǵylshyn, arab, ıspan, qytaı, orys jáne fransýz tilderine aýdaryp basýǵa, sol tilderde sóıleıtin negizgi elderdiń eń bedeldi baspalary men eń tájirıbeli aýdarmashylary atsalysty. Máselen, aǵylshyn tiline Kembrıdj ýnıversıtetiniń baspasy, Arab tiline Mysyrdyń ulttyq bilim men mádenıet ortalyǵy, Ispan tiline Servantes ınstıtýtynyń baspasy, Qytaı tiline Qytaıdyń Ulttar baspasy, orys tiline Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń baspa úıi, fransýz tiline Parıj qalasy mádenı birlestiginiń baspalary qatysty. Olar aýdarma men kórkem redaksııaǵa óz elderindegi tanymal, tájirıbeli mamandardy tartty. Qazaq ádebıetin sol tilderdegi oqyrmanǵa tanystyrý úshin asa bedeldi ádebıet mamandary men qoǵam qaıratkerleri shaqyryldy. Ol mamandar aýdarmany muqııat oqyp, ár kitapqa alǵysóz jazdy. Alǵysóz avtorlarynyń arasynda ataqty Brıtan keńesiniń tóraǵasy, Ispan koroldik akademııasynyń bas hatshysy, Arab lıgasynyń bilim, mádenıet jáne ǵylym uıymynyń tóraǵasy, Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń fılologııa fakýltetiniń prezıdenti men Gorkıı atyndaǵy ádebıet ınstıtýtynyń basshysy syndy mamandar bar. Osylaı daıyndalǵan aýdarma antologııalar álemniń 5 qurlyǵyndaǵy 93 eldiń iri kitaphanalary, oqý oryndary men ádebı ortalyqtaryna jetkizildi. Jalpy sany álemniń 10 myńdaı kitaphanasy, 10 myńdaı oqý oryny, 3 myńdaı ǵylymı ortalyǵy qamtyldy.
Kitaptardy tanystyrý da joǵary deńgeıde ótti. Mysaly, aǵylshyn tilindegi basylymdar Londondaǵy áıgili Brıtan kitaphanasynda, ıspantildi basylymdar Madrıdtegi Servantes ınstıtýtynda, arab tildi aýdarma Mysyrdyń joǵarǵy mádenı keńesinde, fransýz tildi basylymdardyń tusaýkeseri Parıj qalasynyń merııasynda ótti. Alty tilge aýdarylǵan qazaq ádebıetiniń antologııalary dúnıejúziniń ortalyqtandyrylǵan elektrondy bıblıografııalyq júıesine kirdi. Álem ádebıeti talqylanatyn onlaın júıelerge qosylyp, talqylanyp jatyr. Jınaqtarymyzdy alǵan kitaphanalar men oqý oryndarynan kóptegen rızashylyq, alǵys hattar kelip jatyr. Máselen, Tehas ýnıversıtetiniń ádebı klýbynan hat aldyq. Jınaqtar kelgen boıda klýbtarynda oqylyp, talqylanypty. Ǵylymı ortalyqtar bul jınaqtar arqyly bizdiń ádebıetti ǵana emes, qoǵamdy, qoǵamdyq oıdy, mádenıetimizdi zertteıtinderin aıtyp jatyr.
– Sońǵy ýaqytta jazýshylar tarapynan ózge tilde aýdarylǵan kitaptarynyń kórkemdik sapasy syn kótermeıtindigi jaıly jıi estip júrmiz. Til beıneliligi bylaı tursyn, tipti qarapaıym mazmunyn túsiný múmkin emes deıdi til biletinder. Alty tilde «sóılegen» antologııa jumysynda bul jaǵy qanshalyqty eskerilip, eńserildi?
– Ondaı alańdaýshylyqtyń bar ekeni ras. Syn kótermeıtin aýdarma jasalyp, shyǵyp jatqany ókinishti. Sondaı aýdarma basylymdardy biz jasaǵan jumyspen shatastyryp, suraq qoıyp jatqan adamdar da bar. Basqa bireýdiń jasaǵan jumysyna pikir aıta almaımyn. Ondaı aýdarma jumysyn kim jáne qalaı jasaǵany maǵan belgisiz. Al ózimiz jasaǵan aýdarmanyń jaı-japsaryn joǵaryda aıttym. BUU-nyń 6 tilinde jumys isteıtin eń bedeldi degen baspalardy jumysqa qosqandaǵy basty maqsatymyz – aýdarma sapasyn qamtamasyz etý bolatyn. Qazirgi jaǵdaıda jasalýy múmkin eń joǵary aýdarma sapasyna jete aldyq dep oılaımyn.
– Alǵa qoıylǵan meje eńserilip, ıaǵnı tizimge engen 100 kitap tolyq aýdarylyp bitken soń, bolashaqta aıtýly joba ári qaraı jalǵasyn tabýy múmkin be?
– Menińshe, ana tilimiz ben óz tilimizdegi bilim men ǵylymdy damytamyz desek, aýdarma jumysy toqtamaýy tıis. Tek oqýlyq pen tanymdyq kitaptar ǵana emes, kórkem ádebıet te, kıno men telehıkaıalar, anımasııa, veb resýrstar men vıdeo oıyndar, jalpy suranysqa ıe mazmunnyń barlyǵy aýdarylýy qajet. Sondyqtan bul joba jalǵasa beredi. Memleket mundaı aýqymda qoldaı almasa da, amalyn taýyp jalǵastyrýǵa tyrysamyz.
– Ulttyq aýdarma bıýrosynyń keler jylǵa qandaı josparlary bar?
– Keler jyldyń jospary da aýqymdy. 2019-2020 oqý jylynyń aıaǵyna deıin taǵy 30 oqýlyq shyǵaramyz. Jyldyń aıaǵyna deıin taǵy 23 kitap aýdarylyp, 100 oqýlyqtyń tizimi tolady. Odan basqa, kelesi jyly Oksford baspasymen birge daıyndap jatqan «Oxford Kazakh Dictionary» degen atpen úlken qazaq-aǵylshyn jáne aǵylshyn-qazaq sózdigi shyǵady. Bul aýdarma sózdigi óte aýqymdy, kólemi myń betten asady, úlken ári asa mańyzdy jumys bolǵandyqtan, ony asyqpaı daıyndap, kelesi jyly shyǵarýdy uıǵardyq.
«Qazaqstannyń ashyq ýnıversıteti» platformasyn da 2020 jyly tolyq iske qospaq josparymyz bar. Osydan birneshe jyl buryn biz Google-aýdarmashy júıesine qazaq tilin qostyq. Endi Google kompanııasymen birlesip, qazaq tilindegi sózdi tyńdap, ony túsinip, ózi mátinge aınaldyratyn jáne kez-kelgen basqa tilge aýdara alatyn júıeni damytyp jatyrmyz. Buıyrtsa, kelesi jyly sol jumystyń da nátıjesi shyǵady dep úmittenemin. Bul ana tilimizdiń áleýetin edáýir kóterer edi. Osy júıeniń bolmaýynan biz qazir kóptegen tehnologııalyq múmkindikterden qur qalyp jatyrmyz. Bul – óte kólemdi ári kúrdeli jumys.
– Áńgimeńizge rahmet.
Áńgimelesken
Nazerke JUMABAI,
«Egemen Qazaqstan»
